Túrkistan oblysynda 38 jastaǵy jigit kórshi kelinshekti azaptap óltirip, máıitin aýlasyna kómip, onymen qoımaı molany atpen taptap tastaǵan. Bul týraly Todayinfo jazdy, dep habarlaıdy «Adyrna» tilshisi.
39 jastaǵy kelinshekti tonap, artynsha zorlap óltirgen kúdikti tún ortasynda máıitti óziniń aýlasyna kómgen. Qabirdiń ústine shóp shashyp, jylqy baılap tastaǵan qaskóıdiń sumdyq áreketi tek 12 kúnnen keıin ǵana belgili boldy. Qylmystyń ashylýyna tyrjalańash kómilgen áıeldiń bir qolynyń jer betine shyǵyp qalýy sebep bolǵan.
Týǵan úıdiń tútinimen qoshtasý
Kóktem erte shyǵatyn ońtústikte qar erisimen sharýalar jer jyrtyp, eginmen aınalysýǵa daıyndala bastaıdy. Jetisaılyq jurt ta jyldaǵy ádeti boıynsha qarbalas jumystyń aldynda kókpar berip, Alǵabas aýylynyń shetine at oınatady. Qıqýlaı shapqan jigitterdiń kókpar tartysy da aýyl halqyn dúr silkindiredi. Iisi dalaǵa jaıylǵan jumsaq káýap ta, ystyq samsa, tandyr nan, túrli sýsyn da kókparǵa kelgen jurttyń aldyna jaıylady. Árıne satylady, tegin emes. As-sý daıyndaıtyn adamdardyń tabysy da bul kúni táýir bolady. Saýda jasaýdyń san túrin meńgergen Áıgerim Ájekeeva da ádettegideı kókparǵa daıyndalyp, anasyna satýǵa qoıatyn taýardy ákeletinin aıtyp, qarajatyn qaltaǵa salyp, aýdanǵa shyǵyp ketedi.
Biraq ol kúnde keshkilik dastarhan basynda anasyna erkelep, ákesine jumysyn aıta áńgimelesip otyratyn ádemi sátterdiń endi qaıtalanbaıtynyn, úıiniń tabaldyryǵynan sońǵy ret syrtqa attap bara jatqanyn bilmegen edi.
Kórikti de, tabysty kelinshekti taksı toqtaıtyn aýyl dúkeniniń aldynda qara mashınamen úsh jigit kútip turǵan. Áıgerimniń anasynyń aıtýynsha, sonyń biri aýylǵa zulymdyǵymen aty shyqqan Eralhan edi.
«Meniń qyzymnyń osyndaı jaýyzdyqpen ólim qushqanyna ishim kúıip bara jatyr. Shalymyz ekeýmiz 25 jyldan beri aýrýmyz. Bizdi qaratyp, Almaty- Astanaǵa aparyp júrgen osy qyzym edi. Kóshede júrip qalǵan qyz emes, boıanyp kóshege shyǵatyn qyltyń-syltyńy da joq. Azannan keshke deıin meniń qasymda bolatyn. Kóktem shyqqan soń shashlyq, býterbrod, pırojkı pisirip satady. Mende kómektesem oǵan. 27-kúni azanda «Mama erteń úlken kókpar bolady eken. Men soǵan taýar ákeleıin” dedi. Jaraıdy dep ekeýmiz de magazınge taýar jazdyq. Taýarǵa ketti. Tez baram da kelem ǵoı dedi. «Jetisaı market» degen magazın bar. Saǵat 10-ǵa deıin isteıdi. Kókpardyń zaty taýsylǵan soń, sol jerden baryp alatyn. Ózim shyǵaryp salǵam úıden. Túngi saǵat 11 boldy, qyzym joq. Bundaıy joq edi, keshikti dep barlyǵyna habarlastym. Jas emes, kelip qalatyn shyǵar dep basý aıtty basqalar», – dedi Áıgerimniń anasy Meıramgúl Berdalıeva.
Aýyl halqyna at oınatyp, qamshy úıirýmen aty shyqqan Eralhan Tórehanov saýdager kelinshekti kezekti ret ańdyp júrgenin aýyldastary baıqap qalǵan. Dál osy jigit kúıeýi joq, qorǵansyz kelinshektiń basqan izin ańdyp, kúsh kórsetip tabysyn tartyp alyp otyrǵan. Ol azdaı Áıgerimdi óltirmesten buryn zorlap úlgergen.
