"Keremet, altyndaı, toqpaqtaı-toqpaqtaı tulpar jyrlar da kele salatyn. Óıtkeni, bul qazaq aqynynyń myrzalyǵynan, jomarttyǵynan, dalıǵan dala sııaqty keńdiginen. Minekı, osy ádisti, dástúrdi moıyndamaı ketken Jumekenniń poezııasy, shyn mánindegi taza, jazba ádebıettegi lırıka. Eshqandaı qosýy joq. Mundaı poezııany eshkim jazady dep te oılamaıdy ol, tipti, Nájimedenov te jazady dep oılamaıdy. Sonyń barlyǵy Jumeken dúnıeden qaıtyp ketken soń, jarq-jurq etip, dúnıejúzindegi eń eski, kári teńizden kánigi pırattyń ózi taba almaı qalǵan qazynasyndaı aldymyzdan shyǵa keldi..."
Ábish KEKILBAEV
ALMATY
Jatyr jaqpar... Qaraǵaıdy aralaıdy jel esken,
Japyraqtar, japyraqtar sybyr-sybyr keńesken.
Taý sýlary taýsylmady, yntyqtyryp aǵady,
Qyz tolqyndar birin-biri shymshyp kúlip barady,
Aıdalada aq mandaıly Alataý bir qas batyr,
Aınalada tal-qaıyńdar, tal qaıyńdar sapta tur.
Qyzyl gúlder «úzildik der» baıaýla jel, baıaýla,
Qyzyl gúlder, qyzyl gúlder uıqyda ma, oıaý ma?
Bar tabıǵat – bir tirshilik, bir tirshilik baıaǵy,
Tartady urlap oı tamyryn; kúı qanatyn jaıady.
Júz qońyraý bári kúlki, búgin-daǵy, keshe de
Bizdiń mynaý Almatyda, kún jaılaǵan kóshede.
Bul kezimdeı kúlemin men, kúlemiz biz kúnge usap,
Kún kózindeı qýat berer aıqasqanda myń qushaq.
Tramvaımen júre almaımyn, jaıaýlaımyn – kóp qyzyq,
Qóp qyzyqty qapylysta almaıynshy ótkizip!
Juldyz kórmeı kúndiz kórdim, kúndiz kórem árıne,
Túnde kórsem úndemes em túsim ǵoı dep bári de.
...Júz tolqyndar birin-biri tunshyqtyryp aǵady,
Qyz tolqyndar birin-biri shymshyp kúlip barady.
Mine, bizdiń Almaty osy,
Alma tósi bultıyp,
Alma-tóske jas butanyń saýsaqtary túr tıip.
Júrshi, janym, qydyraıyq, neǵylasyń jalǵyz qap,
Alataýdyń aq qarynan ápereıin balmuzdaq!
JANYP TURYP BIR ÓLEŃ OQYR EDIM MEN OǴAN…
Janyp turyp bir óleń oqyr edim men oǵan
alyp kelip qaladan, ne sýyryp sanadan.
Oqyr edim, átteń-aı, oqyr edim – uqpaıdy,
jyrdy uqpaıtyn kisiden
mahabbat ta shyqpaıdy.
Oılanýǵa úıretip alsa netti sál silkip,
kórik bergen «táńirim» kirpikterin shanshyltyp!
Syńǵyr bergen tirshilik syryn bermeı oqsatty,
kúlki bergen tabıǵat muńyn bermeı tastapty.
KÚNDELIK
Aýrýhana - 83
20-y kúni reanımaııaǵa túsip edim. Sodan búgin, 29-nda balkonǵa shyǵyp, kúnniń kózin kórgenimde kózime jas keldi: yp-ystyq, kádimgideı, kúıdirip barady. Qaıra-an, tirshilik...
***
Anaý kelgen kim boldy eken, bilip kelshi kim eken?
Batyrlyq pa?– Óz tórimde kútip alam, túnetem.
Baılyq bolsa qýlaý bolar, týra qara kózine.
Kim de bolsa aldamasyn, aldanbasyn ózi de.
Qaıǵy bolsa artynda onyń qýanyshy bar shyǵar,
biri kirlep, biri jýyp keýdem meniń arshylar.
Baqyt bolsa, denem álsiz kótere alman (óz oıym)
arman bolsa ómir-baqı arqalaıyn, tózeıin...
