Dúnıejúzilik eskertkishter qory Mońǵolııanyń «Erdene Zýý» monastyrin resmı túrde erekshe nazar aýdarýdy jáne qorǵaýdy qajet etetin 25 tarıhı-mádenı nysannyń tizimine engizdi. Bul "Erdene zýý" monastyriniń Ývýrhangaı aımaǵyndaǵy tarıhı jáne mádenı muranyń mańyzdy obektisi retinde mańyzdylyǵyn atap kórsetedi, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly MONTSAME agenttigine siltep.
Atap aıtqanda, Mońǵolııa Kórkemdik keńesi Dúnıejúzilik eskertkishter qorymen birlesip, Mońǵolııada qalǵan sanaýly býdda muralarynyń biri Erdene Zýý monastyrin World Monuments Watch 2025 baǵdarlamasyna qatysýǵa usyndy. Bul bastamanyń negizgi maqsaty - monastyrdy klımattyń ózgerýi áserinen qorǵaý, sondaı-aq mádenı murany saqtaý salasynda bolashaq mamandardy daıarlaý. Monastyr óziniń erekshe qundylyǵy men tarıhı mańyzdylyǵyna baılanysty táýelsiz baǵalaýdan ótip, baǵdarlamanyń kandıdattar tizimine engizildi.
1996 jyldan beri Dúnıejúzilik eskertkishter qory halyqaralyq sarapshylarmen birge ár eki jyl saıyn "World Monuments Watch" baǵdarlamasyn júzege asyryp keledi. Bul baǵdarlama álemdegi qundy eskertkishter men tarıhı obektilerdi qorǵaýǵa baǵyttalǵan adamzattyń murasyn beıneleıdi.
Muralardy qorǵaýda álemdik kóshbasshy Dúnıejúzilik eskertkishter qory 112 elde 700-den astam jobany júzege asyrǵan. Qor qurylǵan kezinen bastap 120 mıllıon dollar ınvestıııa salyp, baǵdarlama boıynsha tańdalǵan shamamen 350 jobany qoldady jáne basqa kózderden qosymsha 300 mıllıon dollardy mádenı obektilerdi qalpyna keltirý men qorǵaýǵa tartty.
"Erdene zýý" monastyrymen qatar, "World Monuments Watch" baǵdarlamasyna álemniń basqa elderinen 24 obekti de qosyldy, olar da halyqaralyq moıyndaýǵa ıe boldy.
Kelesi eki jyl ishinde halyqaralyq komanda 2025 jyly tańdalǵan obektilermen jumys isteıdi, jergilikti qajettilikterdi baǵalap, qoldaý, saqtaý, qorǵaý jáne qarjylandyrý strategııalaryn ázirleıdi. Qarjylandyrý tartylǵan saıyn Álemdik eskertkishter qory jergilikti seriktesterge maqsatty kampanııalar, josparlaý, zertteýler, bilim berý jobalary jáne fızıkalyq qorǵaý boıynsha qoldaý kórsetedi. 55 jyldyq jumysynda qor 112 elde 700-den astam jobany júzege asyrdy, al onyń joǵary bilikti mamandary álem boıynsha arhıtektýralyq jáne mádenı murany qorǵaýdyń tekserilgen jáne tıimdi ádisterin qoldanýdy jalǵastyrýda.
Sondaı-aq, 2020 jyly Choıjın lamanyń hram-mýzeıi baǵdarlamanyń kandıdattary tizimine engizilgenin atap ótken jón. Mýzeı halyqaralyq nazar aýdaryp, úsh jyl boıy halyqaralyq yntymaqtastyq aıasynda restavraııa boıynsha tehnıkalyq kómek aldy.
