2024 jylǧy 25 qyrküiekte Aqtau qalasynda «Qazaqstandyq qoǧamdyq damu instituty» KeAQ Qazaqstan Respublikasy Mädeniet jäne aqparat ministrlıgınıŋ qoldauymen «SARAP» eksperttık klubynyŋ «Energetikalyq saiasat jäne azamattyq jauapkerşılıktıŋ qoǧamdyq sanadaǧy körınısı» taqyrybyndaǧy öŋırlık otyrysyn ötkızdı.
Şara barysynda Memleket Basşysynyŋ 2024 jylǧy 2 qyrküiekte jariialaǧan «Ädılettı Qazaqstan: zaŋ men tärtıp, ekonomikalyq ösım, qoǧamdyq optimizm» atty Qazaqstan halqyna Joldauynyŋ negızgı baǧyttary qarastyryldy.
Sondai-aq, kün tärtıbıne säikes atom elektr stansiiasynyŋ qūrylysy boiynşa aldaǧy referendum, energetikalyq saiasat jäne Maŋǧystau oblysyndaǧy energetika salasynyŋ aǧymdaǧy jaǧdaiy talqylandy.
Kezdesuge Maŋǧystau oblysy jäne qalalyq mäslihattardyŋ deputattary, qoǧamdyq keŋester, partiia ökılderı, ǧalymdar, atom energetikasy salasyndaǧy mamandar, azamattyq belsendıler qatysty.
Energetikalyq qauıpsızdık mäselesı taqyrybynda Qazaqstandyq qoǧamdyq damu instituty Basqarma Töraǧasynyŋ orynbasary Oljas Beisenbaev kelesı aspektılerdı atap öttı.
«Prezident biylǧy Joldauda Ükımetke Jaŋaözen, Qaşaǧan jäne Qaraşyǧanaqtaǧy gaz öŋdeu käsıporyndarynyŋ qūrylysyn tezdetudı tapsyrdy. Sondai-aq, 2025 jyldy «Jūmysşy mamandyqtar» jyly dep jariialady. Būl, ärine, adal eŋbek, maŋdai terımen qyzmet etıp jürgen azamattardyŋ märtebesın köteruge jasalǧan qadam. Qazaqstanda AES salu jalǧyz özı ekonomikalyq jäne äleumettık mäselelerdıŋ jalǧyz şeşımı retınde qabyldanbauy kerek. Alaida ol ǧylym, tehnologiia, infraqūrylym salalaryn damytudyŋ quatty katalizatory bola alady».
Qazaqstandyq qoǧamdyq damu institutynyŋ sarapşysy Bauyrjan Serıkbaev referendumnyŋ maŋyzdylyǧyna toqtaldy.
«Jalpy referendum ötkızu Memleket basşysy bastaǧan «Halyq ünıne qūlaq asatyn memleket» konsepsiiasynyŋ praktikalyq tūrǧyda oryndaluynyŋ bır körınısı desek bolady. Auyl äkımderın sailau, kelesı jyldan bastap audan jäne oblystyq maŋyzy bar qala äkımderın sailau prosesınıŋ ıske qosylatyny, eldı tolǧandyrǧan maŋyzdy sūraqtarǧa qatysty referendum ötkızu elımızde jaŋa saiasi mädeniettıŋ qalyptasuyna yqpal etetın oŋ özgerıster. Aldaǧy referendum örkeniettı demokratiialyq prosesterdıŋ ornyǧuyna, azamattyq jauapkerşılıktıŋ artuyna septıgın tigızedı dep esepteimın».
Maŋǧystau atom energetikalyq kombinaty» JŞS BN-350 reaktorlyq qondyrǧysynyŋ direktory Marat Moldaǧūlov öz baiandamasynda Qazaqstanda atom energetikasyn damytudyŋ maŋyzdylyǧy turaly söz qozǧady.
