Baiaǧyda bır kısı: «Men suretşı, ärşı, artist bola almaitynymdy tüsındım!» – deptı dosyna aǧynan jarylyp. Sonda dosy: «E-e-e… bız de kezınde dombyra dyŋǧyrlatyp, boiau battastyryp, röl oinaǧandai bolǧanbyz. Al qazır jürmız ǧoi…», – deptı ışındegısın aqtaryp. «Ömırşeŋ öner tuyndysyn tudyru şyn darynnyŋ ǧana qolynan keledı» degendı el auzynan jiı estimız. Bıraq sol önerdıŋ bügıngı hal-jaǧdaiy qalai? Qandai ırılı-ūsaqty jaŋalyqtar bar? Äŋgımenı osy töŋırekke būrǧan edık.
Soŋǧy uaqyttary muzyka, onyŋ ışınde dästürlı än önerınde este qalar uaqiǧalar, erekşe sätter barşylyq dei alamyn. Mäselen, osydan ekı-üş jyl būryn «Qazaqtyŋ 1000 küiı» men «Qazaqtyŋ 1000 änı» atty antologiia jaryq kördı. Būl jinaqqa tuǧan topyraǧymyzda tarydai şaşylyp jatqan är jer, är aimaqtan jinalǧan änder, küiler endı. Osynau ülken bastamaǧa mūryndyq bolǧan «El» prodiuserlık ortalyǧyna dän rizamyz. Būl antologiiaǧa būryndary naqyşyna keltıre oryndaǧan, jalpy, halyq ūmyta bastaǧan nebır düldülder endı. Moŋǧoliia men Qytaidaǧy qandastarymyzdan jinalǧan tyŋ dünielermen tanysyp, janrlyq erekşelıgıne qarai adamnyŋ sausaǧyndai sala-salaǧa bölıngen jaŋa şyǧarmalardy körıp, şyny kerek, qatty quandyq. Endı, odan berı syrǧyp saǧat, jyljyp uaqyt ötıp jatyr. Endıgı basty närse – jaŋa şyǧarmalardy, qūndy delıngen tuyndylardy halyqqa tanystyru, jetkızu, nasihattau.
Qazır jasyratyny joq, qazaq ruhaniiatyn şou, şoulyq mädeniet basyp, janşyp barady. Estrada alǧa ozyp, dästürlı än önerı kenjelep qaldy. Būl öte qauıptı ürdıs! Sebebı, än-küi – qazaqtyŋ bolmysy, qazaqtyŋ mädenietı, qazaqtyŋ taǧdyry! Al ūlt taǧdyryna bei-jai qarauǧa haqymyz joq…Mysaly, jyl saiynǧy «Şäken jūldyzdary» atty kino-festival tolyǧymen jolǧa qoiyldy deuge bolady. Älemnıŋ myqty-myqty degen kino maŋynda jürgen mamandar sol ülken şaraǧa qonaq bolady. Dästürlı än önerıne de osyndai keşendı joba kerek. Bar düniemızdı, bai mūramyzdy mūqym elge körsete almasaq, onda nesıne jürmız dep te oilaisyŋ, keide… Jüsıpbek Elebekov, Däneş Raqyş, Keldenbai Ölmesekov syndy aǧalarymyzdyŋ şyǧarmalarynyŋ basym bölıgı ün-taspaǧa jazylmai qaluynyŋ kesırınen, halyqqa jetpegenı ökınıştı jait. Sondyqtan, saǧattyŋ tılı siiaqty soǧyp tūratyn, tūraqty türde ötkızıletın ülken joba kerek degen närse köptıŋ kökeiınde jür. Qazaq jerınde jyraulyq, änşılık, küişılık mektep qalyptastyrǧan ūly önerpazdardyŋ mūrasyn nasihattau, ūlt jadyna sıŋıru aldyŋǧy kezekte tūruy kerek dep oilaimyn. Arydan bastaǧanda halyq auyz ädebietı, berıden bastaǧanda Qūrmanǧazy, Sügır, Mahambet, Däuletkerei, Jambyl, Kenen, Aqan