Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Býrabaıda ótken Ulttyq Quryltaıda ulttyq kıimniń qazaq halqynyń biregeı bolmysyn aıshyqtaıtyn mańyzdy element ekenin atap ótti. Ol dástúrli kıimderdi jan-jaqty dáripteý qajettigin eskertip, bet-júzdi tumshalaıtyn qara kıimderden góri, ata-babamyzdan qalǵan ulttyq kıimniń qundylyǵyn joǵary qoıýdy usyndy. Osyǵan oraı, belgili jýrnalıst Amangeldi Qurmetuly Adyrna.kz saıtyna óz pikirin bildirdi.
Ulttyq kıimniń zamanaýı úlgisi qandaı bolýy kerek?
Amangeldi Qurmetulynyń aıtýynsha, ulttyq kıim tek ótkenniń murasy retinde qarastyrylmaı, ony qazirgi zamanǵa laıyqtap, kúndelikti ómirge engizý qajet. “Burynǵy uzyn shapandar qazirgi zaman talabyna saı kelmeıdi. Sondyqtan ulttyq brend qalyptastyrý barysynda kıim úlgisi jańartylyp, ony memlekettik qyzmetkerler men qoǵamnyń ártúrli toptary kıetindeı jaǵdaı jasaý kerek. Áskerı formalarǵa da ulttyq naqyshtaǵy elementterdi engizýge bolady,” – deıdi ol.
Memleket basshysynyń ulttyq kıimge qatysty aıtqan pikiri qoǵamda qyzý talqylanýda. Bul másele jaı ǵana sán nemese stıl máselesi emes, ol tutas ulttyń ózindik ereksheligin qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan ıdeologııalyq bastama retinde qarastyrylýy kerek.
Bet-júzdi tumshalaý men ulttyq ıdeologııa
Bet-júzdi tolyq jabatyn kıim máselesine toqtalǵan jýrnalıst, aldymen onyń shyǵý sebepterin anyqtap alý kerektigin alǵa tartty. “Qazirgi kúresimiz júıeli kúreske uqsamaıdy, kerisinshe, popýlıstik sıpattaǵy pikirlerge negizdelgen áreketterge kóbirek uqsaıdy. Eger bul máseleni sheshkimiz kelse, eń aldymen, onyń túpki sebebin zerttep, naqty strategııa jasaý qajet,” – deıdi ol.
Jýrnalıstiń pikirinshe, dinı kózqarastardy ustanatyn azamattardy qoǵamnan alystatpaý mańyzdy. “Biz olardy shetke ıtermeýimiz kerek, kerisinshe, ortaǵa qaıta tartýdyń joldaryn qarastyrýymyz qajet. Qazaqta ‘Adasqannyń aıyby joq, qaıtyp úıirin tapqan soń’ degen sóz bar. Durys baǵyt kórsete alsaq, olar da ulttyq qundylyqtardy qabyldap, ulttyq kıimderdi kııýge beıimdeledi,” – dep túıindedi Amangeldi Qurmetuly.
Naýryz – ulttyq biregeılikti qalyptastyrýdyń múmkindigi
Jýrnalıst ulttyq kıimdi dáripteý máselesin tek kıimmen shektep qoımaı, ony keshendi ıdeologııanyń bir bóligi retinde qarastyrýdy usyndy. “Naýryz sııaqty merekelerdi barsha qazaqstandyqtardy biriktiretin ınstıtýtqa aınaldyrý qajet. Mundaı júıeli jumystyń ishinde ulttyq kıim úlgileri de, teatr da, tarıhı fılmder de qamtylýy tıis,” – deıdi ol.
Osylaısha, ulttyq kıimdi dáripteý – tek sán úrdisi emes, bul qazaq halqynyń mádenı ereksheligin saqtaý men ony jańǵyrtýdyń mańyzdy quraly. Bul baǵytta memleket pen qoǵam birlesip, zamanaýı sheshimder usynýy tıis.
