Düniejüzılık eskertkışter qory Moŋǧoliianyŋ «Erdene Zuu» monastyrın resmi türde erekşe nazar audarudy jäne qorǧaudy qajet etetın 25 tarihi-mädeni nysannyŋ tızımıne engızdı. Būl "Erdene zuu" monastyrınıŋ Uvurhangai aimaǧyndaǧy tarihi jäne mädeni mūranyŋ maŋyzdy obektısı retınde maŋyzdylyǧyn atap körsetedı, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly MONTSAME agenttıgıne sıltep.
Atap aitqanda, Moŋǧoliia Körkemdık keŋesı Düniejüzılık eskertkışter qorymen bırlesıp, Moŋǧoliiada qalǧan sanauly budda mūralarynyŋ bırı Erdene Zuu monastyrın World Monuments Watch 2025 baǧdarlamasyna qatysuǧa ūsyndy. Būl bastamanyŋ negızgı maqsaty - monastyrdy klimattyŋ özgeruı äserınen qorǧau, sondai-aq mädeni mūrany saqtau salasynda bolaşaq mamandardy daiarlau. Monastyr özınıŋ erekşe qūndylyǧy men tarihi maŋyzdylyǧyna bailanysty täuelsız baǧalaudan ötıp, baǧdarlamanyŋ kandidattar tızımıne engızıldı.
1996 jyldan berı Düniejüzılık eskertkışter qory halyqaralyq sarapşylarmen bırge är ekı jyl saiyn "World Monuments Watch" baǧdarlamasyn jüzege asyryp keledı. Būl baǧdarlama älemdegı qūndy eskertkışter men tarihi obektılerdı qorǧauǧa baǧyttalǧan adamzattyŋ mūrasyn beineleidı.
Mūralardy qorǧauda älemdık köşbasşy Düniejüzılık eskertkışter qory 112 elde 700-den astam jobany jüzege asyrǧan. Qor qūrylǧan kezınen bastap 120 million dollar investisiia salyp, baǧdarlama boiynşa taŋdalǧan şamamen 350 jobany qoldady jäne basqa közderden qosymşa 300 million dollardy mädeni obektılerdı qalpyna keltıru men qorǧauǧa tartty.
"Erdene zuu" monastyrymen qatar, "World Monuments Watch" baǧdarlamasyna älemnıŋ basqa elderınen 24 obektı de qosyldy, olar da halyqaralyq moiyndauǧa ie boldy.
Kelesı ekı jyl ışınde halyqaralyq komanda 2025 jyly taŋdalǧan obektılermen jūmys ısteidı, jergılıktı qajettılıkterdı baǧalap, qoldau, saqtau, qorǧau jäne qarjylandyru strategiialaryn äzırleidı. Qarjylandyru tartylǧan saiyn Älemdık eskertkışter qory jergılıktı serıktesterge maqsatty kampaniialar, josparlau, zertteuler, bılım beru jobalary jäne fizikalyq qorǧau boiynşa qoldau körsetedı. 55 jyldyq jūmysynda qor 112 elde 700-den astam jobany jüzege asyrdy, al onyŋ joǧary bılıktı mamandary älem boiynşa arhitekturalyq jäne mädeni mūrany qorǧaudyŋ tekserılgen jäne tiımdı ädısterın qoldanudy jalǧastyruda.
Sondai-aq, 2020 jyly Choijin lamanyŋ hram-muzeiı baǧdarlamanyŋ kandidattary tızımıne engızılgenın atap ötken jön. Muzei halyqaralyq nazar audaryp, üş jyl boiy halyqaralyq yntymaqtastyq aiasynda restavrasiia boiynşa tehnikalyq kömek aldy.
