Qazaqstanda múmkindigi shekteýli 750 myńǵa jýyq adam ómir súredi, olar bilim berýge, densaýlyq saqtaýǵa, jumysqa ornalasýǵa jáne sport pen shyǵarmashylyq darynyn damytýǵa kelgende kún saıyn kóptegen qıyndyq pen kedergilerge tap bolady.
2015 jyly osy toptaǵy adamdardyń quqyqtary jónindegi konvenııany ratıfıkaııalady, ol múgedek adamdardyń qoǵamdaǵy jaǵdaılarǵa basqalarmen belsendi, teń jáne kemsitýsiz qatysýy úshin jaǵdaı jasaýǵa baǵyttalǵan. Birikken Ulttar Uıymynyń Damý Baǵdarlamasynyń qoldaýy arqyly múgedek jandardyń quqyqtaryn retteý, qamtamasyz etý men ómir súrýdiń sapasyn jaqsartý úshin Ulttyq Jospar boıynsha sharalar daıyndap, ázirleý jáne iske asyrý máseleleri tóńireginde jumys júrgizildi.
Sonymen qatar áleýmettik qyzmet portaldarynyń túr-túri jáne basqa da bastamalar ázirlenip, iske asyrylyp jatyr. Máselen, Qazaqstanda 2020 jyldardan bastap ońaltý ortalyqtary jumys isteıdi, olardy jaqsy qyzmetke ornalastyrýǵa jáne ári qaraı qoldaý kórsetedi.
Birdeı múmkindikter men ınklıýzıvtilikti qamtamasyz etetin mańyzdy qadamdardyń biregeıi - olardyń quqyqtaryn qamtamasyz etý men ómir súrý jaǵdaıyn jaqsartýǵa arnalǵan Ulttyq jospar. Múmkindigi shektelgen adamdardyń quqyqtary týraly konvenııaǵa Fakýltatıvtik hattamany ratıfıkaııalaý olardyń quqyǵyn kótermeleý isindegi kelesi mańyzdy qadam bolyp tabylady.
Jahandyq deńgeıde bul mańyzdy hattamany ratıfıkaııalaý osy top ókilderiniń quqyǵy joǵaryda aıtylǵan Konvenııany ratıfıkaııalady. Bul múgedekterdiń quqyqtaryn qorǵaýdyń mańyzdylyǵy halyqaralyq deńgeıde tanylatyndyǵyn jáne elder ár adamnyń múmkindikteri teń ınklıýzıvti qoǵam qurýǵa daıyn ekenin dáleldeıdi.
Fakýltatıvtik hattamany ratıfıkaııalaý qatysýshy memleketterge negizgi Konvenııada kózdelgen quqyqtardy qorǵaý jáne kótermeleý jóninde qosymsha sharalar qabyldaýǵa múmkindik beredi.
"Hattamaǵa qol qoıý jáne ratıfıkaııalaý Qazaqstannyń halyqaralyq standarttarǵa sáıkes múgedek adamdardyń quqyqtaryn saqtaýǵa, qurmetteýge tolyqtaı kepildik beretinin bildiredi. Bul qadam múgedekterge bilim, jumyspen qamtý, densaýlyq, kólik, turǵyn úı jáne basqa barlyq salalardaǵy qyzmetter men aqparattardyń qoljetimdiligin jaqsartýǵa áser etedi. Qazaqstan óz saıasaty men zańnamasynmen hattamaǵa sáıkes beıimdeýge mindetteledi, bul bizdiń elde olardyń quqyqtaryn qorǵaýdy jaqsartýǵa jáne ıntegraııalanýy úshin jaǵdaı jasaýǵa barynsha yqpal etetin bolady. Sonymen qatar, bul olardy qoldaýǵa arnalǵan jańa sharalar men tetikterdi daıyndaýǵa yqpal etedi", - deıdi QR Parlament senatory Lázzat Qaltaeva.
Hattamany ratıfıkaııalaý Qazaqstanǵa múgedektigi bar adamdardyń quqyqtaryn qorǵaý men halyqaralyq standarttarǵa saı mindettelgen saýatty ári mádenıetti el retinde halyqaralyq deńgeıde tanylýǵa kómektesedi. Bul shet eldermen yntymaqtastyqqa, atalǵan top ókilderiniń quqyǵyn ınklıýzııalaý jáne qorǵaý salasyndaǵy úzdik tájirıbelermen almasýǵa yqpal etýi tıis. Mundaı yntymaqtastyq eldegi bilim sapasyna, tehnologııalyq turǵydan damýǵa, áleýmettik joba men baǵdarlamalarǵa ınvestıııa tartý turǵysynan zor paıda ákelýi múmkin.
Taǵy da aıta keterlik taǵy bir jańalyq, Qazaqstan Respýblıkasynyń Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi jáne BUUDB bastamasymen 2021 jyldyń sońynda ákimderdiń keńesshileri (jergilikti bılik organdarynyń basshylary) ınstıtýtyn jáne múgedektik máseleleri jónindegi mınıstrler jobasyn iske qosylǵanyn atap ótken jón. Qazirgi ýaqytta keńesshilerdiń ishinde 13 oblys ákimderi, tórteýi ınıstr, "Atameken" Ulttyq Kásipkerler palatasynyń basshysy jáne keıbir qalalar men aýdandardyń ákimderi bolyp tabylady. 2023 jyly Qazaqstandaǵy saılaý tarıhynda eń alǵash ret 70-ten astam múgedek adam máslıhattar men parlamentterdiń (jergilikti ókildi organdardyń) depýtattary bolyp saılandy.