«Atom energetikasy energiiamen jabdyqtaudy damytuǧa jäne ekonomikanyŋ tūraqty ösuıne yqpal etetın negızgı faktorlardyŋ bırı bolyp qala beredı. Ol senımdı, ekologiialyq taza jäne joǧary tiımdı elektr energiiasyn öndırudı qamtamasyz etkendıkten qazır älemde taptyrmas energiia közı bolyp otyr. Oǧan qosa, Qazaqstanda AES salu kompaniialardy damytu, bılıktılıgın arttyru jäne jūmys oryndaryn qūru esebınen jergılıktı önerkäsıpke paida äkeledı. Jergılıktı kompaniialar jūmystyŋ edäuır bölıgın oryndaidy, būl olardyŋ äleuetın arttyruǧa jäne öndırıstıŋ ösuıne yqpal etedı. Joǧary tehnologiialyq jobalarǧa qatysu jergılıktı mamandarǧa täjıribe jinaqtauǧa jäne käsıbi ösuge mümkındık beredı».
Ş.Esenov atyndaǧy Kaspii tehnologiialar jäne injiniring universitetınıŋ gumanitarlyq ǧylymi-zertteu institutynyŋ direktory Kiıkbai Jaulin bolaşaq energiia tapşylyǧy problemasyn şeşu üşın atom elektr stansiiasyn saludyŋ maŋyzdylyǧyn atap öttı.
Otyrys qorytyndysy boiynşa basqa da sarapşylar naqty mäselelerge toqtalyp, bırqatar ūsynys jasady. «Maŋǧystau jergılıktı bastama ortalyǧy» qoǧamdyq qorynyŋ direktory Jaqsygül Mahanbetova Joldauda qoiylǧan mındetterdı ıske asyrudaǧy azamattyq qoǧamnyŋ rölın atap öttı, al «Amanat» Maŋǧystau oblystyq filialy atqaruşy hatşysynyŋ orynbasary Anar Şamşadinova saiasi şeşım qabyldaudaǧy jastar belsendılıgı turaly oi aitty. Pıkırtalas qorytyndysy boiynşa qatysuşylar bırqatar ūsynysty ortaǧa saldy.
«SARAP» ekspertter klubynyŋ otyrysynda Qazaqstandyq qoǧamdyq damu institutynyŋ taqyrypqa bailanysty ötkızgen telefon arqyly saualnamasynyŋ nätijesı jariialandy.
Referendum aiasyndaǧy elektoraldy qatysu boiynşa saualnamaǧa qatysqandardyŋ 64%-y qandai da bır därejede referendumǧa baruǧa daiyn ekendıgın bıldırgen. Onyŋ ışınde, saualnama ötkızıp jatqan kezeŋde respondentterdıŋ 45,4%-y AES salu jönındegı referendumǧa naqty qatysatynyn aitqan. Al, respondentterdıŋ 18,6%-y referendumǧa qatysuǧa tyrysatynyn habarlaǧan.
Saualnamaǧa qatysqandardyŋ 16,6%-y referendumǧa qatyspaimyn degen közqaras bıldırgen.
Respondentterdıŋ 10,5%-y qatysu turaly älı şeşım qabyldamaǧan.
Qatysqandardyŋ bır bölıgı (8%) aqparat almaǧan jäne referendum turaly «bırınşı ret estıgenın» mälımdegen.
Aldaǧy referendumǧa qatysu turaly sūraqqa jauap qaitaruǧa qinalǧandardyŋ ülesı tek 0,9% qūraidy.
Referendumǧa baruǧa daiyn azamattardyŋ ışındegı 67,4%-y AES qūrylysyn qoldap, 22,8%-y qarsy dauys berudı josparlap otyrǧanyn habarlaǧan. Al, respondentterdıŋ 9,8%-y osyǧan qatysty öz ūstanymyn anyqtamaǧanyn aitqan.
Jalpy, Qazaqstandyq qoǧamdyq damu institutynyŋ telefon arqyly jürgızgen saualnamasy jäne bırqatar instituttar jürgızgen äleumettanulyq zertteulerdıŋ nätijelerı referendumǧa keluge daiyn azamattar sanynyŋ öskenın jäne Qazaqstanda AES salu ideiasyn qoldaityndardyŋ köbeiıp kele jatqanyn bıldıredı. Osylaişa, referendumda azamattardyŋ köpşılıgı AES salu şeşımın qoldaidy dep boljauǧa bolady.
Basqa materialdar
Adyrna.kz ūlttyq portalynyŋ maŋyzdy aqparattaryna jazylu
Soŋǧy jaŋalyqtar turaly habardar bolyŋyz