Shyndyǵynda, «Altyn adam» án salyp júr. «Múmkin emes, qaı jerde?..» — dep tańdanýyńyz ǵajap emes. Basqa emes, ol uly Abaı men Shákárim, uly Muhtar týǵan ejelgi Semeı qalasynda kóne saqtardyń kómekeı áýenimen jyr aıtyp júr. «Altyn adamnyń» aty-jóni — Seráli Muhamedsadyqov…
Bir ǵajaby, joǵary bilimdi quqyq salasy boıynsha meńgergen Seráli jastaıynan qazaqtyń tarıhyna, halqymyzdyń ejelgi, dálirek aıtsaq, o bastan saqtardyń kóne ónerine ólerdeı ǵashyq bolypty. Mine, sol ulttyq tarıhqa, ónerge degen ǵashyqtyq jas jigitti aqyry saqtyń kómekeı áýenin jan-tánimen meńgerýge jetelepti.
- Ásilinde, kómekeımen án salý dástúri ejelgi saqtarǵa, ıaǵnı bizdiń ata-babalarymyzǵa tán. Bul ónerdi Altaıda qarqyra dep atasa, bizdiń halqymyzda kómekeı áýenin qaraqyr dep ataıdy. Bul negizinen saqtardyń áskerı áni sanalady. Muny osy ónerdiń qyr-syryna qanyǵa júrip anyqtadym. Jalpy, qaraqyr áýeni kóp jaǵdaıda Shyǵys Qazaqstan oblysynda paıda bolǵan.
Al osy ónerdiń «qonýyna» kelsem, meniń eń úlken, túp atam Baıjuma baqsy degen tanymal adam bolǵan. Ol kisi kórshiles Qytaıda baqsylyǵymen tanylyp ǵana qoımaı, osy qaraqyr áýenimen aýrýlardy emdep, syrqatty qaıtara bilgen. Tipti sol Baıjuma atam ózinen kómek surap kelgen adamnyń bolashaǵyn kómekeı dybystary arqyly dóp basyp, boljaı bilgen de kórinedi. Sondaı-aq úlken naǵashy atam Arqarbaı baqsy da qylqobyzdy tarta otyryp, osy qaraqyr áýenimen án salǵan eken. Demek, maǵan osy ulttyq óner arǵy atalarymnan juqqan bolýy múmkin dep oılaımyn, — deıdi bizben áńgime barysynda Seráli Muhamedsadyqov.
20 jyldan astam ýaqyttan beri kómeımen kósilte án salyp, arǵysy Altaı, bergisi Tarbaǵataı óńiriniń turǵyndaryn tańdaı qaqtyryp, tańǵaldyryp kele jatqan Seráli búginde táýelsiz qazaq eliniń basty brendine aınalǵan ejelgi saq jaýyngeri — «Altyn adamnyń» salmaǵy 30 kelilik kıimin ózine sahnalyq kıim retinde tańdap alypty. Onyń mundaǵy maqsaty da, armany da aıqyn.
- Men árbir eldiń ulttyq brendi bolýy qajet dep oılaımyn. Mysaly, álemdegi qaı eldi bolmasyn, kez kelgen kóldeneń kók atty olardy bir kishkentaı dúnıesi arqyly ǵana tanıdy. Al biz táýelsizdik alǵanymyzǵa 20 jylǵa jýyqtasa da, dál osy brend máselesine nazar aýdarmaı kelemiz. Sondyqtan men saq jaýyngeriniń «Altyn adam» kıimin dálirek aıtsam, saq patshasy Tarǵytaıdyń kıimin ózime sahnalyq kıim retinde ádeıi tańdap aldym. Óıtkeni Tarǵytaı patshadan qalǵan mura «Altyn adam» kıimi táýelsiz Qazaqstannyń basty brendi bolýǵa suranyp-aq tur. Al basty maqsatym — birinshiden, «Altyn adam» ekinshiden, ejelgi saqtardyń áskerı áni — kómekeı áýeni, qaraqyr arqyly qazaq eliniń ejelden mádenıetti ári órkenıetti memleket bolǵanyn álem elderine moıyndatyp, tanytý! Óz basym muny týǵan halqym aldyndaǵy azamattyq boryshym dep túsinemin, — deıdi bizge Seráli Muhamedsadyqov.
Bir qýantarlyǵy, Altaı eliniń ónerli órenderi qaraqyr (kómekeı) áýenimen bar bolǵany tórt — tórt jarym saǵat án aıtýǵa ǵana shydasa, semeılik Seráli Muhamedsadyqov bir otyrǵanda kómekeımen 8 saǵat toqtamastan jyr aıtyp, Altaı jáne Tyva elderi turǵyndaryn tań-tamasha qaldyrypty. Bolashaqta ol 12 saǵat úzilissiz jyr aıtyp, buıyrtsa, qazaq elin Gınnestiń álemdik rekordtar kitabyna jazýdy armandap júr.
Halyqaralyq «Shabyt» jáne «Jas qanat» baıqaýlarynyń jeńimpazy, Altaı óńirinde ótken kómekeımen án salýshylardyń halyqaralyq dodasynda myńnan tulpar, júzden júırik shyqqan Seráli Muhamedsadyqov shyndyǵynda, ejelgi saq óneri arqyly táýelsiz hám keń baıtaq qazaq elin dúnıeniń tórt buryshyna tanystyrmaq. Olaı bolsa, «iske sát, Seráli!», — deımiz biz, oǵan!
Jomart MOLDAHMETULY
