İlon Masktyŋ Amerika saiasatyna belsendı aralasuy Tesla kompaniiasyna ülken qiyndyqtar tudyrdy: jaŋa kölıkterdıŋ satylymy kürt tömendedı, al keibır satyp aluşylar vandalizmnen qorqyp, kölıkterın ūzaq uaqyt qarausyz qaldyrmauǧa tyrysady.
VVS radiosynyŋ deregınşe, 2025 jyldyŋ bırınşı toqsany boiynşa Tesla şamamen 337 myŋ kölık satty. Būl ötken jyldyŋ osy kezeŋımen salystyrǧanda 13 paiyzǧa tömen, al 2024 jyldyŋ soŋǧy toqsanymen salystyrǧanda 27 paiyzǧa az. Būl kompaniianyŋ soŋǧy üş jyldaǧy eŋ tömengı satylym körsetkışı bolyp otyr.
Tömen nätijeler körsetkennen keiın Tesla-nyŋ qor naryǧyndaǧy aksiialary da qūldyrady.
Tesla-nyŋ biznes ülgısıne jyldar boiy taŋdanyspen qaraityn ataqty tehnologiialyq analitik Den Aivs jariialanǧan sandardy «barlyq esepter boiynşa apat» dep sipattady.
QYTAILYQ BÄSEKELES
Negızgı sebepterdıŋ bırı — naryqtaǧy bäsekelestıktıŋ, äsırese qytailyq BYD öndıruşısınıŋ küşeiuı.
Aqpan aiynyŋ soŋynda Tesla Qytaida jaŋa syrtqy körınısı men jetıldırılgen funksiialary bar jaŋartylǧan Model Y krossoverın ūsyna bastady, al AQŞ pen Europada ol nauryz aiynda şyǧaryldy. İnvestorlar jaŋa modeldıŋ sūranysy qytailyq bäsekelester, sonyŋ ışınde BYD kompaniiasynyŋ bäsekesıne tötep bere alatynyna kümänmen qaraidy.
«Men jaŋa Model Y sūranysyna bırneşe tūrǧydan kümänmen qaraimyn. Elektrlık kölıkter älı de aitarlyqtai ösım körsetıp jatsa da, naryq baiau jyljyp jatyr», — deidı Tesla Globalt Investments investisiialyq kompaniiasynyŋ aǧa menedjerı Tomas Martin.
Tesla bırneşe jyl boiy elektromobil öndıruşılerı arasynda köşbasşy bolyp kelse de, biylǧy naryqta BYD 15,7 paiyzdyq üleske ie bolyp şyǧa keldı. Al amerikalyq kompaniianyŋ ülesı 15,3 paiyzdan aspai jatyr. Tesla kompaniiasynyŋ negızgı europalyq naryqtardaǧy satylymdary nauryzda tömendedı, äsırese Fransiia men Şvesiiada körsetkışter üşınşı ai qatarynan qūldyrap keledı.
«MASK SAIаSATQA ARALASQAN SAIYN, BRENDKE SOǦŪRLYM ZİIаN»
Degenmen, sarapşylardyŋ pıkırınşe, brendtıŋ tanymaldyǧyna terıs äser etken taǧy bır maŋyzdy faktor — Masktyŋ jaŋa Tramp äkımşılıgındegı dauly rölı.
Mask Tramptyŋ sailau nauqanyna belsene qatysyp, oǧan milliondaǧan dollaryn jūmsady. Jaŋa prezident inaugurasiiasynan keiın ol Ükımet tiımdılıgın arttyru departamentın (DOGE) basqardy, oǧan federaldy şyǧyndardy qysqartu tapsyryldy. Sonyŋ saldarynan myŋdaǧan memlekettık qyzmetker jūmyssyz qaldy.
«Onyŋ tūlǧasy neǧūrlym saiasi sipatqa ie bolǧan saiyn, brendke de soǧūrlym ziian keltıretını sözsız. Al ötken toqsan būl ziiandy naqty körsettı», - dedı Aivs.
Ol 2025 jyldyŋ basy İlon Mask üşın de, onyŋ kompaniiasy üşın de «şeşuşı sät» bolatynyn aita kettı.
TESLA KÖLIGIN ALǦANYŊ – BASYŊ DAUǦA QALǦANY
Taiauda jariialanǧan Tesla esebınde soŋǧy model Cybertruck jetkızılımderı turaly naqty mälımetter joq, bıraq bar derekter Masktyŋ süiıktı jobasy ötpei jatqanyn körsetedı.
