Türkıstan oblysynda 5 jasar qyzben jäne Almatyda 7 jasar qyzben bolǧan ekı qaiǧyly oqiǧa – jergılıktı jerlerde profilaktika jüiesınıŋ joqtyǧynyŋ taǧy bır aiqyn dälelı. Būl turaly Bala qūqyqtary jönındegı uäkıl Dinara Zäkieva aitty, dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly.
“Kün saiyn balalarǧa qatysty 6 qylmys jasalady. 70% jaǧdaida būl kömektıŋ uaqtyly körsetılmeuı men profilaktika bolmauynyŋ saldary. Qazır jūmys negızınen tek saldarlarmen ǧana jürgızıledı. Būl ekı jaǧdaida qaiǧyly oqiǧalardyŋ aldyn aluǧa bolatyn edı.
”Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ tapsyrmasymen qazırgı ahualdy jüielı türde tüzetu üşın memlekettık organdarmen bırlesıp infraqūrylym men bala qūqyqtary būzyluynyŋ aldyn alu qūraldaryn qūrı boiynşa jūmys ıstep jatyrmyz”, dep jazdy ol.
Bala qūqyqtary jönındegı uäkıl Memleket basşysynyŋ tapsyrmasy boiynşa jaǧdaidy jüielı türde tüzetu maqsatynda qazırgı uaqytta memlekettık organdarmen balalar qūqyqtarynyŋ būzyluyna jol bermeu üşın infraqūrylym men qūraldardy qūru boiynşa jūmys jürgızılıp jatqanyn habarlady.
“Atap aitqanda:
1. Otbasymen jūmys ısteudı üilestıru jönındegı funksiialardy keŋeitıp, zaŋnamalyq türde Eŋbekminı men äkımdıkterdegı Äleumettık qorǧau basqarmalaryna bekıtu boiynşa. Atalmyş basqarmalar Otbasyn qoldau ortalyqtary men mobildı toptar arqyly uchaskelık bölımşelermen qaǧazbastylyqsyz tyǧyz bailanysta jūmys ısteuge, aqparatqa jedel äreket etuge jäne qajet bolǧan jaǧdaida azamattarǧa, otbasylarǧa, balalarǧa barlyq qajettı beiındık qyzmetter men basqarmalardy (bılım beru , densaulyq saqtau jäne t.b.) tarta otyryp, atauly keşendı kömek ūiymdastyruǧa tiıs.
Būl nelıkten maŋyzdy?
— qazır äkımdıkterde barlyq qajettı qyzmetterdı tartu arqyly profilaktikany ūiymdastyruǧa, otbasymen, balalarmen uaqtyly jūmys ısteuge, būryn sottalǧan adamdardy oŋaltu men qaita äleumettendıruge jäne t.b. jauapty üilestıruşı basqarma joq.
— Zaŋda medisinalyq-äleumettık esepke alu turaly norma bar, ol kömekke mūqtaj, QÖJ-daǧy otbasylar men balalardy anyqtap, olarǧa kömektesudı ūiymdastyrudy közdeidı. Alaida, būǧan jauapty memlekettık organ älı anyqtalmaǧandyqtan, atalmyş zaŋ jūmys ıstemeidı.
2. Şūǧyl kömekke mūqtaj, QÖJ-daǧy otbasylar men balalardy anyqtap, kömek ūiymdastyru jönındegı mobildı toptardy zaŋnamalyq tūrǧydan bekıtumen (uchaskelık polisiia, Otbasyn qoldau ortalyqtary men äkımdık basqarmalarynyŋ jedel özara ıs-qimyly);
3. Elımızdıŋ 152 audanynda Otbasyn qoldau ortalyqtaryn aşumen. Olarda otbasylarǧa äleumettık, qūqyqtyq, psihologiialyq kömek, uchaskelık qyzmettermen bırge süiemeldeu jürgızıletın bolady. Qazır mūndai ortalyqtar 220 audannyŋ 78-ınde ǧana bar. Sondai-aq, qazır jūmys ıstep tūrǧan ortalyqtardyŋ da jūmysyn retteu kerek.
4. Balalar da, eresekter de bıletın jäne kez kelgen uaqytta kömek sūrai alatyn bıryŋǧai memlekettık anonimdı senım telefonyn/bailanys ortalyǧyn qūrumen (AQŞ-taǧy 911 siiaqty). Qylmystardy tergeu kezınde 60% jaǧdaida balamen, otbasynda ne bolyp jatqanyn estıgen/bılgen, bıraq habarlauǧa qoryqqan ne aralasqysy kelmegen adamdardyŋ bolǧany anyqtalady. Ärine, jaǧdailar men habarlamalardyŋ bärın memlekettık organdar tekseruı kerek. Jalǧan qoŋyraular da bolady. Bıraq taǧy bır ret tekserıp, qajet bolǧan jaǧdaida baqylauǧa alu nemese kömek körsetu artyq bolmas.
5. Elektrondyq äleumettık kartany IIO qyzmetkerlerıne äkımdıktıŋ jauapty qūrylymdarynyŋ nazaryna mūqtaj QÖJ-daǧy balalardyŋ, otbasylardyŋ jaǧdaiy turaly mälımetterge aqparat, tolyqtyrular, tüzetuler engızu mümkındıgın beru arqyly QR IIM esepte tūrǧan qolaisyz otbasylardyŋ integrasiialanǧan derekter bankımen integrasiialau boiynşa.
6. Zaŋnamaǧa balalardyŋ qauıpsızdıgı men jazanyŋ būltartpastyǧy mäselelerıne qatysty özgerıster paketımen jūmys ıstep jatyrmyz. 30% qylmys taraptar tatulasuymen jabylyp jatady, olar keiın auyryraq qylmystarǧa äkeledı. Būl jūmysty Parlamentpen küzde bastaimyz degen ümıttemın.
Qyzdardy qaitara aludyŋ mümkın emestıgı men būl qaiǧylardyŋ aldyn aluǧa boluşy edı degen oi tym auyr. Men uäkılettı organdarǧa uaqytynda aqparat berıp, äreket etuı kerek qyzmetkerlerdıŋ jauapkerşılıgı turaly mäselenı köterıp jügındım. Qyzdardyŋ tuystary men jaqyndaryna qaiǧyra köŋıl aitamyn.
Jaqyn arada joǧaryda jazǧan şeşımderdı engızıp, oŋ özgerısterdı köre alamyz degen ümıttemın”, dedı.