Foto: kúdikti Tórehanov
Qyzyna alańdaǵan anasy aqyry ózge balalaryn jınap, aýrhanaǵa da, polıııaǵa da barǵan. Tipten sol kúni saýda jasap turǵan Áıgerimniń artyna kelip, oǵan Tórehanovtyń tesile uzaq ýaqyt qarap, aınalshaqtap júrgenin de biraz adam kórgen. Qaýiptiń qaıdan kelýi múmkin ekenin polıııaǵa da birden ózderi aıtqan. Alaıda saqshylar salǵyrttyq tanytyp, mán bermegen. Tek aryz jazǵyzyp qana alyp qalǵan.
«Shydaı almaı qylmysker Eralhannyń úıine de keldik. Ol miz baqpady, Áıgerimdi kórmegenin, uıyqtap qalǵanyn aıtyp, ótirik ańqaý qylyq tanytty. Úıine polıııa kirmedi, syrttan ketip qaldy. Qyzymdy solaı 12 kún izdedik», – dedi marqumnyń anasy.
Eriktiler, aýyl turǵyndary jáne týystary jınalyp jas kelinshekti toqtaýsyz izdegen. Al jergilikti polıııa beıǵam bolǵan. Tek oblysqa shaǵymdanǵan soń ǵana kúdiktiniń sońyna túsken. Qylmystyń ashylýyna oblystyq tergeýshi, iz kesýshilerdiń kelýi túrtki bolǵan.
Jazyqsyz kelinshektiń jarym túnde kómilýi
Taýar ákelýge aýdanǵa shyqqan Áıgerimdi dúken aldynan kútip alǵan Eralhan kúshtep úıine aparyp qorlap, tonap, sol kúni aıaýsyz uryp óltirgen. Eki júz metr jerdegi ata-anasy, jaqyndaryna jete almaı, kórshi kóshede dármensiz kúıde ólim qushqan Áıgerimdi buǵan deıinde qylmys jasap aty shyqqan Tórehanov tún ortasynda aýlasynan kór qazyp, áıeldi tyrjalańash kúıinde kómip tastaıdy.
«Arada 12 kún ótken soń qanisher Tórehanovtyń úıinen sińlimniń múrdesi tabyldy. Qoly shyǵyp qalǵan. Myna kúmis saqınasy saýsaǵynda bolǵan. Sol qoly alaqanymen shyǵyp jatyr. Shóp shashyp, ústine at baılap tastaǵan. Tórehanovtyń úıin polıııa qorshaýǵa aldy. Adam kirgizbeı, sińilimdi kómgen jerden alyp shyqty. Sińlim tyrjalańash, ústi topyraq, batpaq. Sol jaq qulaqshekesinen bastap arqasy túgel kógergen. Murnynan qan aqqqan. Bileginde úsh jerden pyshaqtyń izi bar. Bireýi tereńdep kesilgen. Sol ólikti aýlalarynan alyp jatqanda Eralhannyń sheshesi miz baqbastan qarap turdy, al onyń inisi bizdi ábden boqtap, qorlady», – dedi Aısulý Aqylbaıqyzy.
Taýar ákelýge aqshamen shyqqan Áıgerimdi úsh jigittiń kólikke kúshtep otyrǵyzyp jatqanyn dúkenge jaqyn úıdiń adamdary da kórip qalǵan. Al kóliktegi ózge jigitterdi de aýyl adamdary tanıtyn bolyp shyqty. Alaıda oqıǵa bolǵan jerdegi dúkenniń kamerasy dál sol kúni «óship» qalǵan.
Marqumnyń týystary Tórehanovtyń Áıgerimdi burynan qorqytyp, saýdadan túsken aqshadan úles alyp júrgenin, bopsalaý arqyly kaspımen de aýdarymdar jasatqyzyp turǵanyn keıin bilgen. Tipti kelinshektiń múgedek ata-anasynyń zeınetaqysynan da Eralhan úles alyp júrgen, deıdi jábirlenýshiler.
