AQŞ-tyŋ Viskonsin-Oşkoş universitetı men Kolorado universitetınıŋ ǧalymdary Antarktidada mūz qabatynyŋ astynan joiylyp ketken ejelgı tauly jotalardyŋ ızderın tapty, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly.
Būl taular jüzdegen million jyl būryn bolǧan. Olar mūz däuırı bastalmai tūryp-aq joiylyp ketken.
Ǧalymdar Transantarktida taularynyŋ tereŋdegı jynystaryn zerttep, sol jerde granitterdıŋ qūrylymyn jäne himiialyq qūramyn taldady. Nätijesınde olar bırneşe kezeŋdık tau tüzılu jäne joiylu prosesterınıŋ ızın tapty. Būl tau jotalary bügınde mülde joǧalyp ketkenımen, qūramynda ejelgı landşaftar turaly aqparat saqtalǧan jynystar arqyly belgılı boldy.
Būǧan deiın Antarktida mūz qabatynan būryn tegıs plato bolǧan degen boljam bar edı. Alaida jaŋa zertteu būl közqarasty terıske şyǧaryp otyr. Ǧalymdardyŋ pıkırınşe, ol kezde būl aumaqta Appalachi taularymen salystyruǧa keletın ırı tau jüielerı tūrǧan.
Mūndai landşaftar Antarktidanyŋ klimaty men jer qyrtysynyŋ damuyna ülken äser etken boluy mümkın. Sondyqtan olardyŋ tarihyn zertteu kontinenttıŋ qalyptasu jolyn tereŋırek tüsınuge mümkındık beredı.
Zertteu nätijelerı Earth and Planetary Science Letters ǧylymi jurnalynda jariialandy.
Ūqsas jaŋalyqtar
