Mamyr aıynyń 30 – juldyzynda APF QB – niń uıymdastyrýymen Almaty pikirsaıys jastarynyń jyldyq qorytyndy keshi ótti. APF(Almaty Pikirsaıys Federaııasy) Qoǵamdyq Birlestigi óz quramyna 18 ýnıversıtet, 26 mektepten turatyn jáne aǵylshyn, orys jáne qazaq lıgalary boıynsha pikirsaıys tóńireginde jobalar jasaıtyn uıym.
Almaty jastaryna alǵash ret 1994 jyldan tanyla bastaǵan pikirsaıys qozǵalysy birden tanymaldyqqa ıe bolyp, úlken qyzyǵýshylyq týdyrdy. Amerıkandyq Parlamenttik Format boıynsha bastalǵan oıyndar orys, qazaq lıga stýdentteri arasynda oınatylyp, aýqymdy týrnırlermen jalǵasty. Osylaısha alǵash ret ýnıversıtetter ishinde pikirsaıys klýbtary ashylyp bastady.
Al, tereńirek úńiletin bolsaq alǵashqy qazaq debaterlary retinde Alash zııalylaryn aıtsaq bolady. Mysaly, pikirsaıysta qoldanylatyn «qarar» - sózi Qazaq gazetiniń jarııalanymdaryna qatysty da qoldanylady. Iaǵnı, «qarardyń» «taqyryptan» basty aıyrmashylyǵy baıandama jasaýda emes, qyzý taluyǵa salýda bolyp otyr. Sonymen qatar, jalpyqazaq sezinde Mustafa Shoqaı bastaǵan «musylman frakııasy» nemese «Alash frakııasy» degen sekildi sózderdi kezdestirýge bolady. Al, pikirsaıysqa qadam basqan kez kelgen adam «Úkimet frakııasy – Oppozıııa frakııasy» degen sózderdi estip jatady. Sonymen, pikirsaıys degendi qalaı túsinemiz?
Pikirsaıys – bir taqyryptyń tóńireginde jan – jaqty zertteý jumystaryn júrgize otyryp, arnaıy erejeler tóńireginde saıysqa túsýi. Dúnıejúzilik ekonomıkalyq forýmnyń boljamy boıynsha 2025 jylǵa deıin barlyq qyzmetkerlerdiń 50% — y qaıta oqytýdy qajet etedi. Osyndaı aqparattyq alańda, suranysqa ıe bolýǵa asa qajetti qabiletter sanatyna – krıtıkalyq jáne analıtıkalyq oılaý, problemany sheshý jáne jan – jaqty qaraı alý qabileti, kóshbasshylyq jáne kópshilik aldynda sheber sóıleı alý syndylar jatqan eken.
Meńgeretin qabiletter - máselen pikirsaıys qatysýshylarǵa kópshilik aldynda sóıleý, dáleldeý jáne óz oıyn tıimdi jetkizý qabiletterin jaqsartýǵa kómektesedi. Bul daǵdylar tek pikirtalasta ǵana emes, ómirdiń kóptegen basqa salalarynda, sonyń ishinde kásibı mansapta da qundy. Sondaı aq pikirtalas synı turǵydan oılaý daǵdylaryn damytýǵa yqpal etedi, óıtkeni qatysýshylar ártúrli dálelder men dáleldemelerdi taldap, baǵalaýǵa májbúr bolady. Bul olarǵa sheshim qabyldaýda jáne óz pikirlerin qalyptastyrýda bilimdi jáne analıtıkalyq bolýǵa kómektesedi.
Pikirsaıysty medıa alańynda, jastardyń áleýmettenýi maqsatynda jáne bastysy eń yqpalǵa tez túsetin mektep oqýshylary arasynda kóbirek damytý, qoldaý sharalary arqyly ult erteńine qyzmet etetin zııaly qoǵam azamattaryn qalyptastyrýǵa bolady. Sebebi, kemeldiktiń uly shyńy – ózi ómir súretin qoǵamdy jaqsartýda.