«2011 jyldan beri bul qylmysker meniń ákem men sheshemdi qorqytyp pensııasyn da alyp otyrǵan. 4-5 jyldan beri kókparǵa shyǵamyz. Kókparda saýda isteıtin edik. Bárimiz baramyz, saýdanyń aqshasy qaıda kete beredi desek, osy ońbaǵan sińilimdi qorqytyp alyp otyrǵan eken. Sińilimdi qorqytyp kredıt te aldyrǵan. Tipten sheshemniń altyndary da joq. Osy Tórehanov Eralhan qorqytý arqyly áke-sheshemniń malyn da pensııasyn da alyp otyrǵan. Sińilimdi zorlaǵan, urǵan, ábden qorqytyp kelgen. Bul jaýyz qazir bárin moıyndap otyr. Baýyrymdy qylqyndyryp óltirdim dep otyr. Ol qylqyndyrmaǵan. Ekspertıza jalǵan shyǵaryp otyr. Biz oǵan kelispeımiz. Baýyrymdy jýyndyrǵanda óz kózimmen kórdim, qolynyń úsh jerinde pyshaqtyń izi bar. Sol jaq beti «polnyı» kógerip ketken. Arqa búıir tusy tolyqtaı kógergen. Baýyryma zorlyq-zombylyq ta istegen. Zorlaǵan. Asa qatygezdikpen óltirgen. Bul istiń oblysta tergelýin talap etemiz. Ómir boıyna sottalýyn talap etemiz», – dedi marqumnyń týysy Ultýar Bakıeva.
Aýyldy úreıde ustap otyrǵan Tórehanovtar kim?
Azappen óltirilgen Áıgerimniń ákesi ekinshi, sheshesi úshinshi toptaǵy múgedek. Qandyqol qylmyskerlermen kúresýge olarda dármen joq. Tipten qyzynyń ana dúnıege attanyp ketkenin áli qabyldaı almaı júrgen ákesi sóıleýden qalǵan. Búkil aýyldy úreıde ustap otyrǵan Tórehanovtardyń talaı qylmysyn halyq biledi, biraq ashyq aıtýǵa batpaıdy. Al aýyz ashqandardy Eralhannyń aǵasy «óltirem» dep ashyq túrde qorqytady eken. Oǵan aýyldyń chatynda tarap ketken qoqan-loqyǵa toly aýdıolary dálel.
Al ýaqytsha ustaý ızolıatorynda jatqan kúdiktiniń ákesi eshteńe bolmaǵandaı kúndelikti aýyl halqynyń chatyna bata berip, eldi keshirimdi bolýǵa úgittep keledi. Tórehanovtardyń atasynyń qurmetine kóshe ataýy da berilgen.
Foto: Áıgerim kómilgen aýla
Olar ákimdikke de belgili. Aýyldy aýyz sýmen qamtamasyz etetin mekeme de osy Tórehanovtardyń enshisinde. Qataldyǵymen, kúsh kórsetýimen aty shyqqan bul áýlet aýyldy ashsa alaqanynda, jumsa judyryǵynda ustap keledi. Olardyń ashyq túrde kórsetip otyrǵan qoqan-loqysyna qarsy keler bir erkek tabylmaǵan aýylda.
«Eralhan ózi zorlaǵanyn da, aqsha alyp kelgenin de moıyndap otyr. Barlyq qylmysyn moıyndaǵan ǵoı. «Moınyna jip salyp óltirdim, aıaǵy typyrlady da sekýnd ishinde ólip qaldy, moınyna jipti salyp, teris qaratyp tarttym. Keshki saǵat 20:30-da Áıgerimdi óltirip, sosyn 21:47-de efır oınattym. Efırden shyqtym, jan-jaǵyma qaradym, eshkim joq bolǵan soń jerdi qazyp bastadym. Adamdar tynshyǵan kezde túngi birlerde jerledim» deıdi. Men ekspertızada boldym. Moınyna eshqandaı jip salynbaǵan. Morgqa da men kirdim. Moınynda eshqandaı iz joq. Jaǵy qantalaǵan, basy isigen, arqa qantalap ketken. Qolynda 3 pyshaqtyń izi bar. Ekeýi bitelgen, bireýi tereńdeý tartqan eken pyshaqty. Osy ýaqytqa deıin uryp-soǵyp talaı márte áke-sheshemniń pensııasyn sheship alǵan. Ózi sheshtirip alyp, bergi jaqta qarap turǵan. Qolma-qol da aqsha alǵan. Kıim-keshek te, mal da alǵan úıinen, zaım da , kredıt te aldyrǵan sińilime. Úıdegi altyndardy da satqan. Áke-shesheme talaı altyn áperdim, nege altyndary joq desem, sińilimdi qorqytyp, bárin tartyp alǵan eken», – deıdi Ultýar Aqylbekqyzy.