Serı, Bırjan sal, Jaiau Mūsa, Nartai Bekejanov, Şäkır Äbenov, Manarbek Erjanov, Qali Baijanov, Şaşubai, Mairalardyŋ el arasynda, el auzynda jürgen, älı zerttelmegen qanşama dünielerı bar. Irgelı telearnalardan dästürlı än körsetılmeidı. Al jeke oryndauşylardan köz sürınedı. «Köksandyqqa» telmırıp otyrǧan körermen ruhani läzzat, aiyzyŋ qanatyn ärı när beretın än-küige susap otyr emes pe?! Bolaşaqta būl kökeikestı mäseleler öz şeşımın tabady dep ümıttenemın. Ümıtsız – şaitan!.. «Dästürlı än önerıne arnalǧan konsertter bolyp tūra ma, negızı? Bolsa, uaqytyn, bolatyn jerın aityŋyzşy», – degen kısıler boldy. Būl nenıŋ körınısı? Halyq aŋqasy keuıp, su sūrap, äbden şöldegen adamşa ruhani mūraǧa susap otyr. Jylyna bır ret «Astana arqauy» atty türkı tektes halyqtarynyŋ basyn qosqan festival bolyp tūrady. Qart qobyzyn, qara dombyrasyn qūşaqtaǧan bauyrlarymyz öz önerlerın ortaǧa salady. Osy festivaldıŋ aiasynda ötetın «Astana myŋjyldyq toǧysynda» atty konsert tolyǧymen jyrşylarǧa arnalǧan. Soŋǧy konsertınde taŋerteŋnen bastap, qara keşke deiın jetı jyrau «Qyz Jıbektı» jyrlady. Onyŋ aldyŋǧy jyly «Alpamysty» jyrlady. Osyndai qūndy dünieler joǧalyp barady. «Astana arqauynyŋ» moinyna san-salaly konsertterdı artyp qoisa, qazaq önerı örkendeidı dep oilaimyn. Bıraq köŋılge medeu bolatyn bır närse – qazaq barda qazaq önerı ölmeidı. Būl jerdegı eŋ basty soraqylyq, bız jyl saiyn studentterdı oquǧa qabyldaimyz. Pedagog retınde jastardyŋ dästürlı önerge degen yntasy öte az ekenın baiqaimyz. Nege? Sebebı, köŋıl bölınbeidı. Sondyqtan, amalsyzdan aqşaly, tez tanyluǧa bolatyn jerlerge ketedı. Al ondai basqa auyz toltyryp aitatyn ırı-ırı konsertter joqtyŋ qasy. Osydan bıraz jyl būryn Ǧalym Dosken bastaǧan «El» prodiuserlık ortalyǧynyŋ ūiymdastyruymen «Inju-marjan» atty ülken joba bolǧan. Üş aida bır ret önerpazdardy är oblystarǧa jinap, konsert beretın. Būl jobada jyrşylyq mektep pen aldyŋǧy tolqyn aǧalar, keiıngı tolqyn ınıler degendei, bır buynaralyq bailanys bolǧan. Sol arqyly jas änşıler, jas küişıler tanyldy. Ekı jyl būryn būl joba toqtap qaldy. Şyn jüirıktıŋ baǧy bailanyp, aitaiyn degen düniesın aita almai daǧdaryp qalǧan jaiy bar. «Inju-marjan» siiaqty festivaldı saǧynyşpen eske alamyz. Öitkenı, änşıge orta kerek. Änşınıŋ baǧyn aşatyn tyŋdarman. «Aituşyŋnan tyŋdauşyŋ myqty bolsyn» dep atam qazaq beker aitpaǧan. Qazırgı kezde bızdı qoldap otyrǧan bır qaraşaŋyraq bar. Qazaq dalasyna künı-tünı nasihattap, änderımızdı üzbei taratyp otyratyn – «Qazaq radiosyna» alǧysymyz şeksız.
«Qazaq ädebietı».
