2023 jylǧy zertteulergE süiensek, Qazaqstan halqynyŋ 60%-dan astamy äleumettık jelılerde kün saiyn bırneşe saǧattan uaqyt ötkızedı. Äsırese, jastar arasynda būl körsetkış joǧary. Köptegen adamdar öz uaqytyn virtualdy älemde ötkızıp, şynaiy ömırdegı qarym-qatynastardy ūmyta bastaidy. Būl jaǧdai adamnyŋ psihologiialyq densaulyǧyna kerı äser etedı. Basqalardyŋ idealǧa ainalǧan ömırın baqylau, ünemı laik pen pıkırge täueldı bolu – öz-özıne degen senımsızdık pen küizelıske alyp keledı.
Sonymen qatar, äleumettık jelıge täueldılık tek psihologiialyq mäselelerge ǧana emes, fizikalyq densaulyqqa da äser etedı. Ūzaq uaqyt boiy ekran aldynda otyru közdıŋ köru qabıletıne ziian tigızedı, al fizikalyq belsendılıktıŋ tömendeuı artyq salmaq pen basqa da densaulyq problemalaryn tudyruy mümkın. Ūiqynyŋ būzyluy, jüikenıŋ şarşauy jäne jalǧyzdyq sezımı de äleumettık jelılerdıŋ şekten tys qoldanyluymen tıkelei bailanysty.
Äleumettık jelılerdıŋ artyqşylyqtaryn joqqa şyǧaru mümkın emes. Olar adamdardy bailanystyrady, aqparat taratady, jaŋa mümkındıkter ūsynady. Alaida, virtualdy älemge şekten tys berılu şynaiy ömırdegı maŋyzdy qūndylyqtardy joǧaltuǧa äkeledı. Ömırdegı teŋgerımdı saqtap, äleumettık jelını baqylauda ūstau – densaulyqty saqtaudyŋ jäne psihologiialyq tūraqtylyqty qamtamasyz etudıŋ basty joly.
Şynaiy ömırdegı qarym-qatynas pen täjıribe – virtualdy älemnen äldeqaida qūndy. Sondyqtan äleumettık jelılerde uaqytty şekteu, şynaiy ömırge nazar audaru arqyly adam öz ömırın baiyta alady.
