Aqtau maŋynda apatqa ūşyraǧan Azerbaijan Airlines äue kompaniiasynyŋ ūşaǧy reseilık «Pansir-S» zymyranymen atyp tüsırılgen, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly Reuters agenttıgıne sılteme jasap.
Būl turaly Reuters Äzerbaijan ükımetındegı derekközge sılteme jasap mälımdedı.
«Äzerbaijanda ūşaqtan alynǧan jäne halyqaralyq saraptama barysynda anyqtalǧan «Pansir-S» zymyranynyŋ bölşegı bar», — degen Bakudegı joǧary lauazymdy şeneunık Reuters agenttıgıne.
Būǧan deiın Qazaqstannyŋ Kölık ministrlıgı Embraer-190 ūşaǧynyŋ apatyn tekseru boiynşa aldyn ala eseptı jariialaǧan bolatyn. Esepke säikes, böten metall zattar qaldyrǧan şūrq tesıkter ūşaqtyŋ qūiryq bölıgınen, tömengı bölıgınen jäne sol jaq qanatynan anyqtalǧan.
Qazaqstannyŋ Kölık ministrlıgı ūşaqtyŋ gidravlikalyq jüielerıne zaqym keltırgen böten metall zattardyŋ köptegen tesıkter qaldyrǧanyn habarlady. Qorytyndy esep barlyq tergeu jūmystary aiaqtalǧan soŋ äzırlenedı.
Aldyn ala esepke säikes, böten metall zattar qaldyrǧan köptegen tesık belgılerı ūşaqtyŋ qūiryq bölıgınen, tömengı bölıgınen jäne sol jaq qanatynan anyqtaldy. Būl faktıler esepke qosa tırkelgen fotosuretterden rastaldy.
Jeltoqsannyŋ 25-ınde Astana uaqytymen 10:13:31-de ekipaj alǧaş ret qiyndyqtarǧa tap bolǧan. Qatty soqqy estılıp, avtopilot ajyratylǧany turaly dabyl ıske qosylǧan. Bırneşe sekundtan keiın taǧy bır soqqy tırkelgen. Metall zattar gidravlikalyq jüielerdı zaqymdap, nätijesınde sūiyqtyq aǧyp ketıp, rul jüiesınıŋ ısten şyǧuyna sebep boluy mümkın.
Bır minuttan keiın komandir ekipaj müşelerıne habarlasyp: «Allo, ne boldy?» – dep sūraǧan. Bortserık: «Ekı oryndyq jaryldy, jolauşylar oryndarynan tūryp kettı. Olardy ornyna otyrǧyzuǧa tyrysyp jatyrmyn», – dep jauap bergen.
Osydan keiın ekipaj Groznyi, Rostov jäne Aqtau äuejailarynyŋ dispetcherlerımen bailanysqa şyqqan. Esepte ekipajdyŋ jürgızgen kelıssözderı egjei-tegjeilı baiandalǧan. Ekipaj basqarudy joǧaltyp jatqanyn habarlaǧan. Aldymen Mahachkaladaǧy aua raiyn sūratqan. Sodan keiın Bakuge qaitu turaly şeşım qabyldaǧan. Rul ısten şyqqanynan keiın jarty saǧat ötken soŋ Aqtauǧa qonu turaly şeşım şyǧarǧan.
Eske sala keteiık, ūşaq bortynda 67 adam bolǧan. Olardyŋ arasynda Azerbaijan, Resei, Qazaqstan jäne Qyrǧyzstan azamattary bar. Apat saldarynan 38 adam qaza tapty. Aqtau äuejaiynyŋ barlyq qūtqaru qyzmetterı dereu ıske qosylyp, jolauşylardy evakuasiialady.
Tergeu barysynda ūşaqtan alynǧan bögde zattar fotosurettermen rastaldy. Ūşaq qūrylymyndaǧy tık tesık belgılerı bögde nysandardyŋ kırgenın körsettı. Keibır zaqymdanulardyŋ naqty tıkbūryşty pışınde boluy erekşe nazar audartuda. Qazırgı taŋda komissiia ūşaqtyŋ zaqymdanu erekşelıkterın zerttep jatyr. Zattardyŋ qaidan kelgenın anyqtau üşın qosymşa saraptamalar jürgızıletın bolady.
Eske sala keteiık, qaiǧyly oqiǧa 2024 jyly 25 jeltoqsan künı bolǧan edı. Būl tragediianyŋ saldarynan ūşaqtyŋ kapitany İgor Kşniakin, ekınşı pilot Aleksandr Kalianinov jäne aǧa bortserık Häkima Älievamen qatar 38 adam qaza tapqan bolatyn. Olarǧa Äzerbaijannyŋ ūlttyq qaharmany ataǧy berıldı.
Kelesı künı, 26 jeltoqsanda bastapqy mälımet boiynşa ūşaq Reseidıŋ «Pansir-S1» äue qorǧanys jüiesı arqyly atyp tüsırılgenın habarlanǧan bolatyn. Keiınırek Resei tarapy tragediianyŋ sebepterın būlyŋǧyrlatuǧa tyrysyp, türlı boljamdar ūsyndy.
Boljam boiynşa, Groznyi äue keŋıstıgınde ūşaq reseilık äue qorǧanys jüiesınıŋ şabuylyna ūşyraǧannan keiın baǧytyn özgertuge mäjbür bolǧan, osylaişa Qazaqstanǧa jetıp apatqa ūşyraǧan.
27 jeltoqsanda Rosaviasiia BPLA-ǧa (ūşqyşsyz ūşaqtarǧa) qarsy ıs-şaralar jürgızu jospary boiynşa jūmys jürgızılgenın rastady. 27 jeltoqsanda Azerbaijan Airlines apattyŋ sebebın «fizikalyq jäne tehnikalyq kedergıler» dep atady.
Äzerbaijan prezidentı İlham Äliev apatqa Resei ökılderı kınälı dep mälımdep, Mäskeu ötemaqy töleuı kerek degen talap qoidy.
Keiın Resei prezidentı Vladimir Putin Älievke ūşaq «Reseidıŋ äue keŋıstıgınde apatqa ūşyraǧany üşın» keşırım sūrady. Resei bilıgı Äzerbaijan ūşaǧy Groznyiǧa qonbaq bolǧan kezde ukrainalyq drondarǧa bailanysty qala töbesınde äue qorǧanys jüiesı ıske qosylyp tūrǧanyn moiyndaǧan.
Keiın Äzerbaijan ūşaǧynyŋ apatqa ūşyrauynyŋ tergeu qorytyndylaryn kütıp otyrǧanda Resei tarapy kınälılerdı jazalaudan görı, mäselenı maǧynasyz talasqa būruǧa tyrysqanyn habarladyq.
Atalǧan daudyŋ basy Resei syrtqy ıster ministrı Sergei Lavrovtyŋ «qara jäşıkterden» alynǧan derekter «media keŋıstıkte taraǧan aqparatty rastamaidy» degen mälımdemesınen bastalǧan bolatyn. Al Qazaqstan vise-premerı Qanat Bozymbaev şynaiy derektıŋ taralyp ketken mälımetten aiyrmasy baryn aitqan. Onyŋ aituynşa, Braziliiada aşylyp oqylǧan qara jäşık mälımetterı zerttelıp, ötken aptada aldyn-ala qortyndysy jariialanuy kerek bolatyn.
