Parlament Mäjılısı deputaty, AMANAT fraksiia jetekşısınıŋ orynbasary Jūldyz Süleimenova bılım mekemelerındegı oramal men hidjab mäselesıne qatysty pıkır bıldırdı, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly.
Deputat öz pıkırın "Aiqyn" basylymyna bergen sūhbatymen ūştastyryp, adam qūqyqtary men ūlttyq qūndylyqtar mäselesın tereŋnen söz ettı.
– Elımızde orta bılım beru jüiesıne qatysty arnaiy zaŋdar da, Bırıkken Ūlttar Ūiymynyŋ bala qūqyǧy turaly ratifikasiialaǧan konvensiia da bar. Sol jerdegı bırneşe normalarǧa toqtalyp ötkım keledı. Bırınşı, bız Konstitusiia boiynşa zaiyrly memleketpız. Ekınşı, Bılım turaly zaŋnyŋ 3-babynda bılım beru salasyndaǧy memlekettık saiasattyŋ prinsipterı bekıtılgen. Onyŋ ışınde, barşanyŋ sapaly bılım aluǧa qūqyǧy jäne bılım beru jüiesın damytudyŋ basymdyǧy, ärbır adamnyŋ ziiatkerlık damuy, bılım berudıŋ zaiyrly, gumanistık jäne damytuşylyq sipaty, sonymen qatar azamattyq jäne ūlttyq qūndylyqtardyŋ adam ömırı men densaulyǧynyŋ, jeke adamnyŋ erkın damuynyŋ basymdyǧy körsetılgen. Iаǧni bız būl jerde bılım beru salasynan memlekettık saiasattyŋ prispterın körıp tūrmyz. Sondai-aq orta bılım salasynda bılım men dınnıŋ alşaqtyǧy bar ekendıgı bılım salasynda da zaiyrlylyqty ūstanatynymyzdyŋ dälelı, - dedı deputat.Sonymen qatar, avtor bala qūqyǧy jönındegı halyqaralyq konvensiianyŋ maŋyzyna toqtaldy.
- Bala qūqyǧy jönındegı halyqaralyq konvensiia bar. Atalǧan konvensiiany bızdıŋ Joǧarǧy keŋes 1994 jyly 8 mausymda qaulymen ratifikasiialaǧan. Osy jerde bılım men qūqyqqa bailanysty arnaiy bap bar. 14-baptyŋ 3-tarmaǧynda «Öz dının nemese nanymyn uaǧyzdau bostandyǧy zaŋmen belgılengen jäne memlekettık qauıpsızdıktı, qoǧamdyq tärtıptı halyqtyŋ ruhani ızgılıgı men densaulyǧyn qorǧau nemese basqa da adamdardyŋ negızgı qūqyqtary men bostandyqtaryn qorǧau üşın ǧana qajettı şekteulerge äkep soǧuy mümkın» dep körsetılgen. Iаǧni memleket özınıŋ qauıpsızdık saiasatyn jäne ūlttyq qūndylyqtaryn oilaǧan kezde şekteulerge baruyna qūqyǧy bar degen norma qarastyrylǧan. Endeşe Konstitusiia da, Bılım turaly zaŋ da, Balalar qūqyǧy jönındegı halyqaralyq konvensiia da bılım salasyndaǧy zaiyrlyqty saqtau qajettıgın körsetken. Bügıngı taŋda qūzırettı organ Oqu-aǧartu ministrlıgı resmi mälımdeme jasamaǧandyqtan, qoǧamda alaŋdauşylyq tuyndady. Menıŋ oiymşa, 24-25 tamyzda ötetın tamyz keŋesı aiasynda Oqu-aǧartu ministrlıgı, Balalardyŋ qūqyǧyn qorǧau komitetı Qazaqstan Respublikasynyŋ bılım beru memlekettık saiasatynyŋ negızgı prinsipterın taǧy da qaitalap aituy kerek. Äleumettık jelıde osyndai tolqudyŋ paida boluyna ne sebep? Tez arada qūzırettı organ pozisiiasyn bıldırmese, būl pıkırtalas jalǧasa beredı. Bıraq būl mäselede qara qyldy qaq jaratyn Oqu-aǧartu ministrlıgı nemese zaŋdarmyzǧa bailanysty Ädılet ministrlıgı öz pozisiialaryn bıldıruı kerek dep oilaimyn.Keiıngı kezekte deputat atalmyş mäselege arnaiy jauap berıp, oramal taǧudyŋ ädebi men hidjab kiiu mäselesın talqylady.
