Dälel Uäş: Ännıŋ ūlttyq naqyşyna nūqsan keltırmeiık

3541
Adyrna.kz Telegram
http://adyrna.kz/content/uploads/2015/10/9770ee50c8196325ae5930d9b22dbacf.jpg
«Ūstazdyq etken jalyqpas, üiretuden balaǧa» dep Abai atamyz aitqandai, jastardy öner men bılımge baulyǧan oqytuşylardyŋ eŋbegı eren ekenı dausyz. Ūlaǧatty ūstazdyqty käsıp etken, bügınde T.Jürgenov atyndaǧy Qazaq ūlttyq öner akademiiasynyŋ jeke än salu kafedrasynyŋ meŋgeruşısı, dosent, talantty sazger-änşı, Mädeniet qairatkerı Dälel Uäşpen äŋgımelesudıŋ sätı tüsken edı. – Dälel aǧa, özıŋızdıŋ ömır men öner jo­lyŋyzdy oqyrman qauymǧa az-kem tanystyryp ötseŋız… – Şyǧys Qazaqstan oblysynyŋ Zaisan au­danyna qarasty Qarabūlaq degen auylda tuyp-östık. Sonda orta mekteptı tamamdaǧan soŋ äskerge kettık. Reseidıŋ bügıngı Samara qalasynda azamattyq paryzymdy ötedım. Ol jaqtan kelgen soŋ Öskemen qalasyndaǧy muzykalyq uchilişege tüstım. Atauly oqu or­­nynda jeke än saludan bılım aldym. On­da 1985-1989 jyldary oqydym. 1988 jy­ly Qyzyljarda respublikalyq muzy­ka­lyq uchilişeler arasyndaǧy vokalister bai­­qauyna qatysyp, laureat atanǧan ja­iym bar. Almatydaǧy Qūrmanǧazy atyn­da­ǧy Qazaq ūlttyq konservatoriia­synda Qa­zaqstannyŋ halyq ärtısı Şahmardan Äbı­lovtıŋ klasynda oqydyq, keiın sonda as­piranturada qalyp, Ǧaziz Esımovtıŋ kla­synda tälım aldyq. Aspiranturada oqi jü­rıp, studentterge kameralyq än salu bo­iynşa sabaq ta berdım. Osy künı Abai atyndaǧy Qazaq memlekettık akademiialyq opera jäne balet teatrynda jūmys ısteitın Janbolat Jūmaǧazin, Qalqaman Qabyşev tärızdı düldül änşıler sol kezde menen därıs alǧan edı. 1997 jyly küişı-kom­po­zitor Seken Tūrysbekov «Aq jauyn» atty folklorlyq ansambl qūryp, men sonda solist bolyp qyzmet atqardym. 2000 jyly T.Jürgenov atyndaǧy Qazaq ūlttyq öner akademiiasyna keldım. Osynda taban au­darmai qyzmet etkenıme on jyldan asyp qalypty. – Özıŋız basqaryp otyrǧan jeke än salu kafedrasynyŋ tynys-tırşılıgı qan­dai? Täuelsızdıktıŋ 20 jyldyǧyna orai nendei ıs-şaralar atqaryluda? – Mūnda Qazaqstannyŋ halyq ärtısı Nūrǧali Nüsıpjanov, mädeniet qairatkerı Gül­dana Saparǧalieva, professorlar Maq­sūt Jünısov, Qūrmanbek Baiquatov, do­sent Liudmila Pavlovna tärızdı bılıktı ūs­tazdar jūmys jasaidy. Bükıl el bolyp Tä­uelsızdıgımızdıŋ 20 jyldyǧyn toilap ja­tyrmyz ǧoi. Bızdıŋ kafedramyz da būl toiǧa ülken jetıstıkpen kelıp otyr. Student­te­rımız jyldan-jylǧa önerlerın ūştap, biık belesterden körınude. Sonyŋ bır aiǧaǧy retınde Täuelsızdıktıŋ 20 jyldy­ǧyna orai akademiiada «Bılımgerler jetıs­tıgı» degen