Tarıhı-mádenı nysandardaǵy ekologııalyq akııalar
18 maýsymda Mańǵystaý aýdanynda "Taza Qazaqstan" respýblıkalyq ekologııalyq akııasy aıasynda kezekti tazalaý jumystary júrgizildi. Bul joly "Otpan taý" tarıhı-mádenı kesheniniń aýmaǵy qoqystan tazartyldy. Eriktiler turmystyq qaldyqtardy jınap, ǵımarat ishinde de, oǵan irgeles aýmaqta da tazalyq jumystaryn júrgizdi.
Akııaǵa "Jasyl el" jastar jasaǵynyń 20-dan astam jastary belsendi qatysty. Qatysýshylar tarıhı-mádenı keshendi taza jáne jaıly ustaýdyń barlyq demalýshylar úshin mańyzdylyǵyn atap ótip, sondaı-aq aýdan turǵyndary men qonaqtaryn qorshaǵan ortany taza ustaýǵa baǵyttady.
"Otpan taý" tarıhı-mádenı kesheni Mańǵystaý aýdany Jyńǵyldy aýylynan shyǵysqa qaraı 15 shaqyrym jerde ornalasqan. Buǵan deıin "Taza Qazaqstan" akııasy aıasynda aýdanda "Ybyqty saı" shatqalynyń, Tobyqty jerindegi "Beket ata" jerasty meshitiniń, "Masat ata" qorymynyń aýmaǵynda, sondaı-aq, Aqmysh pen Sherqalada senbilikter uıymdastyryldy. Sonymen qatar, Ońdy aýylynda 200 aǵash, Jyńǵyldy jáne Jarmysh aýyldarynda 100 aǵash jáne Shebir aýylynda 30 aǵash otyrǵyzylǵan bolatyn.
"Taza Qazaqstan" akııasy aıasynda Túpqaraǵan aýdany Aqshuqyr aýylynda ornalasqan "Qoshqar ata" qorymynda tazalaý jumystary júrgizildi. Oǵan M. Óskinbaev atyndaǵy Mańǵystaý oblystyq fılarmonııasynyń qyzmetkerleri men Q. Sydıyqov atyndaǵy Mańǵystaý oblystyq ámbebap kitaphanasynyń qyzmetkerleri qatysty.
"Qoshqar ata" qorymy Aqtaý qalasynan 17 shaqyrym jerde soltústik-batys baǵytta ornalasqan. Qorym jergilikti mańyzy bar tarıh jáne mádenıet eskertkishteriniń memlekettik tizimine, sondaı-aq Mańǵystaý oblysynyń óńirlik mańyzy bar kıeli obektileriniń tizimine engizilgen. Zertteý jumysynyń nátıjesinde munda 81 tarıhı eskertkish tirkelgen.
"Taza Qazaqstan" akııasy Munaıly aýdany Baıandy aýylynyń mańyndaǵy "Berdibek áýlıe" qorymynyń aýmaǵynda jalǵasty. Akııaǵa N.Jantórın atyndaǵy Mańǵystaý oblystyq mýzykalyq-drama teatrynyń ártisteri, Mańǵystaý oblysy Memlekettik muraǵatynyń ujymy, sondaı-aq «Mańǵystaý oblysynyń mádenıet, tilderdi damytý jáne arhıv isi basqarmasyna qarasty "Otpan" MKQK ujymy óz úlesterin qosty.
Aqtaý qalasynan soltústik-shyǵysqa qaraı 19,5 shaqyrym qashyqtyqta ornalasqan "Berdibek áýlıe" qorymy jergilikti mańyzy bar tarıh jáne mádenıet eskertkishteriniń memlekettik tizimine engizilgen. Qorymda qulpytastar, tas qorshaýlar jáne tastan jasalǵan ártúrli pishinder bar. Mundaǵy basty nysan kúmbeztamnyń eń ejelgisiniń qurylys tastary jartylaı óńdelgen ulýtastardan saz balshyq aralastyrylyp kóldeneń qalanǵan.
Budan ári "Taza Qazaqstan" akııasy Qaraqııa aýdanyndaǵy "Bozjyra" shatqalynyń aýmaǵynda jalǵasty. Jyl basynan beri "Jabaıushqan" memlekettik qoryǵynyń aýmaǵynda ornalasqan "Bozjyra" shatqalyna ártúrli elderden myńnan astam týrıst kelip úlgerdi. Aımaqta týrısterdiń kóp bolýyna baılanysty ártúrli qaldyqtar da kóp jınalady. Akııaǵa "Qyzylsaı memlekettik óńirlik parki" KMM ınspektorlary men belsendi jastar qatysty. Akııa barysynda 20 qaptan astam túrli qoqys jınalyp, arnaıy polıgonǵa jóneltildi.
Sonymen qatar, "Jabaıushqan" qoryǵynyń basshysy J.Esenǵalıev týrıstik aýmaqqa keletin jastarǵa aýmaqty taza ustaý, órt qaýipsizdigi erejelerine qatań nazar aýdarý, bıik shyńdary bar jartastarǵa jaqyndamaý, barynsha qaýipsizdik sharalaryn saqtaý boıynsha túsindirý jumystaryn júrgizdi.
"Taza Qazaqstan" akııasy aıasynda "Eko Mańǵystaý" ÚEU jańa ekologııalyq jobalar iske qosyldy. "Mańǵystaý Eko" úkimettik emes mekemesi JAO qoldaýymen óńirdiń ekologııalyq turaqtylyǵyn jaqsartýǵa, ekologııalyq habardarlyq deńgeıin arttyrýǵa jáne Mańǵystaý oblysynyń turǵyndary arasynda ekologııalyq qozǵalysty jandandyrýǵa baǵyttalǵan úsh mańyzdy ekologııalyq jobany iske qosý týraly jarııalandy.
"Taza Qazaqstan" akııasy aıasynda "Eko Mańǵystaý" ÚEU jańa ekologııalyq jobalar iske qosyldy. "Eko Mańǵystaý" úkimettik emes mekemesi JAO qoldaýymen óńirdiń ekologııalyq turaqtylyǵyn jaqsartýǵa, ekologııalyq saýattylyq deńgeıin arttyrýǵa jáne Mańǵystaý oblysynyń turǵyndary arasynda ekologııalyq qozǵalysty jandandyrýǵa baǵyttalǵan úsh mańyzdy ekologııalyq jobany iske qosý týraly jarııalandy.
«EkoRevolut: jarqyn bolashaqqa arnalǵan ınnovaııalar» jáne "EkoVzglıad: Mańǵystaý oblysyndaǵy tabıǵatqa qamqorlyq" jobalary. Bul jobalar mynalarǵa baǵyttalǵan:
- qatty turmystyq qaldyqtarmen jumys isteý júıesin jaqsartý.
- sýdy paıdalaný tıimdiligin arttyrý.
- oblys turǵyndary arasynda ekologııalyq saýattylyq deńgeıin arttyrý jáne tabıǵatqa jaýapkershilikpen qaraýdy qalyptastyrý.
Osy jobalar aıasynda Mańǵystaýdyń biregeı tabıǵı aýmaqtaryn tazartý boıynsha 200-den astam eriktilerdiń qatysýymen birneshe akııalar ótkizildi. Jazǵy demalysta makýlatýra jınaý boıynsha "Eko Shkolnık" konkýrsy iske qosyldy jáne qorshaǵan ortany qorǵaýǵa qosqan úlesi úshin «Prıznanıe» premııasy belgilendi. Bul syılyq alǵash ret 2016 jyly Aqtaýda berildi, nomınanttar arasynda Oljas Súleımenov pen Mańǵystaýdyń burynǵy ákimi Alık Aıdarbaev bar.
Josparlanǵan is-sharalarǵa mynalar kiredi:
- QTQ suryptaý jáne jınaý boıynsha tanystyrý akııalary;
- oqýshylar arasynda sýretter men beınerolıkter konkýrstary;
- turǵyndar men kásipkerler arasynda Úzdik ekologııalyq tájirıbeler baıqaýy;
- áleýmettik jelilerdegi aqparattyq-bilim berý naýqandary;
- BAQ pen blogerlerge arnalǵan konkýrstar;
- Osy jyly kúzde ótetin tabıǵattaǵy ekologııalyq akııalar.
Osy is-sharalardyń barlyǵy Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń qorshaǵan ortany qorǵaýǵa baǵyttalǵan "Taza Qazaqstan" bastamasyna sáıkes keledi.
Joba " ECOVIBE AKTAU: Belsendilik. Innovaııa. Qaýymdastyq".
Bul Aqtaý qalasy ákimdiginiń bastamasymen alǵash ret uıymdastyrylyp otyrǵan joba.
- Aqtaýda turaqty ekologııalyq jáne áleýmettik jaýapty orta qurý;
- jastar men qoǵamdastyqty jandandyrý.
- qorshaǵan ortany jáne qoǵamdyq múlikti qorǵaýdyń ınnovaııalyq tásilderin engizý.
Joba "Eń jaqsy aýla", "Eń jaqsy kireberis", "Eń jaqsy turǵyn úı" jáne "Eń jaqsy tazalyqshyny" anyqtaýǵa baǵyttalǵan "Transformaııa" konkýrstaryn, sondaı-aq mobılograftar arasynda kógaldandyrý, qaldyqtardy qaıta óńdeý, energııa tıimdiligi, vandalızmge qarsy kúres jáne basqa da ekologııalyq taqyryptar týraly beınerolıkter jasaýǵa arnalǵan konkýrsty qamtıdy. "Eko Mańǵystaý" ÚEU barlyǵyn osy bastamalarǵa belsendi qatysýǵa shaqyrady. Sondaı-aq Mańǵystaý oblysy úshin neǵurlym ornyqty jáne ekologııalyq qaýipsiz bolashaq qurýǵa óz úlesin qosýǵa úndeıdi.