Tórehanovtardy tek alǵabastyqtar ǵana emes, búkil jetisaılyqtar biledi. Aıtýlarynsha Eralhan Tórehanov buǵan deıin birneshe adamdy mert qylǵan kórinedi. Týysqan aǵalary da adam qanyn júktegen, deıdi osyndaǵy áıelder. Jábirlenýshiler Prezıdenttiń atyna úndeý joldap, aýyr qylmysqa qatysy bar ózge de adamdardy taýyp jaýapqa tartýdy, qylmystyq isti Jetisaıda emes, oblys ortalyǵy Túrkistanǵa aldyrýdy talap etip otyr. Óıtkeni marqumnyń anasy men týystary tergeýdiń ádildigine de, sottyń zańdy sheshim shyǵaratynyna da múldem senbeıdi.
Aıaýly qyzyn, birge ósken ápke-sińililerinen qapyda aıyrylyp qalǵan Áıgerimniń anasy men týystary advokat jaldaýǵa da jaǵdaılary kelmeı otyr. Úzilgeli turǵan álsiz otbasynyń bar úmiti el Prezıdenti men Ishki ister mınıstri, Bas prokýorda ǵana.
Ádiletti de Jańa Qazaqstannyń kepili Toqaevqa úndeý
«Prezıdent Qasym-Jomart Kemeluly, Sizden ádildik suraımyz. Baýyrym (sińilisi -red) Ájekeeva Áıgerimnen aıyrylyp otyrmyz. Baýyrymdy osy Alǵabas aýylynyń turǵyny Tórehanov Eralhan asa qatygezdikpen úıinde óltirip, aýlasyna kómip tastaǵan. 12 kún degende osy Tórehanov Eralhan degen jigittiń úıinen óli kúıinde tabyldy. Aýlasyna kómip, ústine atyn baılap qoıǵan. Bul – qylmyskerdiń óltirgen úshinshi adamy. Onyń aǵasy Ázimhan osy aýyldyń mılıııasy bolǵan jigittiń bir kózin oıyp aldy. Onda da sottalmady, ana jigit sotta aǵaıynbyz dep keshirim berdi. Qazir ekinshi kózi de kórmeıdi, múgedek bolyp qaldy. Bul Tórehanovtyń aǵaıyndary da eki adamdy óltirgen. Sonda bul Tórehanovtarǵa eshqandaı jaza, sot joq pa? Olar bir-eki jylǵa barady da kele beredi. Bizdiń Qazaqstandaǵy ádildik qaıda? Sonda bárimiz osylaı qyrylyp óle berýimiz kerek pe? Prezıdent Toqaev myrza, Sizden ádildik suraımyz! Ishki Ister mınıstri Sádenovke jáne Bas prokýratýradan ótinerimiz, tergeýdi Jetisaı aýdanynda emes, oblysta ótýin talap etemiz. Meniń ákem qazir sóıleı almaıdy da, sheshem 3-shi toptaǵy múgedek.
Bul qanisher buryn “qaryndasyńdy shyǵaryp ber, zorlaımyn” dep aýyldaǵy bireýdiń malyn baǵatyn momyn jigitke tıisken. Anaý namystanyp qarsylasqan. Ony atpen súırep, kanalǵa aǵyzyp azaptap óltirdi. Onda da jazalanbady. Sosyn toıda tóbelesip, taǵy bir jigittiń mıyn shashyp jiberdi. Adam óltirgeni úshin birneshe jylǵa bardy da keldi.
Bul bizdiń biletinderimiz ǵana. Olarmen eshkim baılanyspaýǵa tyrysady. Endi mine, sińlimdi de óltirip otyr», – dedi Jetisaı aýdany Alǵabas aýylynyń turǵyny Aısulý Ájikeeva.
Túrkistan oblystyq polıııa Departamenti qandy qylmysqa qatysty san túrli suraqtardy suratqanymyzben, aqparat berýden bas tartty. Tek Tórehanov tergeý ızolıatorynda jatyr. Buryn da jasaǵan qylmystary úshin ádil jazalanbaǵan kúdikti osy joly da jeńil qutylýy múmkin dep otyr jábirlenýshiler.
350-den astam tútini bar Alǵabas aýylynyń halqy qazir aýyr tynystap, únsiz ǵana otyr. Bas kóterip, shaǵyn aýyldaǵy bylyqty ashyq aıtýǵa erkekterdiń de dármeni joq. Al aýrý ata-anasyn asyraımyn dep júrip qaskóıdiń qolyna túsken Áıgerim Ájekeevanyń artynda urpaǵy da qalmapty. Onyń kúıeýi de erterekte belgisiz qylmyskerlerdiń qolynan qaza taýypty. El bıligi Ádiletti Qazaqstan quramyz dep júrgende ádiletsizdik pen zulymdyqtyń qurbany bolǵan kezekti jas kelinshektiń máıiti ekinshi ret aýyl shetindegi qabirge jerlendi.
