Búgin májilis otyrysynda depýtattar Qazaqstanda qyz urlaýǵa qatysty máseleler kóterildi. Olardyń aıtýynsha bul týraly tıktokta vıdeo túsirip, qylmysty keńinen nasıhattaıtyn materıaldar kóbeıgen.
«Ótken aptada Astanada ýnıversıtet stýdentterimen kezdestim. Olar nege bizdiń mádenıet salasy, aqparat salasy azamattardyń arasynda Zańdy qurmetteý, Zań buzýshylyqqa tózimsizdik boıynsha sharalar ótkizbeıdi, - degen másele kóterdi. Qyz balalar maǵan rolık kórsetti. Onda qyz balany alyp qashqan. Qasynda bir adam kóndirip aıtyp otyr, al qyz bala óz erkimmen keldim,-deıdi. Bul rolık tık tokta da tur, sony mazaq qylyp jatyr. Bul naǵyz quqyq buzýshylyq, zań buzýshylyq. Biraq eshkim, eshqandaı áreket jasamaımyz. Soǵan qyz balalar bizdiń quqyǵymyz qorǵalmaıdy, Zań joq, Mádenıet salasy osyny eskermeıdi dep renjıdi. Mysaly, belgili ánshiler sahnada án shyrqap júr, teledıdardan kórsetedi. Bylaı: Alyp qashamyn, meıli olaı qalaman, kelin qylamyn seni qalaı da anama, - deıdi. Taǵy bir ánshi: - kóresiń, meniń úıime barasyń, basyńa appaq oramal taǵasyń, kóndiremin, kónesiń, qyz bolyp kelesiń, kelin bolyp qalasyń, - deıdi. Mine májbúrleý. Sony biz teledıdardan nasıhattap kórsetip jatyrmyz» - dedi Murat Ábenov.
Depýtat bul Zań jobasyn qoldaıtynyn aıtty. Sonymen qatar, Memleket basshysynyń alyp qashýdy ulttyq dástúr sanap, el ishinde nasıhattaǵysy keletinder bar degen pikirn alǵa tartty.
«Men ózim depýtat retinde aldynda qaralǵan zorlyq - zombylyq boıynsha zańǵa usynys berdim. Zerttep qaradyq. Mysaly adam alyp qashý týraly 125 - bap bar. Sonyń ishinde qaralady deıdi. Onda qaralmaıdy. Ol baptyń ishinde eger úsh tórt kún ishinde bosatyp jiberse, jaýapkershilikke tartylmaıdy degen qosymsha bar. Sonda qalaı? Qyz kónbeıdi, kóndiredi, qaǵaz jazdyrady, uıaltady, májbúrleıdi, úsh-tórt kún ustaıdy, ábden abyroıy tógiledi, sosyn jibere salady, oǵan eshqandaı qylmystyq is qozǵalmaıdy. Úsh jyldyń ishinde 214 oqıǵa boıynsha qylmystyq is qozǵaýǵa usynys berilgen, onyń 10 ǵana sotqa jetken, qalǵan jerde qylmys quramy joq dep jaba salǵan. Sotqa barmaǵan, polıııaǵa barmaǵan qyzdarymyz qanshama» - dedi Murat Ábenov.
Ol áriptesteriniń barlyǵyn Prezıdentiń aıtqan tapsyrmasyn birge oryndaýǵa shaqyryp, qoǵam bolyp bul dertke qarsy turý kerek eknin atap ótti.
Bul pikirdi Edil Jańbyrshın de qoldap, qalyńdyqtardy urlaý kúlkili emes, bul qyzdardyń taǵdyryn buzady dep málimdedi.
«Ábenov myrza kóterip otyrǵan durys másele dep esepteımin. Kúletin zat emes. Bárimiz de qyz asyrap otyrmyz. Ol qazir etek alyp ketken jaǵdaı. Sebebi, 21-ǵasyrda áke-sheshesimen kelispeı, qyzben sóz baılaspaı, kósheden kóringen adam salyp alyp, ol taýar emes, ol zat emes, ol adam ǵoı. Onyń ómirlik taǵdyryna áser etedi. Bul Zańnyń aıasynda qaralatyn nárse emes shyǵar. Biraq Parlamenttiń tórinde qoǵamdaǵy kez-kelgen ózekti másele talqylaný kerek dep,- Prezıdent aıtqan joq pa osy jerde» - deıdi ol.
Kóterilgen máseleniń durys ekenin alǵa tartyp, bul dúnıeniń qoǵamdaǵy úlken dert dep atady. Onyń oıynsha, buǵan qylmystyq jaýapkershilik retinde qarastyrý kerek.
«Qyzdy zorlap ketipti, qyzdy urlap ketipti, balany zorlap ketipti, óltirip ketipti, ata-anasyn baltamen shaýyp tastapty, kileń sondaı áńgime. Áleýmettik jelini ashý múmkin emes. Sondyqtan Erlan Jaqanuly bul máseleni Parlament bolyp, depýtat bolyp durystap kún tártibine qoıýymyz kerek, Prezıdenttiń tapsyrmasyn oryndaýymyz kerek. Men basqa eshteńeni bilmeımin» - dep sózin qorytyndylady ol.
Depýtattardyń usynysyna Erlan Qoshanov «Shynynda óte ózekti máseleni kóterip otyrsyzdar. Bul qoǵamdaǵy aıǵaılap turǵan problema. Bul týraly Prezıdenttiń de tıisti tapsyrmasy bar. Ókinishke oraı ol áli aıaǵyna deıin jetkizilgen joq. Qylmystyq Kodeks pen Qylmystyq-proessýaldyq kodeksti qaraıtyn aldymyzdaǵy otyrystarda Zań jobalary kele jatyr. Sol Zań jobasynyń aıasynda qaraý kerek dep oılaımyn» - dep jaýap berdi.
Sondaı-aq, ol bul máseleni basqa depýtattar da qoldaıdy dep oılaıtynyn aıtyp, buǵan tek qana moraldyq qana emes, zańdyq turǵydan da baǵa berilýge tıis ekenin atap ótti.
