Qaŋtardyŋ 28-ı künı Qazaqstan prezidentı Qasym-Jomart Toqaev ükımettıŋ keŋeitılgen otyrysyna qatysty.
Otyrysta maŋyzdy mäseleler talqylanyp, elımızdıŋ damu baǧytyn aiqyndaityn naqty tapsyrmalar berıldı. Memleket basşysy ekonomikalyq tūraqtylyq, investisiia tartu jäne infraqūrylymdy jaŋǧyrtu mäselelerıne erekşe toqtaldy. Sonymen qatar, äleumettık jaǧdaidy jaqsartu, halyqtyŋ äl-auqatyn arttyru jäne aldaǧy syn-qaterlerge daiyn bolu qajettılıgı aityldy.
Prezident öz sözınde Qazaqstannyŋ jahandyq ekonomikadaǧy ornyn nyǧaitu üşın tehnologiialyq damu men sifrlandyrudyŋ maŋyzdylyǧyn atap öttı. Sondai-aq, agroönerkäsıptık keşendı qoldau, jasandy intellekttı engızu jäne energetika salasyn jaŋǧyrtuǧa bailanysty bırqatar tapsyrmalar berıldı.
Otyrystyŋ basty maqsaty – eldıŋ bolaşaǧyna baǧyttalǧan strategiialyq qadamdardy aiqyndau jäne naqty nätije körsetetın tiımdı jūmystardy ūiymdastyru. Memleket basşysy ükımetten barlyq tapsyrmalardyŋ sapaly ärı uaqytyly oryndaluyn talap ettı.
«Men bügın Ükımet jūmysynyŋ basty baǧyttaryn aiqyndap berdım. Būl – ırı infraqūrylym jobalary, sifrlandyru jäne jasandy intellekt, iadrolyq energetikany damytu, agroönerkäsıp keşenın nyǧaitu jäne investisiia tartu mäselelerı. Ekonomikamyz damyp jatyr. Bıraq onyŋ qarqyny oidaǧydai emes. Aldymyzda auqymdy mındetter tūr. Ony aldaǧy bes jylda oryndauymyz kerek. Bızge, eŋ aldymen, bılıktı jäne el müddesın oilaityn otanşyl kadrlar kerek. Däl osyndai mamandardy tauyp, olardy basşylyq lauazymdarǧa taǧaiyndaimyz. Bügın bız elımızdıŋ 2024 jylǧy damu nätijesın qaradyq. Qordalanǧan mäselelerdı talqylap, aldaǧy mındetterdı aiqyndadyq. Basty maqsat – azamattardyŋ äl-auqatyn arttyru. Aldaǧy jospardyŋ bärın sapaly oryndau qajet. Söz soŋynda taǧy da atap ötkım keledı: bızge naqty nätije kerek. Nätije bolsa ǧana damu bolady», - dedı Prezident.
Soŋǧy uaqytta älemde saiasi jäne ekonomikalyq jaǧdailar kürdelenıp keledı. Tehnologiialar qarqyndy damyp, jahandyq syn-qaterler men bäsekelestık küşeiude. Osyndai qiyn kezeŋde elımızdıŋ tūraqtylyǧyn saqtau, ärı bolaşaǧymyzdy jarqyn etu üşın memleket basşylyǧy tarapynan maŋyzdy şeşımder qabyldanuda.
Bügıngı taŋda Qazaqstannyŋ aldynda tūrǧan basty mındetterdıŋ bırı – ekonomikalyq tūraqtylyq pen damu jolyn qamtamasyz etu. Sonymen qatar, halyqaralyq arenada öz ornymyzdy nyǧaityp, elımızdı jaŋa deŋgeige köteru qajettılıgı aiqyn körınedı.
«Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev ükımettıŋ keŋeitılgen otyrysyna qatysty jäne maŋyzdy mälımdemeler jasady. Bırınşıden, memleket basşysynyŋ bırınşı orynǧa qoiyp otyrǧany – ekonomika. Sebebı 2025 jyldan bastap tehnologiialyq özgerıster men ekonomikalyq alyp küşterdıŋ arasyndaǧy şielenıster arta tüsude. Mūndai kezeŋde ükımet artyq şyǧyndardy qysqartyp, ünemdeu saiasatyna köşuı qajet. Ekınşıden, aldaǧy syn-qaterlerge jäne daǧdarystarǧa daiyn bolu maŋyzdy. Sondyqtan memleket basşysynyŋ būl joly kötergen mäselelerı öte oryndy dep sanaimyn. Ekınşı maŋyzdy mäsele – ekonomikadan bölek investisiia tartu. Bız soŋǧy ekı jylda özımızdı älemdık saiasatta orta derjava retınde körsetıp kelemız. Endı būl märtebenı tek sözben emes, ıspen däleldeu qajet. Orta derjava märtebesın saqtau üşın ekonomikalyq jäne tehnologiialyq tūrǧydan bäsekege qabılettı boluymyz kerek. Menıŋ oiymşa, memleket basşysy qajettı deŋgeide naqty tapsyrmalar berdı. Endıgı kezekte ükımet kabinetı būl syndar men eskertpelerdı konstruktivtı türde esepke alyp, naqty jūmysqa kırısuı tiıs dep oilaimyn»,- deidı qazaqstandyq saiasattanuşy Nūrbolat Nyşanbai.
2025 jylǧy 28 qaŋtarda Qazaqstan ükımetınıŋ otyrysynda janar-jaǧarmai materialdarynyŋ (JJM) qymbattauy mäselesı qaraldy. Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev JJM baǧasynyŋ tūraqsyzdyǧy el ekonomikasyna kerı äser etetının atap öttı.
Energetika ministrlıgınıŋ mälımetınşe, baǧanyŋ ösuıne bırneşe faktor sebep bolǧan: öndırıs şyǧyndarynyŋ artuy, infraqūrylymnyŋ tozuy jäne älemdık naryqtaǧy şikızat baǧasynyŋ qymbattauy. Sonymen qatar, Qazaqstannyŋ ışkı naryǧynda JJM-ǧa sūranystyŋ ösuı de jaǧdaidy qiyndatqan.
Ükımet janar-jaǧarmai baǧasyn tūraqtandyru üşın bırqatar şaralardy qolǧa aludy josparlap otyr. Atap aitqanda, öndıruşılerdı subsidiialau, otyn öndırısın jaŋǧyrtu jäne importqa täueldılıktı azaitu mäselelerı qarastyryldy.
Memleket basşysy otyn baǧasynyŋ ösuı halyqtyŋ äleumettık jaǧdaiyna auyrtpalyq tüsırmeuı tiıs ekenın erekşe atap öttı. Būl mäselenı şeşu üşın ükımetke naqty tapsyrmalar berıldı.
Qazırgı taŋda Qazaqstanda gaz otynyn paidalanu kölemı artyp keledı. Būl ürdıs halyqtyŋ tūrmys deŋgeiıne, ekonomikalyq jaǧdaiyna jäne otynnyŋ qoljetımdılıgıne bailanysty qalyptasuda. Alaida, gaz otynynyŋ baǧasy men ony subsidiialau saiasaty el ekonomikasyna aitarlyqtai äser etude. Osyǧan bailanysty qoǧamda būl mäsele boiynşa ärtürlı pıkırler tuyndap otyr.
«Qazaqstanda gaz otynyn paidalanuşylardyŋ sany jyldan jylǧa artyp keledı, jäne būl bırneşe sebepke bailanysty. Bırınşıden, äleumettık jaǧdai basty röl atqarady. Qazırgı kezde halyq ünemdeuge beiımdelgen, al gaz eŋ ünemdı otyn türlerınıŋ bırı bolǧandyqtan, köptegen adamdar kölıkterın gazǧa auystyruda. Sonymen qatar, gazdyŋ baǧasy ükımettıŋ subsidiialau saiasatynyŋ arqasynda naryqtaǧy basqa otyn türlerımen salystyrǧanda äldeqaida tömen. Degenmen, būl jaǧdaidyŋ öz qiyndyqtary bar. Biyl biudjet tapşylyǧy ekı trillion teŋgege jetıp, odan ärı ūlǧaiuy mümkın. Osyǧan bailanysty halyq arasynda türlı pıkırler aityluda. Keibıreuler gaz jer qoinauy bailyǧy bolǧandyqtan, ol tegın boluy kerek degen ūsynystar aituda. Alaida, mūndai pıkırler gazdy öndıru men öŋdeudıŋ qomaqty şyǧyndaryn eskermeidı. Resmi mälımetterge säikes, gazdy öŋdeu şyǧyndary onyŋ satylym baǧasynan asyp ketıp otyr. Būl jaǧdaidan qarapaiym halyq tömen baǧanyŋ paidasyn körıp jatqanymen, memleketke aitarlyqtai qarjylyq auyrtpalyq tüsude»,- deidı saiasattanuşy Jandos Uälihan.
