«Taǵy shyqsa, taǵy atamyn» degen Qasymov Prezıdenttiń aqylshysy bolyp jaryta ma?
Osy aptadaǵy jurttyń eń qyzý talqylaǵan taqyryby – general Qasymovtyń qyzmet aýystyrýy boldy. Búgin sol týraly az-kem sóz etpekpiz.
Aqordanyń resmı saıty Qalmuhambet Qasymovtyń Ishki ister mınıstri qyzmetinen bosatylǵanyn, jáı ǵana bosatylmaı, Prezıdenttiń keńesshisi qyzmetine taǵaıyndalǵanyn súıinshilep habarlady.
Sóıtip, Qasymov otstavkaǵa ketti. Eger bul aýys-túıisti otstavka dep aıtýǵa kelse, árıne. Onyń ornyna sý jańa mınıstr Erlan Turǵymbaev keldi. Erekeń, osyǵan deıin jańaǵy Qasymovtyń orynbasary bolǵan.
Formaldy túrde Qalmuhambet Qasymov Prezıdent sarbazdarynyń sapynda qaldy. Saıası qyzmeti aýysty demeseńiz, oıynnan birjola shyǵyp qalǵan joq. Ol endi QR Qaýipsizdik keńesiniń hatshysy, Prezıdenttiń aqylshysy, keńesshisi boldy.
Biz nege Qasymovtyń qyzmetin formaldy qyzmet dedik? Jurt ishinde pikir áralýan. Bireýler Qasymovtyń qyzmeti joǵarylaǵanyn aıtsa, endi bireýler kerisinshe, qyzmet alyp, qyzmetsiz qaldy deıdi. Bul sózdiń de jany bar. Óıtkeni, burynǵydaı Qasymovtyń óz bıligi ózinde bolmaıdy. Ol endi óz straktýrasynda basshy emes, basshynyń tapsyrmasyn buljytpaı oryndaıtyn adam ǵana. Iá, alqa-qotan jıyndarǵa baryp turady. Tipti, toı-tomalaq, sháı-páılarǵa da shaqyrtý alatyny sózsiz. Degenmen, ol endi basshy emes. Anyǵynda ol basshy bolǵan da joq.
Durys qoı. Ózin Prezıdenttiń adal sarbazy sanaıtyn Qasymovtyń basshylyq qyzmetke aýysýǵa ıntelektýaldyq deńgeıi jetpeıtini belgili. Sondyqtan, pálen jyl Aqordanyń adal ıti bola bilgen general premerlik kreslodan dámeli bolmasa da kerek. Pálen jyl dedik qoı. Qalmuhambet Qasymov QR IIM kreslosynda tup-týra segiz jyl tapjylmaı otyrdy.
Saıasatkerler Aqordadaǵy kadr tapshylyǵy týraly birazdan beri aıtyp júr. Qalmuhambet Qasymovtyń bul jolǵy qyzmet aýystyrýy da saıası rokırovka bolýy ábden múmkin. Ne desek te, Qasymovtyń qyzmetten ketýi – halyq narazylyǵynan emes, basshynyń atqarýshy adamdy aýystyrǵysy kelgendiginen ekeni sózsiz. Buǵan deıin de mundaı saıası rovırovkalardyń talaı bolǵan. Tek ókinishtisi – bireýin alǵanda, ornyna jańa oıynshy kelseshi... Joq, eski-qusqy kadrlar. Óıtkeni, jańasy joq. Álde jańa kadrlarǵa jol jabyq.
Tipti kerek bolsa, Qasymovtyń otstavkasy – jurt nazaryn aýdarýdyń amal-sharǵysy bolýy da ábden múmkin. Prezıdent bul arqyly halyqtyń talabyn eskeretinin kórsetkisi kelse kerek. Sebebi saılaý jaqyndap qaldy. Saıasatkerler de saılaýdyń bıyl bolatynyn boljap aıtady.
Ondaı jaǵdaıda jańaǵy aqylman Qasymov Ortalyq saılaý komıssııasyn basqarýy ıa bolmasa saılaýdy ótkizý jumystaryn uıymdastyrýy múmkin de.
Jalpy kúni keshe ǵana qyzmet aýystyrǵan Qalmuhambet Qasymov jurt ishinde eń jaǵymsyz saıasatker retinde tanymal. Sondyqtan da jurt onyń otstavkaǵa ketýin jyl saıyn talap etedi. Aıtpaqshy, sózge shorqaq, jýrnalısterden qashyp júretin, ol kezde mınıstr Qalekeńniń ózi de aıtqan. «Prezıdent ket dese ketemin» degen.
Halyqtyń qaýipsizdigin qamtamasyz etýi tıis mınıstrlik pen mınıstr óziniń negizgi mıssııasyn shatastyryp alsa kerek. Sondyqtan da oǵan jurttyń kóńili tolmady. Ol mınıstr bolǵan jyldary elde qylmys sany artty, qylmyspen kúresýi tıis vedomstvo qyzmetkerleriniń ózi «banda» qurdy.
Qalmuhanbet Nurmuhanbetuly mınıstr qyzmetine taǵaıyndala sala tutas elge tanymal bolǵan adam.
Qalekeń mınıstrdiń kreslosyna 2011 jyldyń 12-sáýiri kúni qonjıǵan. Sodan beri mine, 8 jyl ótti. Qasymov qonjıǵan kreslo sodan beri ózgeniń jambasy tımegen, mınıstrdiń menshikti mekenine aınalǵan.
