5 jeltoqsanda Almaty resmı túrde IQAir halyqaralyq shveıarııalyq kompanııasynyń júrgizetin «Álemdegi eń lastanǵan iri qalalar» onlaın-reıtıngine engizildi. Alǵashqy kúni Almaty TOP-10 qataryna kirip, 5-orynǵa shyqty. Sol kezde qaladaǵy ortasha AQI (aýanyń sapasy ındeksi) kórsetkishi 169-dy qurady, bul «densaýlyqqa zııandy» deńgeıdegi lastaný bolyp sanalady. Bul týraly Almaty Air Initiative qory jarııalady, dep habardaıdy “Adyrna” ulttyq portaly.
Almaty Air Initiative qory qaladaǵy aýanyń sapasyna baılanysty máselelermen aınalysady.
Reıtıngke álemniń 120 iri megapolısi engizilgen jáne ol ár saǵat saıyn jańartylyp otyrady. 2024 jyldyń 6 jeltoqsanyndaǵy jaǵdaı boıynsha, saǵat 13:00-de Almaty 24-orynda tur, AQI kórsetkishi 108-di quraıdy, bul «sezimtal toptar úshin zııandy» degendi bildiredi.
«Qalalar aýa sapasynyń ındeksi (AQI) boıynsha baǵalanady, ol myńdaǵan monıtorıng stanııalarynan jáne sensorlardan alynǵan derekter negizinde esepteledi. Bul stanııalar memlekettik uıymdar, zertteý ınstıtýttary, ÚEU, kompanııalar men eriktiler tarapynan basqarylady», – dep atap ótti qor ókilderi.
Reıtıngte sondaı-aq aýanyń jaǵdaıyna orman órtteri, bıomassany jaǵý, ónerkásiptik qyzmet, qumdy daýyldar jáne aýa raıy qubylystary sııaqty faktorlardyń áseri erekshe kórsetilgen.
Ulttyq qoǵamdyq densaýlyq saqtaý ortalyǵynyń málimeti boıynsha, 2024 jyldyń 9 aıynda Qazaqstan boıynsha 477 myńnan astam atmosferalyq aýa úlgisinen 7 149 úlgisi, ıaǵnı 1,5%-y ruqsat etilgen lastaýshy zattardyń shekti konentraııasynan asyp ketken.
Almaty, Astana qalalarynyń jáne Abaı oblysynyń atmosferalyq aýasyndaǵy shekti ruqsat etilgen konentraııadan asyp ketý respýblıkalyq ortasha deńgeıden joǵary boldy.
Sonymen qatar, Astana, Almaty, Óskemen, Aqtóbe, Semeı, Aqtaý jáne basqa qalalarda usaq dıspersti qatty bólshekter (shań), RM2,5, RM10, kómirtek oksıdi, azot dıoksıdi, azot oksıdi, ozon sııaqty lastaýshy zattardyń joǵary konentraııalarynyń áserinen aýrýshańdyqtyń ósý qaýpi joǵary ekeni anyqtalǵan.
Almatynyń ekologııalyq jaǵdaıy boıynsha júrgizilgen zertteýlerdiń nátıjeleri boıynsha, qala turǵyndarynyń ár altynshysy ekologııalyq ahýalǵa baılanysty basqa jerge kóshý múmkindigin qarastyryp jatqanyn habarlady Almaty Air Initiative qory.
