Jiynǧa Qazaqstan Respublikasy Parlamentı Senatynyŋ töraǧasy Mäulen Äşımbaev, Äzerbaijan Respublikasy Milli Medjlisınıŋ töraiymy Sagiba Gafarova, Qyrǧyz Respublikasy Jogorku Keneşınıŋ töraǧasy Nurlanbek Turgunbek uulu, Türkiianyŋ Ūly Ūlttyq Mäjılısınıŋ spikerı Numan Kurtulmuş, Özbekstan Respublikasy Olii Majlisınıŋ Zaŋ şyǧaruşy palatasynyŋ spikerı Nuriddin İsmoilov jäne Soltüstık Kipr Türık Respublikasy Mäjılısınıŋ töraǧasy Ziia Öztürkler, sondai-aq deputattar men Türkı yntymaqtastyǧy aiasyndaǧy ūiymdardyŋ jäne basqa da halyqaralyq bırlestıkterdıŋ jetekşılerı qatysty.
Aldymen taraptar Assambleia Keŋesınıŋ otyrysynda bas qosyp, Äzerbaijan Respublikasy Milli Medjlisınıŋ töraiymy Sagiba Gafarova TürkPA-ǧa Äzerbaijannyŋ töraǧalyq etken kezeŋde atqarylǧan jūmysty qorytyndylady. Sonan soŋ Äzerbaijan tarapy töraǧalyq tızgındı Qazaqstan Respublikasyna tapsyrdy.
Keŋeste ūiymǧa müşe parlamentter hatşylyqtyŋ ötken jylǧy qyzmetı turaly esebın qarap, aldaǧy kezeŋge josparlaryn aiqyndady.
Odan ärı talqylau TürkPA-nyŋ jalpy otyrysynda jalǧasty. Jiyndy aşqan Mäjılıs töraǧasy Erlan Qoşanov türkı memleketterın bügınde tereŋ tarihi tamyry ǧana emes, sonymen qatar memleket basşylary arasyndaǧy berık dostyq, ortaq müddeler men myǧym mädeni bailanys bırıktırıp otyrǧanyn atap öttı.
– Qazır türkı jūrtynyŋ köşı ılgerı. Özara tatulyq pen tüsınıstıktıŋ arqasynda elderımız örkendep keledı. Būl – eŋ äuelı bızdıŋ memleketterımızdıŋ basşylary jürgızıp otyrǧan baiypty saiasattyŋ nätijesı. Prezidentterımız türkı integrasiiasy baǧytynda orasan jūmys atqaryp jatyr. Älemdegı geosaiasi ahual myŋ qūbylyp tūrǧanyna qaramastan, türkı elderı ösu men örleudıŋ qūbylasynan, damudyŋ daŋǧyl jolynan jaŋylǧan joq, – dedı Palata spikerı.
Bügıngı otyrys «TURKTIME: parlamenttık diplomatiianyŋ rölı» taqyrybyna arnaldy. Erlan Qoşanov qazırgı aumaly-tökpelı zamanda parlamenttık dialog pen diplomatiiaǧa zor jauapkerşılık jüktelıp otyrǧanyna basa män berdı.
– Jaŋa ǧasyrda parlamenttık diplomatiianyŋ halyqaralyq qatynastardaǧy mänı arta tüstı. Türkı düniesınde de parlamenttık diplomatiia integrasiianyŋ ajyramas bölıgıne ainaldy. Būl rette, Prezident Qasym-Jomart Toqaev aitqandai, TÜRKPA-nyŋ rölı erekşe. Ūiymymyz zaŋnamalardy üilestıretın institusionaldyq alaŋ retınde tolyq qalyptasty. Osy oraida parlamentter arasyndaǧy yqpaldastyq senım men tūraqtylyqtyŋ berık tıregı deuge bolady, – dedı E. Qoşanov.
Sonymen qatar Mäjılıs spikerı TürkPA-nyŋ qyzmetıne jeke toqtalyp, parlamenttık diplomatiia arqyly halyqaralyq parlamenttık ūiymdarmen özara yqpaldastyqty küşeitu, türkı elderınıŋ müddesın alǧa tartyp, basqa da forumdarda ökıldık etu, barşaǧa ortaq türkı mädeni mūrasyn, dästürler men tılderdı saqtauǧa baǧyttalǧan bastamalardy ılgerıletu jäne täjıribe almasu, tyŋ ideialardy ortaǧa salu maqsatymen bırlesken parlamenttık forumdar ötkızu mäselesıne de nazar audardy.
Sonymen bırge Erlan Qoşanov türkı parlamentterınıŋ maqsat-mındetterı būdan da auqymdy ekenın aitty.
– Bızdıŋ parlamentterımız de elderımızdıŋ yntymaǧyn tereŋdetuge küş salyp otyr. Amanat arqalaǧan deputat retınde halyqtarymyzdyŋ nietı men arman-mūratyn jaqsy bılemız. Ärine, eŋ äuelgı maqsatymyz – köşbasşylarymyzǧa tırek bola otyryp, taǧdyrşeştı şeşımderdı zaŋnamalyq tūrǧyda qoldau. Degenmen Parlament zaŋ qabyldaityn institut qana emes. Ol – ūlttarymyzdy ūiystyratyn, elderımızdı jaqyndastyratyn, zaŋnamalarymyzdy ündestıretın altyn köpır. Bızdıŋ basty ärı tarihi missiiamyz osy dep oilaimyn, – dedı Palata spikerı.
Otyrysta Türkı memleketterı parlamentterınıŋ töraǧalary men baiqauşylary jäne türkı yntymaqtastyǧy ūiymdarynyŋ jetekşılerı söz söiledı.
Sondai-aq kün tärtıbıne Qazaqstan töraǧalyq etetın kezeŋde bırqatar ūiymdastyruşylyq mäsele engızıldı. Assambleianyŋ Bas hatşysy bolyp Äzerbaijan Parlamentınıŋ deputaty Ramil Hasan sailandy.
Sonymen qatar Assambleiada Qūqyqtyq mäseleler jäne halyqaralyq qatynastar, Bılım, mädeniet, äleumettık jäne gumanitarlyq mäseleler, Ekonomikalyq yntymaqtastyq turaly jäne Qorşaǧan orta, tabiǧi resurstar jäne densaulyq saqtau jönındegı komissiialardyŋ esebı men ūsynymdary qabyldandy.
Būdan bölek, jalpy otyrysta «TÜRKPA-ǧa müşe memleketterde tūruǧa rūqsat berudı jeŋıldetu turaly», «Mūǧalımnıŋ märtebesı turaly», «Ekonomikalyq qyzmettegı taza energiia turaly», «Halyqqa ekologiialyq bılım beru jäne aǧartu turaly» modeldık zaŋ jobalaryn qabyldady. Sondai-aq plenarlyq otyrys aiasynda parlamentşı äielder men jas parlamentşıler tobynyŋ jiyndary öttı.
Jalpy otyrysta TürkPa-nyŋ kelesı XV basqosuyn Qyrǧyz Respublikasynda ötkızu turaly şeşım şyǧarylyp, Astana deklarasiiasy qabyldandy.
Soŋynda TÜRKPA-ǧa müşe memleketterdıŋ parlamenttık delegasiialarynyŋ basşylary men TÜRKPA-nyŋ Bas hatşysy baspasöz brifingın ötkızdı.
