(Úzdik qazaq kınosy týraly bir úzik syr)
"Aldar Kóse" fılmin kórip, meniń ómirge degen kózqarasym ózgerdi.Ómir týraly tereń oılaı bastadym. Bul kınofılm adam boıyndaǵy qaıyrymdylyq sezimin oıatady. Aldardyń obrazy meıirimdiliktiń nuryna toly. Aldar - qazaq halqynyń jan dúnıesiniń jarqyn beınesi, darhan peıiliniń, izgi nıetiniń sımvoly. Aldar - Kóse árdaıym kedeılerdiń, muqtaj adamdardyń qorǵaýshysy boldy. Ol únemi jatyp isher baılardy, halyqtyń qamyn emes, qara basyn oılaıtyn toǵysharlardy óziniń aqyl-aılasymen aldap túsiredi, tipti, shaıtannyń ózin shyr kóbelek aınaldyrady. Bul fılm 1964 jyly túsirildi. Sháken Aımanov "Aldar Kóse" fılminiń qoıýshy rejısseri ǵana emes, basty rólin somdaǵan akter edi. Talant ıesi Aldardyń beınesin naqyshyna keltirip tamasha somdady, týra ómirdegi óziniń obrazyn jasap shyqqandaı boldy. "Aldar Kóse" kınofılmi arqyly Sháken Aımanov adamzatqa ómirdiń quny ádildik úshin kúreste ekenin, qoldan kelse qaıyrymdylyq jasaý kerektigin túsindirýge umtyldy.
Eger maǵan: "Aldar Kóseden úlgi alý kerek pe?"- dep suraq qoısa, men oılanbaı- aq "Iá!"dep aıtar edim.
Qazirgi tańda álemde meıirimdi jandar óte kóp. Biraq, olar osy qasıetti dál Aldar–Kóse sekildi basqalarǵa nasıhattaı ala ma? Joq pa? Júregindegi meıirimdilik sezimin ashyp, ózgelerge kómek qolyn soza ala ma? Dál osy saýaldyń jaýabyn "Aldar Kóse" fılmindegi naqty bir kórinispen sıpattaýǵa bolar edi. Kishkentaı búldirshin qyz, bazarda alma satyp turǵan áıelge " Maǵan bir alma beresiz be?"- dep suraǵan kezde, satýshy áıel alma bermek turmaq, aıqaılap , ursyp jiberedi. Qyz betin basyp jylap qalady. Osynyń bárin kórip turǵan Aldar, bar ónerin salyp, satýshy áıeldi aldap-arbap, júregin jibitip jiberedi. Áıel zatyna saı barlyq ádemi, jaqsy sózderdi aıtady. Satýshy áıeldiń Aldarǵa aldanyp qalǵany sonshalyqty, alma bermek túgili, qolyńdaǵy altyn júzikti de sheship beredi. Sóıtip, Aldar betin basyp jylap turǵan qyzǵa almany aparyp berip, ony jubatady. Osylaısha, Aldar kishkentaı búldirshinniń ǵana emes, alma satyp turǵan áıeldiń de kóńilin taýyp, ekeýine de qýanysh syılaıdy. Fılmdegi osy bir júrek tebirenter sát - úlken, tipti tereń maǵyna beretin aıtýly qubylys. Men aıtar edim, bul - meıirimdi Aldardyń jáne sol roldi somdaǵan Sháken Aımanovtyń avtoportreti.
"Kazaqfılm" kınostýdııasy nelikten Sháken Aımanovtyń atymen atalatynyń osynaý bir fılmdi ǵana kórý arqyly shynaıy túsingendeı boldym. Al Sháken Aımanov túsirgen fılmder men somdaǵan rólder qanshama?! Endeshe, bul taqyrypqa taǵy da oralatyn bolamyz.
Aıret Janel
Almaty qalasyndaǵy 157 - mekteptiń 11 - «v» synyp oqýshysy