Saiasattanuşynyŋ aituynşa, Qazaqstanda ūzaq jyldar boiy keibır salalardaǧy baǧany jasandy türde ūstap tūru täjıribesı qoldanylyp keledı. Būl halyq üşın qolaily körıngenımen, infraqūrylymnyŋ tozuyna jäne salanyŋ damuyna eleulı ziian keltıredı. Qyzmetterdıŋ sapasyn arttyru, jaŋǧyrtu jäne innovasiia engızu üşın qajettı qarajattyŋ jetıspeuı jaǧdaidy odan ärı qiyndatady.
«Ärine, baǧany jasandy türde ūstap tūru kez kelgen salanyŋ damuyna kerı äserın tigızedı. Mysaly, bızdıŋ elde kommunaldyq qyzmetterdıŋ baǧasy ūzaq jyldar boiy memleket tarapynan tūraqtandyrylyp keldı. Būl jaǧdai jylu-elektr ortalyqtarynyŋ der kezınde jöndeu jūmystarynan ötpeuıne, jer astyndaǧy qūbyrlardyŋ uaqytynda auystyrylmauyna äkelıp soqty. Baǧany uaqtyly rettemeu salanyŋ toqyrauyna, alǧa jyljuyna kedergı keltırıp, tıptı qūldyrauyna sebep bolady deuge bolady. Öitkenı kez kelgen jaŋǧyrtu, innovasiia nemese qaita industriialandyru aitarlyqtai qarjylyq şyǧyndy talap etetını anyq»,- deidı maman.
Qazaqstannyŋ qazırgı ekonomikalyq jäne äleumettık jaǧdaiy el basşylyǧynyŋ şeşım qabyldauyndaǧy strategiialyq oilauyn talap etedı. Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ ekonomikalyq tūraqtylyqty qamtamasyz etu, investisiia tartu jäne infraqūrylymdy jaŋǧyrtu boiynşa tapsyrmalary – eldıŋ damuyndaǧy basty qadamdar.
Janar-jaǧarmai jäne gaz otynynyŋ baǧasy mäselelerı halyqtyŋ ömır sapasy men el ekonomikasyna aitarlyqtai äser etedı. Osy mäselelerdı şeşu üşın naryqtyq retteu, subsidiialau mehanizmderın oŋtailandyru jäne infraqūrylymdy jaŋǧyrtu maŋyzdy bolyp tabylady.
Ūzaq merzımdı tūraqtylyq pen damu üşın ükımetke ekonomikadaǧy şyǧyndardy azaitu, innovasiialardy engızu jäne äleumettık ädılettılıktı saqtau siiaqty auqymdy mındetterdı şeşu qajet. Tek halyq pen memlekettıŋ müddesın teŋ därejede üilestıre otyryp, Qazaqstan alǧa qoiylǧan maqsattarǧa qol jetkıze alady.
Mamandardyŋ aituynşa, memlekettıŋ keleşegı osy qabyldanǧan şeşımder men jüzege asyrylatyn reformalardyŋ tiımdılıgıne bailanysty. Naqty nätije körsetıp, halyqtyŋ äl-auqatyn jaqsartu – el basşylyǧynyŋ basty mındetı.
«Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev ükımettıŋ keŋeitılgen otyrysyna qatysty jäne maŋyzdy mälımdemeler jasady. Bırınşıden, memleket basşysynyŋ bırınşı orynǧa qoiyp otyrǧany – ekonomika. Sebebı 2025 jyldan bastap tehnologiialyq özgerıster men ekonomikalyq alyp küşterdıŋ arasyndaǧy şielenıster arta tüsude. Mūndai kezeŋde ükımet artyq şyǧyndardy qysqartyp, ünemdeu saiasatyna köşuı qajet. Ekınşıden, aldaǧy syn-qaterlerge jäne daǧdarystarǧa daiyn bolu maŋyzdy. Sondyqtan memleket basşysynyŋ būl joly kötergen mäselelerı öte oryndy dep sanaimyn. Ekınşı maŋyzdy mäsele – ekonomikadan bölek investisiia tartu. Bız soŋǧy ekı jylda özımızdı älemdık saiasatta orta derjava retınde körsetıp kelemız. Endı būl märtebenı tek sözben emes, ıspen däleldeu qajet. Orta derjava märtebesın saqtau üşın ekonomikalyq jäne tehnologiialyq tūrǧydan bäsekege qabılettı boluymyz kerek. Menıŋ oiymşa, memleket basşysy qajettı deŋgeide naqty tapsyrmalar berdı. Endıgı kezekte ükımet kabinetı būl syndar men eskertpelerdı konstruktivtı türde esepke alyp, naqty jūmysqa kırısuı tiıs dep oilaimyn»,- deidı qazaqstandyq saiasattanuşy Nūrbolat Nyşanbai.
2025 jylǧy 28 qaŋtarda Qazaqstan ükımetınıŋ otyrysynda janar-jaǧarmai materialdarynyŋ (JJM) qymbattauy mäselesı qaraldy. Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev JJM baǧasynyŋ tūraqsyzdyǧy el ekonomikasyna kerı äser etetının atap öttı.
Energetika ministrlıgınıŋ mälımetınşe, baǧanyŋ ösuıne bırneşe faktor sebep bolǧan: öndırıs şyǧyndarynyŋ artuy, infraqūrylymnyŋ tozuy jäne älemdık naryqtaǧy şikızat baǧasynyŋ qymbattauy. Sonymen qatar, Qazaqstannyŋ ışkı naryǧynda JJM-ǧa sūranystyŋ ösuı de jaǧdaidy qiyndatqan.
Ükımet janar-jaǧarmai baǧasyn tūraqtandyru üşın bırqatar şaralardy qolǧa aludy josparlap otyr. Atap aitqanda, öndıruşılerdı subsidiialau, otyn öndırısın jaŋǧyrtu jäne importqa täueldılıktı azaitu mäselelerı qarastyryldy.
Memleket basşysy otyn baǧasynyŋ ösuı halyqtyŋ äleumettık jaǧdaiyna auyrtpalyq tüsırmeuı tiıs ekenın erekşe atap öttı. Būl mäselenı şeşu üşın ükımetke naqty tapsyrmalar berıldı.
Qazırgı taŋda Qazaqstanda gaz otynyn paidalanu kölemı artyp keledı. Būl ürdıs halyqtyŋ tūrmys deŋgeiıne, ekonomikalyq jaǧdaiyna jäne otynnyŋ qoljetımdılıgıne bailanysty qalyptasuda. Alaida, gaz otynynyŋ baǧasy men ony subsidiialau saiasaty el ekonomikasyna aitarlyqtai äser etude. Osyǧan bailanysty qoǧamda būl mäsele boiynşa ärtürlı pıkırler tuyndap otyr.
