Abai oblysy Boroduliha audany Jezkent kentındegı mektep-liseidıŋ 9-synyp oquşysy Nūrali Amangeldiev ǧaryş keŋıstıgınde lazerlık säulelenu arqyly energiia jetkızetın innovasiialyq qūrylǧy oilap tapty.
Būl joba ǧaryştaǧy jerserıkter men ǧaryş stansiialaryn energiiamen qamtamasyz etu mäselesın şeşuge baǧyttalǧan. Ǧaryştaǧy vakuum jäne jaryq säulelerıne kedergı bolmauy lazer arqyly energiiany tiımdı türde jetkızuge mümkındık beredı. Nūralidıŋ önertabysy bolaşaq ǧaryş tehnologiialaryna jaŋa serpın beredı.
Qūrylǧy ekı ǧaryş kemesı modelden tūrady. Bırınde lazer säulesın ekınşı kemege baǧyttaityn fokus jüiesı ornatylǧan, al ekınşısınde tek lazer säulelerıne sezımtal fotorezistor ornalasqan. Lazerlık säule fotorezistorǧa tüsıp, türlendırgış arqyly elektr energiiasyn öndıredı. Būl energiia şaǧyn şamdy jaǧuǧa nemese ūialy telefondy quattauǧa da jetkılıktı. Qūrylǧy energiiany 10 metr qaşyqtyqqa deiın jetkızıp, jaŋbyr, qar jäne tūman siiaqty türlı aua raiy jaǧdailarynda synaqtan öttı. Eŋ jaqsy nätijeler jaryq kedergılerı joq qaraŋǧy bölme men vakuum kamerasynda alyndy. Jas zertteuşı ǧaryşta lazermen energiia jetkızu äldeqaida tiımdı bolatynyn tüsındı.
«Ǧaryşta energiia tapşylyǧy mäselesı bar. Jerserıkter men ǧaryş kemelerı energiianyŋ azdyǧynan ısten şyǧuy mümkın. Men ǧaryşkerlerge kömek körsetu maqsatynda osy qūrylǧyny jasadym. Jobany jasauǧa ekı jyldan astam uaqyt jūmsadym, qoljetımdı materialdardy paidalanyp, ǧaryşta energiia jetkızu mümkındıgın däleldedım», – deidı jobanyŋ avtory Nūrali Amangeldiev.
2019 jyly Nūrali Mäskeu fizika-tehnikalyq institutynyŋ baiqauynda öz jobasyn tanystyryp, joǧary baǧalandy. Keiınnen qūrylǧyǧa quaty myqty lazer ornatyp, baǧdarlamalyq kodty jetıldırdı.
Jas önertapqyş jobasyn odan ärı damytyp, Baiqoŋyrda ötetın halyqaralyq baiqauǧa qatysudy josparlap otyr. Bolaşaqta qūrylǧyǧa kün batareialaryn qosyp, ony ǧaryştaǧy ǧana emes, Jerdegı tūrmystyq qajettılıkterge de qoldanu oida bar. Mysaly, lazerlık zariadtau qūrylǧylary arqyly ūialy telefondardy quattaudy synaqtan ötkızbek. Būl ädıs symdardy qajet etpei, qyzyp ketu men tūtanu qaupın azaitady. Sondai-aq Nūrali lazerdıŋ tolqyn ūzyndyǧynyŋ qaşyqtyqqa äserın zertteudı josparlap otyr.
Ūqsas jaŋalyqtar
