Qarjy pıramıdasy-alaıaqtyqtyń eń kóp taraǵan túri. Áp, sátte baıyp, qyraýar qarjyny qaltaǵa basamyn degen qur sózge aldanyp, kerisinshe sońǵy tıynyn sanap berýge ákeletin, ákki qýlardyń quryq baılatpaıtyn júıesi. Alaıaqtar ózderiniń ınvestıııalyq usynystary úlken paıda ákelýge kepildik beretin jańa, perspektıvaly tehnologııalarmen nemese biregeı naryqtyq múmkindiktermen baılanysty dep jıi aıtady. Bul týraly bılik pen qarjy sarapshylary dabyl qaǵýda. Sondyqtan, memlekette atalmysh júımen kúres qarqyndy.
Bıylǵy jyly QR qarjylyq monıtorıng agenttiginiń yqpalymen «Qarjy pıramıdalaryna qarsy is-qımyl» arnaıy jobasy iske qosyldy. Basty maqsat-alaıaqtardyń jolyn kesý jáne olarǵa tartylǵan salymshylar sanyn qysqartý.
Biregeı joba kóp kúttirmeı óz nátıjesinde berýde. IT quraldaryn paıdalana otyryp, qarjy pıramıdalarynyń qurylǵan sátinen bastap, erte anyqtaý úshin áleýmettik jelilerge taldaý júrgizilip, aýdıtorııasy 600 myń adamdy qamtyǵan, myńǵa jýyq qarjy pıramıdalarynyń belgileri bar saıttar men shottardyń siltemesi buǵattaldy.
Jaýaptylardyń sózine súıensek, tek sońǵy alty aıda ınternet jelisinde 36 qarjy pıramıdasy anyqtaldy.
Olar boıynsha «WhatsApp», «Telegram» jáne «Instagram» áleýmettik jelilerinde 200 chat anyqtalǵan. Búgingi tańda 182 chat buǵattaldy. Osylaısha, 126 myń azamattyń odan ári qarjylyq shyǵyndarynyń aldy alyndy.
73 myń aýdıtorııasy bar, «Eolus», «Nısa», «GPIBS», «Darı polýchaı», «Charoıt», «Carhomi», «Beefre» syndy 7 iri sheteldik joba boıynsha sotqa deıingi tergeý bastaldy. «Eolus» qarjylyq pıramıdasy boıynsha sot úkimi shyqqan.
Qarjy pıramıdasyn qurǵany úshin qylmystyq jaýapkershilik kózdelgenin jáne múlki tárkilenip, 10 jylǵa deıingi merzimge bas bostandyǵynan aıyrylý jazasy taǵy bar.
Pıramıdalar ádette azamattarǵa joǵary jáne jyldam kirister týraly ýádeler berip, biraq is júzinde negizgi paıda jańadan tartylǵan qatysýshylardyń esebinen keledi. Pıramıdanyń quryǵyna ilikken jandar asa úlken qarjylyq shyǵynǵa ushyraıdy. Oısyz árekettiń saldarynan san soǵyp qalmas úshin, aldymen kompanııa jaıly zerdeleý qajet.
Kompanııanyń zańdylyǵyna erekshe nazar aýdarý kerek. Qarjy pıramıdalary zańdy bıznestiń kórinisin jasaý úshin jalǵan qujattardy, jalǵan lıenzııalardy jáne basqa amaldardy qoldana alady. Aqshany ınvestıııalamas buryn, kompanııada lıenzııalar men basqa da qajetti qujattardy tekserińiz.
Investıııalyq múmkindikterdi usynatyn kez-kelgen kompanııanyń tıisti lıenzııalary bolýy jáne ýákiletti organdarda tirkelýi kerek. Eger kompanııada lıenzııalar bolmasa nemese kúmán týdyrsa, bul jobadan bas tartý qajet. Sondaı-aq, kompanııanyń táýelsiz uıymdardyń oń reıtıngteri bar ekenine kóz jetkizińiz.