atpen studentter önerınıŋ on­kün­dıgın ötkızdık. Onyŋ ışınde jeke än salu ka­fedrasy «Önerlıge örıs keŋ» atty kon­sertın berdı. Onda şäkırtterımız än salyp qa­na qoimai, qolynan keletın barlyq öne­rın ortaǧa saldy. Olar dombyra, for­te­piano, saksofon tärızdı ärtürlı aspap­tar­men sahnaǧa şyqty. – Bügıngı jastardyŋ önerge degen qūş­­tarlyqtaryn, qabılet-qarym­da­ryn qalai baǧalaisyz? – Şapşaŋdyqty talap etetın kompiu­ter ǧasyry emes pe? Sondyqtan qazaq jas­tarynyŋ bılım deŋgeiı ösıp keledı. Al öner salasynda da olar qūralaqan emes. Ūs­taz retınde bız özımızdıŋ ūlttyq än­de­rı­mız­ge köbırek köŋıl böluge tyrysamyz. Baǧdarla­mamyzdyŋ özı ūlttyq baǧytqa ne­gız­delgen. Asyra aitqanym emes, Temırbek Jür­genov atyndaǧy Qazaq ūlttyq öner akademiia­sy­nyŋ stu­dentte­rı qazaqylyǧymen, qazaq tı­lın jaq­sy bıletın­dıgımen erekşelenedı. Qūr­man­ǧazy atyn­daǧy Qazaq ūlttyq kon­ser­­va­toriiasy än­şıler arasynda res­pu­bli­ka­lyq deŋgei­degı olimpiada ūiym­das­tyrdy. Kon­serva­to­riiada vokaldan ar­naiy ma­man­dyq be­redı, al bızdıŋ negızgı maq­satymyz – teatr ärtısterın äzırleu. So­ǧan qaramastan bızdıŋ balalarymyz lau­reat atandy. – Ūlttyq äuenderımız ben talantty öner­pazdarymyz batysqa elıktegen änşısymaqtardyŋ köleŋkesınde qalyp qoiyp jürgendei körınedı… – Qazır ne köp, änşı köp. Darynsyzda­ryn sy­nap, aityp jatsaq ta, aiaqtaryn ke­iın tar­tar emes. Tıptı künnen-künge kö­bei­me­se, ke­mitın türı joq. Jauynnan keiıngı sa­­ŋy­rauqūlaqtai qaptaǧan änşılerdıŋ esım­­de­rın, türlerın este saqtap ülger­mei­mız. Kom­piu­ter kömegımen öndep, bır-ekı än jazady da, «jūldyz» bolyp şyǧa ke­le­dı. Ondai «jūl­dyzdardyŋ» köptıgınen än­­nıŋ dämı ke­tıp qaldy. Sosyn olar Batysqa elıktep, qa­jetsız mellizmderdı orynsyz qo­sady. Söitıp, qazaqtyŋ ūlttyq naqyşyn bū­zyp än aitady. Qazırgı jastar sözge män ber­­meidı. Ne aityp tūrǧanyn özderı bıl­mei­dı. Än mätınderınde maǧyna joq, jai ǧana «sözderdıŋ jinaǧyn» aitady. Bır ülken üilenu toida jas änşı Mūhittyŋ «Zäu­­re­şın» oryndap tūr. «Zäureş» – joq­tau än. Ol – şeşekten qaitqan otyz ūly, so­­syn jal­ǧyz qyzy Zäureşınen aiy­ryl­ǧan äke­nıŋ zary. Sony būl üilenu toiynda ai­typ tūr. Ekı jastyŋ quanyşynda joqtau än­dı qalai oryndauǧa bolady? Estradalyq än­­derdıŋ nege ǧūmyry qysqa? Jarq etıp şyq­­qannan keiın bır jyldan soŋ ūmy­ty­la­dy. Klassika – mäŋgılık. Ondaǧy än sözı men äuenı mazmūndas keledı. Estradada küi­­dım-süidım, öldım-taldym degen sözder kö­­ŋıldı yrǧaqpen aityla beredı. El soǧan bi­leidı.

Äŋgımelesken: Arman SERIKŪLY.

Pıkırler