«Qazaqstanda gaz otynyn paidalanuşylardyŋ sany jyldan jylǧa artyp keledı, jäne būl bırneşe sebepke bailanysty. Bırınşıden, äleumettık jaǧdai basty röl atqarady. Qazırgı kezde halyq ünemdeuge beiımdelgen, al gaz eŋ ünemdı otyn türlerınıŋ bırı bolǧandyqtan, köptegen adamdar kölıkterın gazǧa auystyruda. Sonymen qatar, gazdyŋ baǧasy ükımettıŋ subsidiialau saiasatynyŋ arqasynda naryqtaǧy basqa otyn türlerımen salystyrǧanda äldeqaida tömen. Degenmen, būl jaǧdaidyŋ öz qiyndyqtary bar. Biyl biudjet tapşylyǧy ekı trillion teŋgege jetıp, odan ärı ūlǧaiuy mümkın. Osyǧan bailanysty halyq arasynda türlı pıkırler aityluda. Keibıreuler gaz jer qoinauy bailyǧy bolǧandyqtan, ol tegın boluy kerek degen ūsynystar aituda. Alaida, mūndai pıkırler gazdy öndıru men öŋdeudıŋ qomaqty şyǧyndaryn eskermeidı. Resmi mälımetterge säikes, gazdy öŋdeu şyǧyndary onyŋ satylym baǧasynan asyp ketıp otyr. Būl jaǧdaidan qarapaiym halyq tömen baǧanyŋ paidasyn körıp jatqanymen, memleketke aitarlyqtai qarjylyq auyrtpalyq tüsude»,- deidı saiasattanuşy Jandos Uälihan.
Saiasattanuşynyŋ aituynşa, Qazaqstanda ūzaq jyldar boiy keibır salalardaǧy baǧany jasandy türde ūstap tūru täjıribesı qoldanylyp keledı. Būl halyq üşın qolaily körıngenımen, infraqūrylymnyŋ tozuyna jäne salanyŋ damuyna eleulı ziian keltıredı. Qyzmetterdıŋ sapasyn arttyru, jaŋǧyrtu jäne innovasiia engızu üşın qajettı qarajattyŋ jetıspeuı jaǧdaidy odan ärı qiyndatady.
«Ärine, baǧany jasandy türde ūstap tūru kez kelgen salanyŋ damuyna kerı äserın tigızedı. Mysaly, bızdıŋ elde kommunaldyq qyzmetterdıŋ baǧasy ūzaq jyldar boiy memleket tarapynan tūraqtandyrylyp keldı. Būl jaǧdai jylu-elektr ortalyqtarynyŋ der kezınde jöndeu jūmystarynan ötpeuıne, jer astyndaǧy qūbyrlardyŋ uaqytynda auystyrylmauyna äkelıp soqty. Baǧany uaqtyly rettemeu salanyŋ toqyrauyna, alǧa jyljuyna kedergı keltırıp, tıptı qūldyrauyna sebep bolady deuge bolady. Öitkenı kez kelgen jaŋǧyrtu, innovasiia nemese qaita industriialandyru aitarlyqtai qarjylyq şyǧyndy talap etetını anyq»,- deidı maman.
Qazaqstannyŋ qazırgı ekonomikalyq jäne äleumettık jaǧdaiy el basşylyǧynyŋ şeşım qabyldauyndaǧy strategiialyq oilauyn talap etedı. Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ ekonomikalyq tūraqtylyqty qamtamasyz etu, investisiia tartu jäne infraqūrylymdy jaŋǧyrtu boiynşa tapsyrmalary – eldıŋ damuyndaǧy basty qadamdar.
Janar-jaǧarmai jäne gaz otynynyŋ baǧasy mäselelerı halyqtyŋ ömır sapasy men el ekonomikasyna aitarlyqtai äser etedı. Osy mäselelerdı şeşu üşın naryqtyq retteu, subsidiialau mehanizmderın oŋtailandyru jäne infraqūrylymdy jaŋǧyrtu maŋyzdy bolyp tabylady.
Ūzaq merzımdı tūraqtylyq pen damu üşın ükımetke ekonomikadaǧy şyǧyndardy azaitu, innovasiialardy engızu jäne äleumettık ädılettılıktı saqtau siiaqty auqymdy mındetterdı şeşu qajet. Tek halyq pen memlekettıŋ müddesın teŋ därejede üilestıre otyryp, Qazaqstan alǧa qoiylǧan maqsattarǧa qol jetkıze alady.
Mamandardyŋ aituynşa, memlekettıŋ keleşegı osy qabyldanǧan şeşımder men jüzege asyrylatyn reformalardyŋ tiımdılıgıne bailanysty. Naqty nätije körsetıp, halyqtyŋ äl-auqatyn jaqsartu – el basşylyǧynyŋ basty mındetı.
Gülmira Syzdyqqyzy