Adalym bop arnap kelse – barym ázir, kóńil hosh,
túsir jyldam, atyn baıla, qyraýyn qaq, tonyn shesh.
Shyndyq bolsa kilem tóse, dastarqanym jaıamyn,
jalǵandyq pa – týlaq tasta, súrtip shyqsyn aıaǵyn!
***
ketken kezde jas tógip alǵan asyl.
Kóz jas úshin bireýden uıalasyń,
bireýge kórsetýge arlanasyń.Tar kórinip keń peıil úı-ishi bir,
az kórinip jaryńnyń kúmis úni,
janyńmenen alǵashqy jylaǵanyń,
sekildi eken alǵashqy súıisýiń.Tıgen shaqta turmystyń balǵasy dóp,
janshady eken bir sátte bar qasiret.
Alǵash ret kisiden kóńiliń qalyp,
tanısyń-aý ózińdi alǵash ret.
Odan ári?
O, dosym, surama ári –
dombyrańnyń qulaǵy buralady:
qaıǵyra alsań, ol – seniń jubanǵanyń,
jubanǵanyń – sezgeniń kúnáń baryn.
Aýrýhana - 83
Avgýst, 4
Áıeldiń atyna senim hat /doverennost / jazdym. Ia /áıelime / doverıaıý degen bir túrli qyzyq estiledi eken. Kún ystyq. Saǵat 2 men tórttiń arasynda uıyqtadym - aý deımin, óıtkeni, tús kórdim: Ashaqtaǵy qystaýdyń kúnbatys jaǵyndaǵy, Ońaı-aq tikenniń qubyla jaǵynda qatarynan eki maldyń terisi sypyrylyp jatty. Bireýi anyq – qoı, qoıdy kókem marqum, ekinshisin /ne mal ekeni beımálim / bir beıtanys jigit soıyp jatqan sekildi. Kádimgideı sıraqtaıdy, artqy tirsegin qıyp jibergenin anyq kórdim. Biraq eshqaısysy terilerin sypyrǵan maldarynyń ishterin jarǵan joq. Búgin Násipke et asyp ákel dep tapsyrma berip em, bálkim, kókem qoıyn sol úshin soıyp jatqan shyǵar? Al, anaý ekinshi soıýshyǵa jol bolsyn! Shyǵyn ba, syrqat pa?!
Qandaı boıaý? – sezedi ony júregim.
Qyzyl, kók dep tústeı alman ózim de,
Tek áıteýir sulý ekenin bilemin.
Sulýlyqtan qansha rahat tabasyń,
kúıshi sony qansha sheber jyrlaıdy.
Sonyń bári... áppaq jumyr bilekti
bir-aq ret ustaǵanǵa turmaıdy.
JYRYMDY ÓZGE TÚGIL QYZ UQPADY...
(ÁZIL)
Jyrymdy ózge túgil qyz uqpady,
tastadym sol úshin men syzyp bárin.
Qyz meniń teńeýime túsinbedi,
men qyzdyń kirpigine qyzyqpadym.
Ashyp em úr-jańa oıdy dara baryp –
qyz meni bir jymıyp baǵalady.
Ol meniń óleńimdi oqymady,
men onyń baltyryna qaramadym.
Balǵalap uqtyrdym dep «aqyn janyn»
taqtaı sabap jatqandaı taqyldadym.
Ol meniń bir jyrymdy jattamapty,
men ony teatrǵa shaqyrmadym.
Áı, qaıran pendeshilik,
«janyp» ishiń
júresiń, sharap emes, jalyn iship.
Osylaı qyzdaryńmen «eregestim»
jigitter, ózderińe jaǵý úshin.
Aýrýhana 83
6 oktıabr
Keshe dárigerge baryp edim.Kók qaǵazdyń merzimin uzartyp qana berdi. Sonsoń suraqty jaýdyrtyp-aq berdi. Jasyń neshede, qalaı aýyrdyń, qashan aýyrdyń t.b. qalaı, qashańdardyń astyna aldy. Tek qashan, qalaı ólý oıyńyz bar dep suramady. Oǵan da shúkir! Óıtip surasa ne jaýap aıta alar edim! Áıteýir, emtıhan bergen oqýshy qusap qınalmaı, kidirmeı - múdirmeı jaýap bergenime máz bop shyqtym...
Jumeken NÁJIMEDENOV
"Adyrna" ulttyq portaly
