Resei syrtqy ıster ministrı Sergei Lavrov Europa Odaǧy Ortalyq Aziiada «aiqyn antireseilık baǧyty bar öz kün tärtıbın» ılgerıletuge tyrysyp jatqanyn mälımdedı. Būl pıkırın diplomat Özbekstanǧa sapary barysynda ötken baspasöz mäslihatynda aitty, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly. Resei Syrtqy ıster ministrlıgınıŋ baspasöz qyzmetıne sıltep.
Ministrdıŋ aituynşa, Resei odaqtastary men strategiialyq ärıptesterınıŋ köpvektorly saiasat jürgızuıne qarsy emes. Alaida olardyŋ keibırı, äsırese Batys elderı, öz müddelerın alǧa tartyp, öŋır elderınıŋ memlekettık qūrylymdaryna enuge baǧyttalǧan baǧdarlamalarǧa qarjy böledı. Būlar şekaralyq yntymaqtastyq, statistika, keden salasy siiaqty salalardy qamtidy.
Lavrovtyŋ sözınşe, AQŞ prezidentı Donald Tramptyŋ Halyqaralyq damu agenttıgınıŋ (USAID) jūmysyn toqtatu turaly şeşımın Ortalyq Aziia elderı oŋ qabyldaǧan. Ministrdıŋ aituynşa, būl agenttık «keŋesşı» degen atpen jergılıktı bilık organdaryna kırıp aluǧa tyrysqan.
«Sondyqtan bız Ortalyq Aziianyŋ syrtqy ärıptestermen yntymaqtastyq prosesın ışkı ısterge aralasu talpynystarynan aryltu kerek dep sanaimyz. Bız mūndaidy eşkımge jäne eşqaşan jasaǧan emespız», — dedı Lavrov.
Baspasöz mäslihatynda Reseidegı eŋbek migranttaryna baqylaudy küşeitu mäselesı de qozǧaldy. Ministr elde jūmys küşınıŋ tapşylyǧy baryn aityp, şetelden kelgen azamattardyŋ sūranysqa ie ekenın jetkızdı. Bıraq olardyŋ Resei zaŋdaryn saqtau qajet ekenın eskerttı. Sonymen qatar, keide migranttar arasynda qylmystyq toptar da qalyptasatynyn aitty. Osyǧan bailanysty zaŋ şyǧaruşylar tepe-teŋdık tabuǧa tyrysyp jatyr.
«Mäsele eŋbek migranttarynyŋ Reseige barmas būryn orys tılın, eldıŋ zaŋdaryn jäne şeteldıkterge arnalǧan mınez-qūlyq erejelerın meŋgeruı kerektıgınde», — dedı Lavrov.
Ministr būl mäselenı özbek ärıptesı Bahtiior Saidovpen jäne Özbekstan prezidentı Şavkat Mirzieevpen talqylaǧanyn aitty.
Lavrov Samarqandta ekı el arasyndaǧy yntymaqtastyqty nyǧaitu mäselelerın talqylaǧanyn habarlady. Onyŋ aituynşa, Resei men Özbekstan sauda-ekonomika salasynda belsendı jūmys ıstep jatyr. Mysaly, respublikada Reseidıŋ qatysuymen jalpy qūny 3,3 trln rubl bolatyn 115-ten astam joba jüzege asyryluda, 3 myŋǧa juyq bırlesken käsıporyn jūmys ısteidı. Mädeni-gumanitarlyq salada da serıktestık damyp keledı, äsırese bılım beru salasynda qarqyndy damuda. Lavrovtyŋ mälımetınşe, Reseide 56 myŋnan astam özbek studentı oqyp jatyr, al Özbekstanda Resei universitetterınıŋ 14 filialy jūmys ısteidı.
Samarqandtaǧy sapary kezınde RF Syrtqy ıster ministrınıŋ qatysuymen qoǧamda ülken rezonans tudyrǧan oqiǧa boldy. Lavrov «Qaiǧyly ana» eskertkışın aralau kezınde onda tek özbek jäne aǧylşyn tılderınde jazular baryn, bıraq orys tılınde jazu joqtyǧyn aityp öttı. Būl jaǧdai özbek belsendılerınıŋ arasynda synǧa ūşyrady.
Mysaly, zaŋger jäne tanymal bloger Huşnudbek Hudoiberdiev qonaqqa «orysşa jazulardy öz elıŋızden ızdeŋız» dep keŋes berıp, ministrdıŋ sözın «diplomatiialyq ädepsızdık» dep atady. Ol Lavrov eskertkışke orys tılınde jazu bolǧanyn qalasa, ony sypaiy türde jetkızuı kerek edı, al ol özın tekseruşı sekıldı ūstady dep atap öttı. Bloger Özbekstan bilıgı ministrdıŋ sözıne bola eskertkışke özgerıs engızbeidı dep ümıt bıldırdı.
Özbekstan Jurnalistika jäne būqaralyq kommunikasiialar universitetınıŋ rektory Şerzodhon Qudrathodja Facebook paraqşasynda (Meta korporasiiasy Reseide ekstremistık dep tanylǧan) ärbır el eskertkışterdegı jazulardyŋ qai tılde jazylatynyn özı şeşetının jazdy.
«Basqa eldıŋ syrtqy ıster ministrı bızdı synauy dūrys emes. Bız olardyŋ otary emespız ǧoi!» — dedı rektor.
Sondai-aq, rektor özbek şeneunıkterı Reseige barǧan kezde batyl sūraqtar qoiudy üirenuı kerek ekenın aitty, Mäselen, «Nege sızder migranttardy kemsıtesızder?» degen sūraq.
Jaǧdaidy Olii Majlis (parlament) Zaŋ şyǧaru palatasynyŋ ökılı jäne «Millii tiklaniş» (Ūlttyq jaŋǧyru) partiiasynyŋ jetekşısı Älışer Qadyrov nazardan tys qaldyrmady, ol äleumettık jelılerde reseilık saiasatkerler Özbekstandaǧy orys mädenietı men tılıne degen közqarasty barlyq jolmen naşarlatuǧa tyrysyp jatyr dep jazdy.
«Nelıkten Özbekstan jastary eşkım eskertpese de aǧylşyn, nemıs, türık jäne arab tılderın üirenuge tyrysady? Lavrov myrza mäjbürlı qūrmet pen qoldan sūralǧan qajettılık tek terıs nätije beredı degendı bılmeuı mümkın emes», — dep tüiındedı deputat.
