20 mıllıonan astam halyq turatyn Ystambulda 39aýdan Zeıtinbýrný dep eseptelinedi. Mármára teńiziniń jaǵasyndaǵy portty Zeıtibýrný qalashyǵynda bir-neshe óndiris oryndary "teri, eh" zavodtar men fabrıkalar, ǵylym men bilim ordasy, Topqapy, Fatıh Sultan saraılary, Istınııa jáne 100jyl atyndaǵy ulttyq ýnıversıtetter bar.
Tunyp turǵan shejire, Vızantııa jáne Osman sultanattarynyń kezinde salynǵan uly qorǵannyń kirpishteri men qabyrǵalary áli kúnge deıin saqtaýly. Zeıtinbýrný aýdanynda qazaq dıasporasynyń ókilderi kóptep turady. Mynda qazaqtyń aqyny Abaı atanyń eskertkish bıýsty bar. Mynda turatyn 800myńdaı halyq túrik ulysyndaǵy ár ulttyń urpaqtary jyl saıyn ulttyq kúnin atap ótedi. Qyrkúıek aıynyń sońǵy aptasynda, 9 kún boıy, aýdandaǵy mádenıet saraıy "15shi tamyz" atyndaǵy alańda, 100den astam qoǵamdyq uıymdar birlestikter óz ulttyq kúnderin, jármenkelerin ótkizedi. Túrki tildes halyqtardyń búgingi ulttyq kúni ózderi aınalysatyn ár-túrli sala jetistigi, qol-óner buıymdary, ulttyq kıimder, sývırlik (syılyq) buıymdary, azyq-túlik taǵamdary bar. Ulttyq ónerlerin kórsetedi, án shyrqaıdy, bı bıleıdi.
Búgin Túrki dúnıesindegi Qazaq-túrik qoǵamy (tóraǵa Jálel Qaharman), Ózbek qoǵamy (tóraǵa Ahmet Fazyl Sónmez) Túrkmen qoǵamy (tóraǵasy Ábdikárim Turdy) kúnderine arnaldy. Sahnada Zeıtinbýrný aýdan ákimi Ómer Arysoı, qazaq, ózbek, túrkmen qoǵamy basshylarymen birge quttyqtaý sóz sóıledi. Qazaq túrikteri qoǵamynyń atynan tigilgen kıgiz úıinde ulttyq shatyrynda, ulttyq qol óner buıymdary, qazaq shapany: erler, áıelder kıimderi, bórik, taqııa, qamshy, dombyra, ulttyq taǵamdar: baýyrsaq, qurt-irimshik, qymyz qoıylǵan. Úlken úsh qazannan aq kúrishten palaý ázirlendi. Qazannyń qaqpaǵyn ashqan ákim Ómer Arysoı óz qolymen kelýshilerge ystyq palaý dám-mázirin usyndy. Iaǵnı, mynda qatysqan 1300adam qazaq úıinde ázirlengen astan dám tatyp ystyq baýyrsaqpen qazaqtyń qara qoıý sútti sháıin ishti, alǵystaryn bildirip jatty. Qazaq qoǵamynyń shatyryna arnaıy kelgen aýdan ákimi Ómer Arysoıǵa qazaq qaýymdastyǵynyń ýákili, Qazaqstan mádenıet jáne saýda ortalyǵynyń tóraǵa orynbasary Erjan Ýáıis, Qazaq-túrik qoǵamynyń tóraǵasy Jálel Kaharman qazaq shapanyn yıǵyna japty. Sol kúni alańda on myńnan astam halyq boldy. Sondaı-aq ulttyq jármenke kúnine osynda turatyn jergilikti halyqtar Evropadan kelgen qazaq aǵaıyndar, Franııadaǵy qazaq qaýymdastyǵynyń tóraǵasy Ábdýsámet Altaı, Almanııadan 87 jastaǵy Mehmet Aqyl, Qabylan Tosýn, Kólndegi qaýymdastyqtyń qurmetti tóraǵasy 90 jastaǵy Abdýrahman Chetın, Vena qalasynan Hadıs Zálin, Qoja Ahmet Iassaýı qoǵamynyń basshysy Ramazan Avdjy, Ádilet jáne damý partııasy ortalyq Apparaty áıelder tobynyń múshesi Rashıda Iýksel, Ystambuldaǵy qazaq Konsýly Almat Altaı, Shańyraq ortalyǵynyń basshysy Danııar Imanbaqov jáne t.b. qatysty. Osylaısha Zeıtinbýrnýdaǵy on toǵyzynshy ulttyq jármenke birinshi qazan kúni náresine jetti.
Erjan ÝÁIIS,
Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri
