"Keremet, altyndai, toqpaqtai-toqpaqtai tūlpar jyrlar da kele salatyn. Öitkenı, būl qazaq aqynynyŋ myrzalyǧynan, jomarttyǧynan, daliǧan dala siiaqty keŋdıgınen. Mıneki, osy ädıstı, dästürdı moiyndamai ketken Jūmekennıŋ poeziiasy, şyn mänındegı taza, jazba ädebiettegı lirika. Eşqandai qosuy joq. Mūndai poeziiany eşkım jazady dep te oilamaidy ol, tıptı, Näjımedenov te jazady dep oilamaidy. Sonyŋ barlyǧy Jūmeken dünieden qaityp ketken soŋ, jarq-jūrq etıp, düniejüzındegı eŋ eskı, kärı teŋızden känıgı pirattyŋ özı taba almai qalǧan qazynasyndai aldymyzdan şyǧa keldı..."
Äbış KEKILBAEV
ALMATY Jatyr jaqpar... Qaraǧaidy aralaidy jel esken, Japyraqtar, japyraqtar sybyr-sybyr keŋesken. Tau sulary tausylmady, yntyqtyryp aǧady, Qyz tolqyndar bırın-bırı şymşyp külıp barady, Aidalada aq mandaily Alatau bır qas batyr, Ainalada tal-qaiyŋdar, tal qaiyŋdar sapta tūr. Qyzyl gülder «üzıldık der» baiaula jel, baiaula, Qyzyl gülder, qyzyl gülder ūiqyda ma, oiau ma? Bar tabiǧat – bır tırşılık, bır tırşılık baiaǧy, Tartady ūrlap oi tamyryn; küi qanatyn jaiady. Jüz qoŋyrau bärı külkı, bügın-daǧy, keşe de Bızdıŋ mynau Almatyda, kün jailaǧan köşede. Būl kezımdei külemın men, külemız bız künge ūsap, Kün közındei quat berer aiqasqanda myŋ qūşaq. Tramvaimen jüre almaimyn, jaiaulaimyn – köp qyzyq, Qöp qyzyqty qapylysta almaiynşy ötkızıp! Jūldyz körmei kündız kördım, kündız körem ärine, Tünde körsem ündemes em tüsım ǧoi dep bärı de. ...Jüz tolqyndar bırın-bırı tūnşyqtyryp aǧady, Qyz tolqyndar bırın-bırı şymşyp külıp barady. Mıne, bızdıŋ Almaty osy, Alma tösı būltiyp, Alma-töske jas būtanyŋ sausaqtary tür tiıp. Jürşı, janym, qydyraiyq, neǧylasyŋ jalǧyz qap, Alataudyŋ aq qarynan äpereiın balmūzdaq! JANYP TŪRYP BIR ÖLEŊ OQYR EDIM MEN OǦAN… Janyp tūryp bır öleŋ oqyr edım men oǧan alyp kelıp qaladan, ne suyryp sanadan. Oqyr edım, ätteŋ-ai, oqyr edım – ūqpaidy, jyrdy ūqpaityn kısıden mahabbat ta şyqpaidy. Oilanuǧa üiretıp alsa nettı säl sılkıp, körık bergen «täŋırım» kırpıkterın şanşyltyp! Syŋǧyr bergen tırşılık syryn bermei oqsatty, külkı bergen tabiǧat mūŋyn bermei tastapty. KÜNDELIK Auruhana - 83 20-y künı reanimasiiaǧa tüsıp edım. Sodan bügın, 29-nda balkonǧa şyǧyp, künnıŋ közın körgenımde közıme jas keldı: yp-ystyq, kädımgıdei, küidırıp barady. Qaira-an, tırşılık... *** Anau kelgen kım boldy eken, bılıp kelşı kım eken? Batyrlyq pa?– Öz törımde kütıp alam, tünetem. Bailyq bolsa qulau bolar, tura qara közıne. Kım de bolsa aldamasyn, aldanbasyn özı de. Qaiǧy bolsa artynda onyŋ quanyşy bar şyǧar, bırı kırlep, bırı juyp keudem menıŋ arşylar. Baqyt bolsa, denem älsız kötere alman (öz oiym) arman bolsa ömır-baqi arqalaiyn, tözeiın... Adalym bop arnap kelse – barym äzır, köŋıl hoş, tüsır jyldam, atyn baila, qyrauyn qaq, tonyn şeş. Şyndyq bolsa kılem töse, dastarqanym jaiamyn, jalǧandyq pa – tulaq tasta, sürtıp şyqsyn aiaǧyn! ***Şarasynan jürektıŋ arman asyp
ketken kezde jas tögıp alǧan asyl.