Qazaqshaǵa qyryn qaraıtyn Qasymovtyń jurt ishindegi obrazy asa jaǵymdy deı almaımyz.Oǵan da ózi kináli.
2016 jyly Májilistiń eń jas depýtaty Gennadıı Shıpovskıhpen arada bolǵan tildik tires, dál osy mınıstrdiń Memlekettik tilge júrdim-bardym qaraıtynyn kórsetken.Memlekettik tilde saýal qoıǵan depýtatqa, «men oryssha jaýap bereıin» degen Qasymov, bul.
Árıne, mınıstr Qasymovtyń Májilis depýtattary aldynda talaı ózekti saýalǵa tııanaqty jaýap berip, óz salasynda atqarylǵan jumystarynan habardar etkeni ras. Biraq, osy bir kishkentaı ǵana kórinis onyń qazaq shendileriniń ishinde óz týǵan tiline degen qurmetten maqurym jaratylǵan «mizbaqpas mınıstr» ekenin tanytyp, búkil jumysynan túńildirip jiberdi.
2011 jyl. Qasymov mınıstr kreslosyna qonjıǵan kez. Jańaózen oqıǵasy boldy. Qasymov Jańaózen qyrǵyny kezinde óziniń shendi qyzmeti barysyndaǵy eń áıgili «Taǵy shyqsa, taǵy atamyz» degen «juldyzdy sózin» aıtty. Osydan-aq, Qasymovtyń qoǵamdyq jazalaý mehanızminiń eń senimdi tetiginiń birine aınalǵan adam ekenin baıqaǵan edik.
Basqasyn aıtpaǵanda, 2016 jylǵy jalpy Qazaqstan boıynsha Jer mıtıngileri ótti. Túıini Almatyda boldy.
«Alańǵa shyqqan jýrnalısterge eshkim tıispeıdi. Olar óz jumystaryn jasaı beredi» dep Astanadan sóılegen osy Qasymov edi.
Al Almaty jurty Baıbekti dıalogqa shaqyryp barǵanda, 40-tan astam jýrnalıst ustaldy.Bul Qasymov óz qyzmetkerlerine sózin tyńdata almaıtyn mınıstr ekenin sonda kórsetti.
Qalmuhambet Qasymov kim?
Ol – saıası atqarýshy bıliktegi negizgi negatıvti tulǵa. Ol – Qazaqstan polıııasynyń general-palkovnıgi. Qyzmettik jolyn 1979 jyly Almaty IID-de tergeýshilikten bastaǵan.
Úılengen. 3 balasy, 7 nemeresi bar. Tolyq jasy 61-de.
Keýdesi Orden-medalǵa toly adam. QR IIM Eńbek sińirgen qyzmetkeri. «Dańq» Ordeniniń 1,2 dárejesin alǵan. Budan bólek 22 medal taqqan. Reseı Federaııasynyń 2 medalimen marapattalǵan. Alǵan Alǵys hattary da az emes. Bir basyna jetip-artylady. Mine, Qalekeń, sondaı adam.
«Biz áskerı adambyz, prezıdent qalaı sheshedi, soǵan baǵynamyz. Buıryq berilgen jerde isteımiz». Bul sol Qasymovtyń óz sózi. Prezıdent ket dese ketemin dedi. Prezıdent ket dedi. Ol ketti.
Jurt Qasymovty IIM kreslosynda eń uzaq otyrǵan mınıstr dep tanıdy. Jalpy solaı ma? Qazaqstannyń qaýipsizdigi kimderdiń qolynda boldy? Kimder mınıstr boldy? Kóz júgirteıikshi.
Sońǵy 27 jylda QR IIM-de 9 ret mınıstr aýysqan.
Mıhaıl Bersenev (1991-1993 jyldar aralyǵy) – 2 jyl;
Vladımır Shýmov (1993-1995 jyldar aralyǵy) – 2 jyl;
Bolat Baıekenov (1995 jyl) – 1 jyl;
Qaıyrbek Súleımenov (1995-2003 jyldar aralyǵy) – 8 jyl;
Zaýytbek Turysbekov (2003-2005 jyldar aralyǵy) – 2 jyl;
Baýyrjan Muhamedjanov (2005-2009 jyldar aralyǵy) – 4 jyl;
Serik Baımaǵambetov (2009-2011 jyldar aralyǵy) – 2 jyl;
Qalmuhambet Qasymov (2011-2019 jyldar aralyǵy) – 8 jyl;
Erlan Turǵymbekov – 2019 jyly taǵaıyndaldy.
Túıin.Kóp sozyp, qoıyrtpaqtaý qylmaıyq. Sózdiń túıini - keshegi bolǵan saıası rokırovka Qasymov karerasynyń sońǵy núktesi bolsa kerek-ti. Sóz túıininde biz Qalmuhambet Qasymovtyń «Qylmystarǵa men jaýap bermeımin» degen juldyzdy sózimen núkte qoıǵandy jón kórdik. Basqa basqa emes, qylmyspen kúresetin organdy basqarǵan Qasymovtyń qylmysqa jaýap bere almaıtyny – onyń qandaı mınıstr bolǵanyn anyqtap berse kerek.
Kúni keshe ǵana Prezıdenttiń keńesshisi bolǵan Qalmuhambet Qasymovty Jańaózen qyrǵyny úshin halyq eshqashan keshirmeıtin anyq!
«Adyrna» Ulttyq portaly
