5 jeltoqsanda Almaty resmi türde IQAir halyqaralyq şveisariialyq kompaniiasynyŋ jürgızetın «Älemdegı eŋ lastanǧan ırı qalalar» onlain-reitingıne engızıldı. Alǧaşqy künı Almaty TOP-10 qataryna kırıp, 5-orynǧa şyqty. Sol kezde qaladaǧy ortaşa AQI (auanyŋ sapasy indeksı) körsetkışı 169-dy qūrady, būl «densaulyqqa ziiandy» deŋgeidegı lastanu bolyp sanalady. Būl turaly Almaty Air Initiative qory jariialady, dep habardaidy “Adyrna” ūlttyq portaly.
Almaty Air Initiative qory qaladaǧy auanyŋ sapasyna bailanysty mäselelermen ainalysady.
Reitingke älemnıŋ 120 ırı megapolisı engızılgen jäne ol är saǧat saiyn jaŋartylyp otyrady. 2024 jyldyŋ 6 jeltoqsanyndaǧy jaǧdai boiynşa, saǧat 13:00-de Almaty 24-orynda tūr, AQI körsetkışı 108-dı qūraidy, būl «sezımtal toptar üşın ziiandy» degendı bıldıredı.
«Qalalar aua sapasynyŋ indeksı (AQI) boiynşa baǧalanady, ol myŋdaǧan monitoring stansiialarynan jäne sensorlardan alynǧan derekter negızınde esepteledı. Būl stansiialar memlekettık ūiymdar, zertteu instituttary, ÜEŪ, kompaniialar men erıktıler tarapynan basqarylady», – dep atap öttı qor ökılderı.
Reitingte sondai-aq auanyŋ jaǧdaiyna orman örtterı, biomassany jaǧu, önerkäsıptık qyzmet, qūmdy dauyldar jäne aua raiy qūbylystary siiaqty faktorlardyŋ äserı erekşe körsetılgen.
Ūlttyq qoǧamdyq densaulyq saqtau ortalyǧynyŋ mälımetı boiynşa, 2024 jyldyŋ 9 aiynda Qazaqstan boiynşa 477 myŋnan astam atmosferalyq aua ülgısınen 7 149 ülgısı, iaǧni 1,5%-y rūqsat etılgen lastauşy zattardyŋ şektı konsentrasiiasynan asyp ketken.
Almaty, Astana qalalarynyŋ jäne Abai oblysynyŋ atmosferalyq auasyndaǧy şektı rūqsat etılgen konsentrasiiadan asyp ketu respublikalyq ortaşa deŋgeiden joǧary boldy.
Sonymen qatar, Astana, Almaty, Öskemen, Aqtöbe, Semei, Aqtau jäne basqa qalalarda ūsaq disperstı qatty bölşekter (şaŋ), RM2,5, RM10, kömırtek oksidı, azot dioksidı, azot oksidı, ozon siiaqty lastauşy zattardyŋ joǧary konsentrasiialarynyŋ äserınen auruşaŋdyqtyŋ ösu qaupı joǧary ekenı anyqtalǧan.
Almatynyŋ ekologiialyq jaǧdaiy boiynşa jürgızılgen zertteulerdıŋ nätijelerı boiynşa, qala tūrǧyndarynyŋ är altynşysy ekologiialyq ahualǧa bailanysty basqa jerge köşu mümkındıgın qarastyryp jatqanyn habarlady Almaty Air Initiative qory.