- Men qoǧamdaǧy pıkırlerlerdı qaraǧanymda «hidjabqa qarsymyz, oramal taqtyru kerek» degen oilardy da estıp qaldym. Oramal taǧu qazaq halqynyŋ dästürınde bar. Bıraq qazaq qyzdary tek kelın bolyp tüsıp, bosaǧa attaǧannan keiın ǧana aq jaulyq taqqan. Mädeniettanuşy, äiel zaty retındegı menıŋ oiym, aq oramal tūrmys qūrǧandyqtyŋ belgısı. Sondyqtan konstitusiialyq tūrǧydan zaiyrly memleket bolǧandyqtan jäne dästürlı qazaq qoǧamynda oramal tūrmys qūrǧandyqtyŋ simvoly bolǧandyqtan mektepte ony taǧuǧa rūqsat beruge bolmaidy. Ekınşıden, Qazaqstan geosaiasi jaǧdaida dıni ahualdy zaŋmen nemese ükımmen rettei almaidy. Öitkenı geosaiasi jaǧdai balans ūstaudy qajet etedı. Zaŋda 18 jasqa tolǧan azamattyŋ dıni senımın qūrmetteimız dep jazylǧan. Bıraq zaiyrly memlekettıŋ negızıgı prinsipı retınde bılım salasy da zaiyrly.Avtordyŋ paiymdauynşa, hidjab - caiasi islamnyŋ belgısı.
- Menıŋ oiymşa, hidjab - saiasi islamnyŋ belgısı. Al saiasi islamnyŋ maqsaty dıni ömırdı radikaldy negızde kün tärtıbıne qoiu. Būl tūrǧydan Aqparattyq jäne qoǧamdyq damu ministrlıgı, Dın ısterı jönındegı komitet öz oilaryn aituy kerek. Säikesınşe hidjabty da bılım salasyna engıze almaimyz. Mektepte hidjab kiiu Konstitusiiamyzǧa da, zaiyrlyq prinsipterıne de qaişy. Üşınşı, bız bır Jaratuşynyŋ bar ekenın moiyndaǧan halyqpyz. Elımızge islam dını soǧyspen emes, beibıtşılıkpen kelgen. Sebebı osy territoriiany mekendegen halqymyzǧa dınnıŋ keibır nanymdary säikes kelgen. Jeke azamat retınde menıŋ imanym, Jaratuşyǧa degen senımım jüregımde. Tıptı Abai Qūnanbaev Mäşhür Jüsıpten «Qūdai qaida?» dep sūraǧanda, ol «Qūnanbaidyŋ ūly Abaidyŋ qūdaiy qaida ekenın bılmeimın, menıŋ qūdaiym jüregımde» deptı. Säikesınşe oramal – islamnyŋ atributy ǧana. Al iman men senım bızdıŋ jüregımızde. Sondyqtan būl problema bügın ǧana tuyndaǧan joq, būǧan deiın de köterılıp keldı. Bılım basqarmalary men bılım beru ūiymdarynyŋ basşylary, Ūlttyq qauıpsızdık komitetı, ışkı saiasat departamentı osy taqyrypqa qatysty ata-analarǧa belgılı bır tüsındıru jūmystaryn jürgızıp keldı. Geosaiasi jaǧdaida, ışkı dıni ahual tūrǧysynan qarasaq bız öz elımızdıŋ zaŋnamalaryna baǧynuymyz kerek, –deidı Mäjılıs deputaty Jūldyz Süleimenova.
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