Tym jyldam jáne joǵary kiristi ýáde etse, onda kúdiktený kerek. Óıtkeni, qarjy pıramıdalary kóbinese qysqa merzimde shyndyqqa janaspaıtyn joǵary kiristi ýáde etedi. Kompanııany zerttep, oǵan qatysty pikirlerge nazar aýdaryńyz. Kez-kelgen kompanııaǵa nemese ınvestıııalyq jobaǵa aqsha salmas buryn, onyń bedelin zertteýge ýaqyt bólińiz. Basqa ınvestorlardyń pikirlerin oqyńyz jáne keńes alý úshin qarjy sarapshylaryna habarlasqan abzal.
Standartty emes ınvestıııalyq múmkindikterden saq bolyńyz. Krıptovalıýtaǵa, Forekske jáne basqa standartty emes aktıvterge ınvestıııalaý óte qaýipti bolýy múmkin jáne sizdi qarjylyq shyǵyndarǵa ushyratýy yqtımal.
Qarjylyq keńesshilermen baılanysyńyz. Investıııa jasamas buryn qarjy jáne ınvestıııa salasyndaǵy mamandarǵa habarlasyńyz. Olar sizge aqylǵa qonymdy sheshim qabyldaýǵa jáne qarjy pıramıdasynan aýlaq bolýǵa kómektesedi.
Taǵy bir eskeretin jaıt jobaǵa jańa qatysýshylardy tartýǵa basa nazar aýdarý. Kóptegen qarjy pıramıdalarynda bar qatysýshylardyń kiristeri jańa qatysýshylardyń jarnalaryna tikeleı baılanysty. Alaıaqtar qurbandaryn dostaryn, týystaryn jáne tanystaryn belsendi túrde tartýǵa yntalandyrady, ár jańa múshe úshin bonýstar ýáde etedi. Alaıda, zańdy ınvestıııalyq jobalarda kirister jańa ınvestorlardy tartýǵa táýeldi emes ekenin este ustaǵan jón. Eger kompanııa óz ónimin nemese qyzmetin damytýǵa emes, músheler jelisin keńeıtýge basa nazar aýdarsa, bul pıramıdanyń belgisi bolýy múmkin.
Sondaı-aq kompanııa qyzmetiniń ashyqtyǵyna nazar aýdarý mańyzdy.
Qarjy pıramıdasynyń kezekti belgisi ol — aqshany alýdyń qıyndyǵy. Qarjy pıramıdalary kóbinese aqsha alýǵa jasandy kedergiler týdyrady, bul qatysýshylardy jınaqtaryn júıede múmkindiginshe uzaq qaldyrýǵa májbúr etedi. Zańdy ınvestıııalyq jobalarda qarajat alý sharttary ádette naqty kórsetilgen jáne qatysýshylar úshin qosymsha qıyndyqtar týǵyzbaıdy. Eger siz aqshańyzdy alýǵa tyrysqanda qıyndyqtarǵa tap bolsańyz, bul sizdiń qarjylyq pıramıdamen kúresip jatqanyńyzdyń belgisi bolýy múmkin.
Qarjy pıramıdalary jańa qatysýshylardy tartý úshin áleýmettik jeliler men messendjerlerdi qoldana otyryp, kóbinese onlaın rejıminde jumys isteıtinin umytpańyz. Internet arqyly keletin usynystardan saq bolyńyz, sondaı-aq, kompanııa naqty qarjylyq kórsetkishterge emes, bonýstar men yntalandyrýlarǵa nazar aýdarsa, bulda qaýipten qorǵaný kerek degen belgi.
Aqyrynda, qarjy pıramıdalarynyń ómir súrý uzaqtyǵy shekteýli ekenin umytpańyz. Erte me, kesh pe, olar qulap, qatysýshylardy úlken shyǵynǵa ushyratady. Alaıaqtar barlyq keńseler men saıttardy jabý arqyly kenetten joǵalyp ketýi nemese ýádelerin oryndamaı bankrottyq jarııalaýy múmkin. Qarjylyq pıramıdalardy anyqtaý qyraǵy bolýdy talap etedi. Eger siz atalǵan belgilerdiń bireýin nemese birnesheýin baıqasańyz, aqshańyzdy salmas buryn jeti ret ólshep, bir ret kesip, baryp sheshimge kelgen durys.
