Aq patsha zamanyndaǵy alǵashqy petıııa

1154
Adyrna.kz Telegram
Sýret: e-history.kz
Sýret: e-history.kz

XX ǵasyrdyń bas kezinde qazaqtar arasynda petıııalyq qozǵalys eleýli túrde etek aldy. Halqymyz óziniń ómirlik mańyzy bar shuǵyl máselelerin petıııalar joldaý arqyly sheshýge tyrysyp kórdi. 1905 jyldyń 25 shildesinde Qarqaralydaǵy Qoıandy jármeńkesine jınalǵandar patsha úkimetiniń otarlyǵyna qarsy petıııa qabyldady. Bul aq patsha zamanynda tuńǵysh ret otarshyl ımperııanyń basshylyǵyna joldanǵan salmaqty saıası qujat edi, dep habarlaıdy «Adyrna» tilshisi.

Qarqaraly petıııasynda ólkeni ákimshilik basqarý júıesin qaıta qaraý, azamattyq jáne sot isin qazaq tilinde júrgizýdi zańdy túrde bekitý, otarshyl apparat sheneýnikterin qysqartý, joǵary bılik organdary men Memlekettik Dýmaǵa qazaq depýtattaryn saılaýǵa qatystyrý talaptary qoıyldy.

Petıııa mátini Reseı patshasynyń atyna ǵana joldanyp qoıǵan joq. Onyń kóshirmeleri «Syn Otechestva» jáne «Rýsskıe vedomostı» sııaqty ortalyq gazetterde jarııalanýy úshin basylym redakııalaryna da jiberildi.

«Qazaqtardyń múddesin kim qorǵaıdy? Olardyń muń-muqtajyn kim biledi, halyqtyń ózi saılaǵan ókilderi bolmasa, sol halyqtyń tilegi men qajetin óteýdiń joldaryn kim kórsetedi? Qalaı degende de bizdi áldekimderdiń tanyǵysy kelmeıtinine jaýapty emespiz. Patsha Aǵzam, Sizden basymyzdy ıip suraımyz: Saılaýǵa qatysýǵa erik berińiz, memleket bıliginde qazaqtar bolsa ǵana bizdiń muń-muqtajymyz eskeriledi jáne sheshiledi. Sonda ǵana biz, qazaq halqy, Imperııanyń basqa halyqtarymen teń ekenimizdi sezinemiz», - delingen petıııada.

Aıta keteıik, 1905 jyldyń 25 shildesinde qabyldanǵan saıası qujatqa Abyraly bolysynan - Musa Qulbaev, Súleımen Qoısoımasov, Aqbota bolysynan Júsúp Qulbatyrov, Bektibaı Botabaev, Bórili bolysynan Tolmuhamet Altyntorın, Raqııa Satpaev, Degeleń bolysynan Kerimhan Tólebaev, Tyshqanbaı Qashaqov, Temirshi bolysynan Sekerbaı Qanǵojın, Ospan Janǵabylov qatarly azamattar bastaǵan myńdaǵan adamdar qol qoıdy.

Pikirler