Nauryz aiynda Tesla barlyq Cybertruck modelderın zauyttaǧy syrtqy panelderdıŋ aqauyna bailanysty kerı qaitaryp alatynyn habarlady.
Būǧan deiın Tesla aksionerı Gerber Kawasaki Wealth and Investment Management kompaniiasynyŋ Ross Gerber Masktyŋ Tesla direktorlar keŋesınen otstavkaǧa ketuıne qol jetkızgen bolatyn. Ol endı soŋǧy jariialanǧan körsetkıştı de qataŋ synap otyr.
«Būl – sūmdyq körsetkış. Cybertruck ıs jüzınde mülde satylmai jatyr. Brendke qatty nūqsan keldı jäne ony qaitadan qalpyna keltıru mümkındıgı öte qiyn. Būl üşın 100 paiyz jauapkerşılık direktorlar keŋesıne jükteledı», - dedı Gerber.
Cybertruck kölıkterın būǧan deiın satyp alǧan adamdar kölıkterın tūraqqa qaldyryp ketkende, olardy boiap nemese kıltpen syzyp tastaǧanyn aitty. Keibıreulerı äldekımderdıŋ kölıkterınıŋ terezesıne «jaqynda kölık auystyruyŋyzǧa barynşa dostyq keŋes beremız» degen habarlama jazyp, qystyryp ketkenın körgen.
MASK TE QYSQARA MA?
Politico basylymynyŋ mälımetınşe, aldaǧy aptada Mask Tramp äkımşılıgındegı memlekettık qyzmetınen aiyryluy mümkın. Būl turaly redaksiiaǧa Aq üiden anonimdı derekköz tıkelei prezidentke sılteme jasap habarlaǧan.
Olardyŋ aituynşa, Aq üi Tesla basşysynyŋ boljap bolmaityn mınez-qūlqynan şarşaǧan.
Tramptyŋ özı taiauda boluy mümkın özgerıster turaly aityp, Maskty köpşılık aldynda maqtady, bıraq onyŋ öz komandasynda ūzaq bolmaitynyn aitqan.
«Men onyŋ ülken kompaniiany basqaruy kerek dep oilaimyn. Sondyqtan ol belgılı bır uaqytqa öz ornyna qaityp barady. Ol sony qalaidy», - degen Tramp.
Politico derekközderınıŋ mälımetınşe, Mask prezidentke beiresmi türde keŋesşı bolyp qala beredı.
NE BOLYP JATYR?
AQŞ-ta osy künderı prezident Donald Tramp pen milliarder İlon Maskqa qarsy auqymdy narazylyq şerulerı ötıp jatyr. Senbı künı azamattyq qūqyqtardy qorǧau ūiymdary, käsıpodaqtar, azşylyqtardy qorǧau qauymdastyqtary, ardagerler men sailau prosesıne qatysqan belsendıler siiaqty 150-ge juyq ūiym 1200-den astam şeru ötkızudı josparlaǧan.
Narazylyq şaralary Vaşingtondaǧy Ūlttyq Moll, är ştattaǧy Kapitolii maŋyndaǧy audandar men eldıŋ 50 ştatynyŋ basqa da oryndarynda ötken. Ūiymdastyruşylardyŋ aituynşa, AQŞ astanasyndaǧy Vaşington monumentı janynda 20 myŋnan astam adam jinalady dep kütılgen.
AP agenttıgınıŋ habarlauynşa, şeruge şyqqandar Tramp äkımşılıgınıŋ myŋdaǧan federaldy qyzmetkerdı jūmystan şyǧaru, tūtas agenttıkterdı ıs jüzınde jabu, immigranttardy elden şyǧaru jäne densaulyq saqtau baǧdarlamalaryn qarjylandyrudy azaitu sekıldı äreketterın qataŋ synǧa alǧan.
5 säuır künı Baltimor maŋyndaǧy AQŞ-tyŋ äleumettık qamsyzdandyru qyzmetınıŋ ştab-päterı aldyna bırneşe jüz adam jinalyp, egde jastaǧy azamattar men mügedekterge järdemaqy töleitın basqarmadaǧy qysqartularǧa narazylyq bıldırdı.
BAQ mälımetınşe, narazylyq şaralary Parijde, Rimde jäne Londonda da ötken. Sonymen qatar Meksika men Kanadada da osyndai şeruler ötkızu josparlanǧan.
