Sättı saiasi transformasiia men tranzitke senımdı kepıldık joq.
Toqaevtyŋ saiasi jäne ekonomikalyq kursy: EroAziialyq ekonomikalyq Odaqtan alystap, Qytaimen, Batys elderımen jaqyndasu. Sebebı soŋǧy bes -alty jylda Qazaqstanda da, Reseide de , tıptı Qytaida da ekonomikalyq tūrmystyq toqyrau küşeiude.
Resei Qazaqstannyŋ Qytaimen jäne Batyspen jaqyndasuyna qarsy. Al Qazaqstannyŋ ekonomikalyq ösımı 2015-2016 jyldary -1.0-1.2% boldy. Ekı tarap - Resei men Qazaqstan bırese süt önımderınıŋ , bırese et önımderınıŋ saudasyn, bırese kölık tasymal qatynasyn öz ara şektedı. Būl qaişylyqtar maǧan tüsınıksız. Qytaimen araqatynas mäz emes: Qytaidyŋ Şyŋjandaǧy qazaqty janşu saiasatyn qalai tüsındıremız?
Bıraq Toqaev Qazaqstanǧa demokratiialyq erkındık beremın, meilınşe qaita qūru jasaimyn deidı. Būl dūrys niet delık, basqa jaǧdaida ekonomika men biznes qozǧalmaidy. Būl jaǧdaidy Toqaev menen artyq bıletın siiaqty. Bıraq Toqaevtyŋ derbes saiasi kursyn Nūrekeŋ qoldamai, tıptı qarsy boluy yqtimal. Tıptı kerı tartpa elita men isteblişment Toqaevtyŋ reformalaryna qarsy bolar. Al Toqaevtyŋ özınıŋ maŋaiyna qūqyqtyq saiasi, ekonomikalyq reformatorlardyŋ toptasqanyŋ baiqamadym.
Toqaevtyŋ derbes saiasi kursy öz kadrlaryn taǧaiyndaudy kerek etedı. Sol kadrlar taǧaiyndalyp jatyr ma eken? Mümkın Toqaev avtoritarlyq saiasi modernizasiia jasamaq: maǧan būl aiqyn emes, būlyŋǧyr. Toqaev tehnokrat emes eken. Mümkın Toqaevta avtoritarlyq saiasi jäne qūqyqtyq özgerısterge baru jäne sol proektını jüzege asyru naqty jospary men resurstary bar şyǧar. Toqaev qazaq tılın qoldau saiasatyn qolǧa almaq. Qazaq tılın qoldau saiasaty saiasi tehnologiialyq liustrasiialyq jeleu men qūral bola alady. Ūlttyq populizm orysşyl jäne kommunisşıl eskı elitany şettetuge taptyrmas qūral boluy yqtimal.
Sonymen Putin Toqaevtyŋ Qytai men AQŞ-pen jaqyndasuyna qarsy. Putin Toqaevtyŋ qazaq tılın qoldauyna da qarsy. Putinnıŋ Ukrainamen soǧysu sebebı men syltauy "orys tılınıŋ şekteluı". Qazaqstannyŋ ekı oblysynda qazaq ülesı tym tömen: Soltüstık Qazaqstan oblysynda (31%) men Qostanai oblysynda (36%), al Petropavl men Qostanai qalalarynda -20%. Sondyqtan separatizm qaupı joq emes.
Qazaq qauymy Qazaqstannyŋ Qytaimen jaqyndasqanyn qalamaidy eken. Būl būqaralyq psihologiialyq faktor qazaqtyŋ üreiın ūşyrady. Bügınde qazaq öz elınde 70% jettı. Būl 1920-1926 jyldardan berı bolmaǧan jaǧdai. Qazaqstannyŋ egemendık statusy, äskerı bar, Reseidıŋ bızge şabuyl jasau yqtimaldyǧy tömen. Resei ekı soǧys ötkerdı.-Ukraina men Siriiadaǧy soǧystarda pälendei nätijege jetken joq, esesıne Batys elderınıŋ sanksiialaryna ūşyrady. Reseige jaŋa tehnologiialar da kelmeitın boldy.
Sonymen Toqaevqa şegınuge jol joq. Ärine Ūlttyq qor qarjysyn qūrylys sektory men jol infraqūrylymyna jūmsai beru saiasaty ūzaqqa aparmaidy, egerde ışkı jäne syrtqy investisiialar uaqytyly jūmys jasamasa. Bizneske jaǧdai jasau üşın qūqyqtyq saiasi reformalar jasau kerek. Ondai reformalarǧa saiasi jıger men komanda kerek. Saiasi liustrasiia jasamasa , iaǧni eskı elita men isteblişmenttı qumasa reforma palliativke ainalady, iaǧni jalǧan jäne bos äreketke ainalady.
Toqaevtyŋ derbes saiasi partiiasy, tıptı jüz myŋdaǧan jaqtastary bolmasa ıstıŋ bärı bos. Qalai bolǧanda da Toqaevtyŋ nietı dūrys, ol poliglot- bırneşe älem tılderınıŋ bılgırı, intellektual dep aituǧa keletın tūlǧa. Toqaev - korrupsioner degendı estımeppın. Toqaev reformalarynyŋ sättı boluyna kepıldık bar ma? Būl sūraqqa jauap bere almaspyn.
"Adyrna" ūlttyq portaly
