19 sáýirde Ýkraına astanasy Kıevtegi "Olımpııskıı" stadıonynda prezıdenttikke kandıdat Petr Poroshenko men Vladımır Zelenskıı arasynda debat ótti.
Debatty bastaǵan Zelenskıı «2014 jylǵy saılaýda Petr Poroshenkoǵa daýys bergenin, biraq onysy qate bolǵanyn» aıtty. Ol «dári-dármek jetpeı, jol joq bolsa, ol qandaı reforma» dep, qazirgi Ýkraına prezıdentiniń jumysyn synady.
Al ekinshi bolyp sóz alǵan Petr Poroshenko «bul debatqa ázer jettik, óıtkeni Zelenskıı myrza bizden, halyqtan jasyrynyp keldi» dedi.
Ol Zelenskııdiń el basqara alatynyna kúmáni bar ekenin bildirdi. Poroshenko «bul kandıdat álsiz, Pýtınniń soqqylaryn kótere almaıdy» dedi.
Ýkraınanyń qazirgi prezıdenti Petr Poroshenko «2014 jyly Ýkraınany prezıdent retinde qabyldap alǵan kezde elde altyn rezervi bos bolǵan, el qazynasynda aqsha joq, ásker de joq edi» dedi. Ol Zelenskııdi «elde soǵys bolyp jatqanda sen Reseıdiń aqshasyna kıno túsirip, Ýkraınany mazaqqa aınaldyryp júrgensiń» dep aıyptady.
Al Zelenskıı Poroshenkodan «DNR men LNR aımaǵynda (Ýkraınanyń shyǵysyn basyp alǵan reseılik separatısterdiń moıyndalmaǵan respýblıkasy – red.) «Roshen» (Petr Poroshenkoǵa tıesili kondıterlik kompanııa – red.) konfetteri satylyp jatqany ras pa?» dep surady. Ýkraına prezıdenti muny «jalǵan» dedi.
Poroshenko Zelenskııden «seriktesińiz (mıllıarder Igor Kolomoıskıı – red.) «Prıvatbanktegi» qarjyny urlap ketkeni úshin onyń qolyn kesesiz be?» dep surady. Zelenskıı bul saýalǵa «aıypty bolsa jaýap beredi, bári túrmege otyrady» dedi.
Debat kezinde Zelenskıı Poroshenkonyń «Ýkraınany bes jyldan soń qalaı elestetesiz?» degen suraǵyna «Ýkraına Eýropaǵa bet aldy, sol úshin qanyn tókti. Eger halyq meni garant dep qoldasa, oǵan daıynmyn. Men prezıdenttik qyzmette tek bes jylǵa ǵana otyram. Qaıta saılanbaımyn» dep jaýap berdi.
Igor Kolomoıskıı kim?
Igor Kolomoıskıı - olıgarh, saıasatker. Ol 2014 jyly Petr Poroshenko bılikke kelgen soń Ýkraınanyń Dnepropetrovsk oblysyna gýbernator bolyp taǵaıyndalǵan. Biraq bir jyldan soń 2015 jyly naýryzda óz erkimen qyzmetten ketken. Aqparat quraldary Kolomoıskııdiń gýbernatorlyq laýazymnan bas tartýyna prezıdent Poroshenkomen ara-qatynasynyń buzylýyna sebep ekenin aıtqan. 2016 jyly Ýkraına Kolomoıskıı ıelik etetin "Prıvatbankti" memleket óz qaraýyna alǵan. Keıin 2017 jyly bank Kolomoıskııdiń ústinen London sotyna aryzdanǵan. Al London soty mıllıarder men onyń seriktesterine tıesili 2,5 mıllıard dollar qarajatty buǵattaǵan. Budan bólek Igor Kolomoıskıı - "1+1" telearnasynyń da qojaıyny.
Budan soń sóz alǵan Poroshenko «Pıatyı kanaldy» (Poroshenkoǵa tıesili telearna - red) ádildikti aıtatyn, jýrnalısterge qolaıly oryn dep sıpattady. Ol «1+1 arnasyn» (mıllıarder Kolomoıskııdiń jekemenshik telearnasy - red) «jalǵan aqparat taratýmen aınalysady» dep aıtyptady.