Negizi oqýshylar men stýdentterdiń debattan alatyn qundylyqtary óte kóp. Sonyń ishinde ózin ózi damytýǵa arnalǵan akademııalyq, dostyq ortada kóptegen netvorkıngtik baılanys alýǵa bolady. Pikirsaıys túlekteri qatarynda: Ashat Kanatovıch Aımagambetov, Erbolat Muhammedjan, Rýslan Jeldibaı synda azamattar bar.
Osyndaı qozǵalystyń turaqty damýyn mıssııasy qylǵan Almaty Pikirsaıys Federaııasy 2019 jyly qurylyp, 2023 jyly resmı Qoǵamdyq Birlestik bolyp tirkeldi. Alǵashynda maqsaty – ortaq tóreshiler erejeleri men bazasyn qurý bolyp, trenıngter ótkizip bastaǵan. Keıinnen bul uıym qyzmeti úlkenirek aýqymǵa ıe bolyp, jobalar aýqymyn keńeıtti.
Almaty Pikirsaıys Federaııasy óziniń sońǵy jyldaǵy jumysynyń ózinde birqatar jobalardy júzege asyrdy. Atap aıtsaq, birneshe respýblıkalyq týrnır, Nur Otan aýyspaly kýbogy 5 qalalyq offlaın týrnıri, 3 qalalyq onlaın týrınri , 1 respýblıkalyq orta jáne jas býyndar týrnırin ótkizdi. Odan bólek, «Azamat-pikirsaıys alańy» atty teleproektti «El arna» arnasymen birege túsirip,efırge shyǵardy. Baǵdarlamada ár apta saıyn Almaty qalasynyń úzdik pikirsaıysshylardy kókeıkesti máselelerdi taldap, pikirsaıys aýdıtorııasyn keńeıtýde.
Sonymen qatar, alǵashqy «Debat-ıntellektýaldy pikirsaıys alańy» atty debat qozǵalysyna baılanysty 2-tomdyq kitap jazyp,qazirgi tańda mektep jáne ýnıversıtet pikirsaıysshylary keńinen qoldanýda. Kitap satylymy 1000 – ǵa jetip, qazirgi tańda baspada 2 – sany shyǵarylýda. Sondaı – aq, 2021 - 2022 jyly Almaty qalasy Bilim Basqarmasyndaǵy daryndy balalarmen jumys ortalyǵymen "STÝDENTTIK DESANT" jobasynyń aıasynda 2 tilde 3600 oqýshyny qamtyǵan 2 aılyq mektep oqýshylaryna semınar trenıng, 30 trener daıyndap shyqty. Ortaq atqarylatyn jobalardan bólek ár klýbtyń dástúrli ótkizetin respýblıkalyq, halyqaralyq jáne qalalyq týrnırleriniń nátıjesi de az emes.
Mektep lıgasyna arnap, granttar men jeńildikter oınatatyn jyl týrnırleri qataryna «Sirius» pikirsaıys klýby mektep oqýshylary arasynda «Sirius Cup V» týrnırin, «Bóltirikter dodasy» atalatyn jas býyndardyń alǵashqy ishki týrnırin ,TEO JPM – niń «ICE - SCREAM», «TEO CUP» sekildi týrnırleri bar.
Pikirsaıysqa eń muqtaj toptardyń biri retinde balalar úıin aıta alamyz. Qoǵamǵa, úlken ómirge shyqqannan keıin tárbıelenýshilerdiń ózin senimdi ustap, jaqsy jumys oryndaryna ornalasý qabiletterin pikirsaıys arqyly meńgerýge bolady. Osy maqsatta, Almaty qalasyndaǵy balalar ınternatymen qaıyrymdylyq jobalary men debat trenıngteri ótti.
Halyqaralyq deńgeıge shyǵý úshin American Space, Caravan Knowledge sekildi uıymdarmen kelisimshartqa otyryp, aǵylshyn tilindegi konferenııa – týrnırler josparlanýda.
Bul sharalardyń barlyǵy pikirsaıys janashyrlarynyń óz qalaýymen, úlken qarjylaı kómektersiz – aq jasaǵan, azdy kópti sharalary bolyp tabylady. Óz kezeginde endi úlken aınalymdar alyp bastap jatqan Federaııa barlyq usynystarǵa ashyq.
Mereı RAShIDQYZY,
Almaty Pikirsaıys Federaııasy Prezıdenti