Köz jas üşın bıreuden ūialasyŋ,
bıreuge körsetuge arlanasyŋ.Tar körınıp keŋ peiıl üi-ışı bır,
az körınıp jaryŋnyŋ kümıs ünı,
janyŋmenen alǧaşqy jylaǧanyŋ,
sekıldı eken alǧaşqy süiısuıŋ.Tigen şaqta tūrmystyŋ balǧasy döp,
janşady eken bır sätte bar qasıret.
Alǧaş ret kısıden köŋılıŋ qalyp,
tanisyŋ-au özıŋdı alǧaş ret.
Odan ärı?
O, dosym, sūrama ärı –
dombyraŋnyŋ qūlaǧy būralady:
qaiǧyra alsaŋ, ol – senıŋ jūbanǧanyŋ,
jūbanǧanyŋ – sezgenıŋ künäŋ baryn.
Auruhana - 83
Avgust, 4
Äieldıŋ atyna senım hat /doverennost / jazdym. Iа /äielıme / doveriaiu degen bır türlı qyzyq estıledı eken. Kün ystyq. Saǧat 2 men törttıŋ arasynda ūiyqtadym - au deimın, öitkenı, tüs kördım: Aşaqtaǧy qystaudyŋ künbatys jaǧyndaǧy, Oŋai-aq tıkennıŋ qūbyla jaǧynda qatarynan ekı maldyŋ terısı sypyrylyp jatty. Bıreuı anyq – qoi, qoidy kökem marqūm, ekınşısın /ne mal ekenı beimälım / bır beitanys jıgıt soiyp jatqan sekıldı. Kädımgıdei siraqtaidy, artqy tırsegın qiyp jıbergenın anyq kördım. Bıraq eşqaisysy terılerın sypyrǧan maldarynyŋ ışterın jarǧan joq. Bügın Näsıpke et asyp äkel dep tapsyrma berıp em, bälkım, kökem qoiyn sol üşın soiyp jatqan şyǧar? Al, anau ekınşı soiuşyǧa jol bolsyn! Şyǧyn ba, syrqat pa?!
***
Sūlulyqtyŋ qūlpyrady boiauy,
Qandai boiau? – sezedı ony jüregım.
Qyzyl, kök dep tüstei alman özım de,
Tek äiteuır sūlu ekenın bılemın.
Sūlulyqtan qanşa rahat tabasyŋ,
küişı sony qanşa şeber jyrlaidy.
Sonyŋ bärı... äppaq jūmyr bılektı
bır-aq ret ūstaǧanǧa tūrmaidy.
JYRYMDY ÖZGE TÜGIL QYZ ŪQPADY...
(ÄZIL)
Jyrymdy özge tügıl qyz ūqpady,
tastadym sol üşın men syzyp bärın.
Qyz menıŋ teŋeuıme tüsınbedı,
men qyzdyŋ kırpıgıne qyzyqpadym.
Aşyp em ür-jaŋa oidy dara baryp –
qyz menı bır jymiyp baǧalady.
Ol menıŋ öleŋımdı oqymady,
men onyŋ baltyryna qaramadym.
Balǧalap ūqtyrdym dep «aqyn janyn»
taqtai sabap jatqandai taqyldadym.
Ol menıŋ bır jyrymdy jattamapty,
men ony teatrǧa şaqyrmadym.
Äi, qairan pendeşılık,
«janyp» ışıŋ
jüresıŋ, şarap emes, jalyn ışıp.
Osylai qyzdaryŋmen «eregestım»
jıgıtter, özderıŋe jaǧu üşın.
Auruhana 83
6 oktiabr
Keşe därıgerge baryp edım.Kök qaǧazdyŋ merzımın ūzartyp qana berdı. Sonsoŋ sūraqty jaudyrtyp-aq berdı. Jasyŋ neşede, qalai auyrdyŋ, qaşan auyrdyŋ t.b. qalai, qaşaŋdardyŋ astyna aldy. Tek qaşan, qalai ölu oiyŋyz bar dep sūramady. Oǧan da şükır! Öitıp sūrasa ne jauap aita alar edım! Äiteuır, emtihan bergen oquşy qūsap qinalmai, kıdırmei - müdırmei jauap bergenıme mäz bop şyqtym...
Jūmeken NÄJIMEDENOV
"Adyrna" ūlttyq portaly