Debattyń biraz bóligi Petr Poroshenko men Vladımır Zelenskııdiń emes, Poroshenko men Kolomoıskıı arasynda ótkendeı áser qaldyrdy. Prezıdent sóziniń kóp bóligin mıllıarderdi aıyptaýǵa arnady.
Igor Kolomoıskıı men shoýmen Vladımır Zelenskııdiń qarym-qatynasy týraly aqparat quraldary jıi jazady.
Poroshenko «siz Sheshenstan prezıdenti Ramzan Qadyrovty mazaqtap, artynan keshirim surap edińiz. Al Ýkraına halqynan jezókshege teńep, únemi mazaqtaısyz, sol úshin qashan keshirim suraısyz ba?» dedi. Zelenskıı «Qadyrovpen eshqashan kezdespegem» dedi de, «soǵysta balasyn joǵaltqan anadan, ákesin joǵaltqan baladan, búkil Ýkraına halqynan keshirim suraýǵa qashan da ázirmin» dep, tizerlep otyrdy.
Zelenskıı «siz 98 jyldan beri sheneýniksiz. Biraq keıin olıgarh bolyp kettińiz» dep, Poroshenkonyń kásibine kúmánmen qaraıtynyn aıtty.
Zelenskıı «Petr Poroshenkonyń jetistigi az emes – til, ásker, Eýropa odaǵymen vızasyz rejım. Biraq bul jetistikterdi ol ózine menshiktep alǵysy keledi. Meniń oıymsha, ýkraın tili sizge deıin myqty bolǵan, al Eýropamen vızasyz rejım – sizge deıingi dıplomattardyń da eńbegi. Ásker – Ýkraına halqynyń, eriktileriniń erligi. Bul júıeni ózgerte alatynymyzǵa senem. Al siz bizdiń bes jylymyzdy urladyńyz» dedi.
Poroshenko «Siz talantty aktersiz, jaqsy prodıýserlik kompanııa qurdyńyz, jaqsy tele ónim jasadyńyz. Biraq siz – elden qashyp ketken jalǵyz olıgrahtyń (Kolomoıskıı aıtady– red.) adamysyz. Kolomoıskıı, nege halyqtan aqshańyzdy jasyrasyz, nege tyǵylasyz? Zelenskııdiń jaqtastary, sizder 21 sáýir kúni memleketti Pýtın men Kolomoıskııdiń talaýyna bermeýlerińizdi suraımyn» dedi.
Debat erejesi boıynsha ár kandıdat 5 mınýt kirispe sóz sóıledi jáne 36 mınýt suraq-jaýap kezeńin ótkizdi. Odan keıin qorytyndy sózge 5 mınýt berildi.
«Olımpııskıı» stadıonynda eki sahna qurylǵan jáne kandıdattardyń qoldaýshylary da sol eki sahnanyń mańyna toptasty. Debat bastalarǵa birer mınýt qalǵanda Petr Poroshenko Vladımır Zelenskııdiń sahnasyna bardy. Eki úmitker bir-birine jyly shyraı tanytyp, qol alysty.
- Saılaýdyń ekinshi kezeńine ótken soń Zelenskıı Poroshenkony debatqa shaqyrǵan. Poroshenko birden kelisim bergen. Debat 14 sáýirge belgilengen. Kıevtegi «Olımpııskıı» stadıony debat ótetin jer retinde tańdalǵan.
- 14 sáýirde Poroshenko debatqa kelgen. Biraq Zelenskıı «debatty óz maqsatyna paıdalanǵysy keletin kúshter bar» dep stadıonǵa kelmedi. Poroshenko stadıonǵa kelgen jaqtastarynyń aldynda sóz sóılep, jýrnalısterge suhbat bergen. Keıin eki kandıdattyń komandasy debatty 19 sáýirde ótkizýge ýaǵdalasqan.
- 31 naýryzda Ýkraınadaǵy saılaýda Zelenskıı 30 paıyz, Porshenko 15 paıyz daýys jınap, ekinshi týrǵa ótken. Kıev halyqaralyq ınstıtýtynyń saýalnamasynyń nátıjesi boıynsha, ekinshi kezeńde saılaýshylardyń 72 paıyzy Zelenskııge daýys berýge daıyn.
- Saılaýdyń ekinshi kezeńi 21 sáýirde ótedi.
"Azattyq" radıosy
