Túrkistan oblysynda 5 jasar qyzben jáne Almatyda 7 jasar qyzben bolǵan eki qaıǵyly oqıǵa – jergilikti jerlerde profılaktıka júıesiniń joqtyǵynyń taǵy bir aıqyn dáleli. Bul týraly Bala quqyqtary jónindegi ýákil Dınara Zákıeva aıtty, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly.
“Kún saıyn balalarǵa qatysty 6 qylmys jasalady. 70% jaǵdaıda bul kómektiń ýaqtyly kórsetilmeýi men profılaktıka bolmaýynyń saldary. Qazir jumys negizinen tek saldarlarmen ǵana júrgiziledi. Bul eki jaǵdaıda qaıǵyly oqıǵalardyń aldyn alýǵa bolatyn edi.
”Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń tapsyrmasymen qazirgi ahýaldy júıeli túrde túzetý úshin memlekettik organdarmen birlesip ınfraqurylym men bala quqyqtary buzylýynyń aldyn alý quraldaryn quri boıynsha jumys istep jatyrmyz”, dep jazdy ol.
Bala quqyqtary jónindegi ýákil Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha jaǵdaıdy júıeli túrde túzetý maqsatynda qazirgi ýaqytta memlekettik organdarmen balalar quqyqtarynyń buzylýyna jol bermeý úshin ınfraqurylym men quraldardy qurý boıynsha jumys júrgizilip jatqanyn habarlady.
“Atap aıtqanda:
1. Otbasymen jumys isteýdi úılestirý jónindegi fýnkııalardy keńeıtip, zańnamalyq túrde Eńbekmıni men ákimdikterdegi Áleýmettik qorǵaý basqarmalaryna bekitý boıynsha. Atalmysh basqarmalar Otbasyn qoldaý ortalyqtary men mobıldi toptar arqyly ýchaskelik bólimshelermen qaǵazbastylyqsyz tyǵyz baılanysta jumys isteýge, aqparatqa jedel áreket etýge jáne qajet bolǵan jaǵdaıda azamattarǵa, otbasylarǵa, balalarǵa barlyq qajetti beıindik qyzmetter men basqarmalardy (bilim berý , densaýlyq saqtaý jáne t.b.) tarta otyryp, ataýly keshendi kómek uıymdastyrýǵa tıis.
Bul nelikten mańyzdy?
— qazir ákimdikterde barlyq qajetti qyzmetterdi tartý arqyly profılaktıkany uıymdastyrýǵa, otbasymen, balalarmen ýaqtyly jumys isteýge, buryn sottalǵan adamdardy ońaltý men qaıta áleýmettendirýge jáne t.b. jaýapty úılestirýshi basqarma joq.
— Zańda medıınalyq-áleýmettik esepke alý týraly norma bar, ol kómekke muqtaj, QÓJ-daǵy otbasylar men balalardy anyqtap, olarǵa kómektesýdi uıymdastyrýdy kózdeıdi. Alaıda, buǵan jaýapty memlekettik organ áli anyqtalmaǵandyqtan, atalmysh zań jumys istemeıdi.
2. Shuǵyl kómekke muqtaj, QÓJ-daǵy otbasylar men balalardy anyqtap, kómek uıymdastyrý jónindegi mobıldi toptardy zańnamalyq turǵydan bekitýmen (ýchaskelik polıııa, Otbasyn qoldaý ortalyqtary men ákimdik basqarmalarynyń jedel ózara is-qımyly);
3. Elimizdiń 152 aýdanynda Otbasyn qoldaý ortalyqtaryn ashýmen. Olarda otbasylarǵa áleýmettik, quqyqtyq, psıhologııalyq kómek, ýchaskelik qyzmettermen birge súıemeldeý júrgiziletin bolady. Qazir mundaı ortalyqtar 220 aýdannyń 78-inde ǵana bar. Sondaı-aq, qazir jumys istep turǵan ortalyqtardyń da jumysyn retteý kerek.
4. Balalar da, eresekter de biletin jáne kez kelgen ýaqytta kómek suraı alatyn biryńǵaı memlekettik anonımdi senim telefonyn/baılanys ortalyǵyn qurýmen (AQSh-taǵy 911 sııaqty). Qylmystardy tergeý kezinde 60% jaǵdaıda balamen, otbasynda ne bolyp jatqanyn estigen/bilgen, biraq habarlaýǵa qoryqqan ne aralasqysy kelmegen adamdardyń bolǵany anyqtalady. Árıne, jaǵdaılar men habarlamalardyń bárin memlekettik organdar tekserýi kerek. Jalǵan qońyraýlar da bolady. Biraq taǵy bir ret tekserip, qajet bolǵan jaǵdaıda baqylaýǵa alý nemese kómek kórsetý artyq bolmas.
5. Elektrondyq áleýmettik kartany IIO qyzmetkerlerine ákimdiktiń jaýapty qurylymdarynyń nazaryna muqtaj QÓJ-daǵy balalardyń, otbasylardyń jaǵdaıy týraly málimetterge aqparat, tolyqtyrýlar, túzetýler engizý múmkindigin berý arqyly QR IIM esepte turǵan qolaısyz otbasylardyń ıntegraııalanǵan derekter bankimen ıntegraııalaý boıynsha.
6. Zańnamaǵa balalardyń qaýipsizdigi men jazanyń bultartpastyǵy máselelerine qatysty ózgerister paketimen jumys istep jatyrmyz. 30% qylmys taraptar tatýlasýymen jabylyp jatady, olar keıin aýyryraq qylmystarǵa ákeledi. Bul jumysty Parlamentpen kúzde bastaımyz degen úmittemin.
Qyzdardy qaıtara alýdyń múmkin emestigi men bul qaıǵylardyń aldyn alýǵa bolýshy edi degen oı tym aýyr. Men ýákiletti organdarǵa ýaqytynda aqparat berip, áreket etýi kerek qyzmetkerlerdiń jaýapkershiligi týraly máseleni kóterip júgindim. Qyzdardyń týystary men jaqyndaryna qaıǵyra kóńil aıtamyn.
Jaqyn arada joǵaryda jazǵan sheshimderdi engizip, oń ózgeristerdi kóre alamyz degen úmittemin”, dedi.
