Tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty Andreı Grozın Qazaqstanǵa kire almaı, áýejaıdan keri qaıtty. Ony elge kirgizbeý sebebi aıtylmady Bul týraly Reseıdiń TMD elderi ınstıtýtynyń baspasóz qyzmeti málimdedi, dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly.
Andreı Grozın 27 sáýir kúni Astana áýejaıynda tólqujattyq baqylaýdan óte almaı, kelesi kúni Máskeýge keri qaıtýǵa májbúr bolǵan.
Ǵalym Qazaqstanda Reseı men Qazaqstan arasyndaǵy qarym-qatynas máselelerine arnalǵan is-sharaǵa qatysýy tıis bolǵan. Sondaı-aq onyń «Reseı – Qazaqstan: qaýipsizdik jáne gýmanıtarlyq yntymaqtastyq salalaryndaǵy ózara is-qımyl dınamıkasy» taqyrybyndaǵy dóńgelek ústelde sóz sóıleýi josparlanǵan.
Instıtýt dırektory, RF Memlekettik Dýmasynyń depýtaty Konstantın Zatýlın bul jaǵdaıǵa pikir bildirip, Qazaqstannyń keıbir ókilderiniń qonaqtarǵa qatysty «ekiushty ári dostyqtan alys» áreketteri jıilep ketkenin aıtty. Instıtýt ókilderi buǵan uqsas jaǵdaıdyń 2023 jyly Zatýlınniń óz basynan ótkenin eske saldy. Ol Baıqońyrdan ǵarysh kemesiniń ushýyna qatysý úshin Qazaqstanǵa kirmek bolǵan. Alaıda ony birneshe saǵat boıy ony shekaradan ótkizbeı qoıǵan. Aqyrynda bul janjal sheshilgenimen, túsindirme berilmegen.
«Qazaqstandy qurmetteıtin reseılikterge mundaı tosyn jaıttar jıi kezdeskenin qalamaımyz, ásirese Jeńistiń 80 jyldyǵy qarsańynda. Bul jeńiske Qazaqstan men búkil KSRO halyqtary zor úles qosty», – delingen ınstıtýt habarlamasynda.
Andreı Grozın – TMD elderi ınstıtýtynan bólek, Reseı ǵylym akademııasynyń Shyǵystaný ınstıtýtynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri. Onyń ǵylymı jáne merzimdi basylymdarda 250-den astam maqalasy jaryq kórgen, alty monografııanyń avtory (ekeýi – qosalqy avtorlyqta). Sondaı-aq ol Reseıdegi iri bıznes qurylymdarǵa keńes beredi, reseılik jáne sheteldik BAQ-pen jumys isteıdi. 1996 jyldan beri Reseıde turady, oǵan deıin Qazaqstanda ómir súrgen. Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ-dy saıasattanýshy mamandyǵy boıynsha bitirgen. Buryn QR Aqparat jáne buqaralyq kommýnıkaııalar mınıstrliginde, Qorǵanys mınıstrliginde, Ekologııa jáne bıoresýrstar mınıstrliginde jáne basqa da memlekettik qurylymdarda qyzmet atqarǵan.
Qazaqstan bıligi tarapynan Grozınge kirýge tyıym salý boıynsha resmı túsinikteme berilmedi. Alaıda qazaqstandyq saıasattanýshy Marat Shıbutov Telegram-arnasynda bul sheshim Reseıdiń qazaqstandyq ǵalymdarǵa jappaı tyıym salýyna jaýap bolýy múmkin ekenin jazdy.
«Men buryn jazǵandaı, reseılik ǵalymdarmen birlesken topta jumys isteıtin qazaqstandyq tarıhshylardyń barlyǵyna jýyǵy, bir adamnan basqasyna, 2022–2023 jyldary Reseıge kirýge tyıym salyndy. Bul – bizdiń ǵylymı elıtamyz: ınstıtýt dırektorlary, ǵylym doktorlary men akademıkter. Olardyń barlyǵyna Reseıge barýǵa bolmaıdy. Bir ǵalymymyz Sheremetevo áýejaıynda zańsyz mıgranttarmen birge bir táýlik otyryp, elshilik aralasqannan keıin ǵana elge oralǵan. Sondaı-aq birqatar depýtattar men saıasatkerler de tyıym tiziminde», – dedi Shıbutov.
Onyń aıtýynsha, Qazaqstannyń memlekettik organdary bul másele boıynsha reseılik áriptesterine júgingenimen, jaýap bolmaǵan.
Shıbutovtyń pikirinshe, Qazaqstan tarapynan mundaı tyıymdar Reseıdegideı aýqymdy bolmaıdy.
«Bul bizdiń qymbatty reseılik áriptesterimiz jasaǵandaı aýqymdy shekteýge aınalmaıdy. Biraq bul – Reseı bıligine qoıylatyn óte mańyzdy másele. Muny sheshý qajet», – dep túıindedi Shıbutov.
Grozınniń mátinderinde ýra-patrıottyq reseılik BAQ-qa tán baıandaýlar jıi kezdesedi. Ol Ýkraınany qatty synap, ony «404 eli» nemese «Reseı men Polsha arasynda jatqan terrıtorııa» dep ataıdy. Tarıhshy sondı-aq, Qazaqstanǵa da keıde qatty sózder aıtady. Mysaly, Grozın Toqaevtyń syrtqy saıasatyna rıza emes.
«Qazaqstannan onyń... keshirińiz, kóp vektorly saıasaty barynan basqa eshteńe kútpegenbiz. Sońǵy eki aıda qazaqstandyq sarapshylardyń BRIKS-ke Qazaqstannyń qosylýy jaıynda birde-bir boljamyn tappaısyz. Batys pen Shyǵys arasynda aýytqyp, Qazaqstan osy joly Batysqa qaraı ıkemdelip barady», - degen Grozın.
Reseılik sarapshy bir suhbatta Qazaqstandy BRIKS-ke kirýden bas tartqany úshin synap, bul árekettiń Reseıge de qajet emes ekenin aıtady.
«Múmkin, Qazaqstannyń óziniń únemi qubylatyn pozıııasymen BRIKS-ke asyqpaı jatqany da durys shyǵar. Ol jerdiń oǵan onsha qajeti joq. Óıtkeni mundaı el, osyndaı basshylyqpen, osyndaı elıtamen proesterdiń damýyn tejep, legıtımızaııaǵa zııan keltirip, qajetsiz talqylardy uıymdastyryp, usaq-túıek nárselermen kedergi keltirýi múmkin», — degen Grozın.
