Ulttyq qundylyq – tárbıe ózegi

3768
Adyrna.kz Telegram

Urpaqty otbasylyq, ulttyq qundylyqtar negizinde tárbıeleý búgingi kúnniń ózekti máselesine aınalyp otyr. Óıtkeni qazaq qoǵamynyń dińgegi osy qundylyqtarda jatyr. Al otbasy tárbıesinde ulttyq qundylyqtarǵa qanyq bolyp ósken balanyń ustamy myqty bolady. Otbasylyq qundylyqtardy meńgergen bala óse kele ulttyq qundylyqtardy da babynda ıgeredi. Otannyń uly uǵym ekenin túsinip, eliniń qorǵanyna aınalady. Ult múddesin, óz múddesinen bıik qoıady. Mine, «el bolamyn deseń, besigińdi túze» degen sóz osydan qalǵan.

Alaıda sońǵy jyldary otbasylyq tárbıede jiberilgen olqylyqtar aýqymdy tus alýda. Tipti bul máselelerge ult bolyp oılanatyn hálge jettik. Olar – óz eliniń tarıhyn bilmeý, ana tilinen alystaý, mádenıetiniń mánin túsinbeý, salt-dástúrdiń saqtalmaýy, ajyrasýdyń artýy jáne t.b. Bul olqylyqtardyń ornyn toltyrý ońaı bolmasy anyq. Biraq sheshimi bar. Ol otbasydaǵy tárbıe júıesin túzeý. Urpaqty ulttyq erekshelikter negizinde tárbıeleý.

Qaı qoǵamda ómir súrmeńiz zańdylyq osy. Sebebi bolashaq búginnen bastalady. Ne ekseńiz, sony orasyz. Jalpy ult degen ustynnyń myqty bolýy otbasydaǵy urpaq tárıbesine baılanysty bolyp otyr. Al tárbıe bir kúndik áreket emes. Az-azdan úzdiksiz jalǵasatyn áreket. Muny ata-ájelerimiz ejelden-aq bilgen. Rasynda, bizdiń búgingi urpaqqa berip jatqan tárbıemizdiń bir bóligi atalarymyzdan ótken deýge bolady. Ókinishke oraı, qalalyq úrdis damyǵan saıyn bul ulttyq kodymyzdan alshaqtap baramyz. Bar máselemiz úı men jumys arasynda. Atalarymyzdan jetken tárbıe artta qalýda. Máselen, batys fılmderin kórip otyrsańyz ondaǵy keıipker óziniń kim ekenin, ákesiniń kim bolǵanyn, atasynyń tipti babasynyń kim bolǵanyna sheıin aıtyp otyrady. Óziniń kásibi nemese ustanymy sol babasynan qalǵanyn tilge tıek etedi. Endi oılanyp qarańyz, munda avtor sheber dersiz. Demek avtordyń boıynda babadan sińgen qasıet, urpaqtar sabaqtastyǵy bar. Tórt ǵasyr buryn berilgen tárbıeniń tamyry jatyr. Mine, kórdińiz be? Sizdiń de boıyńyzda tórt ne bes ǵasyr burynǵy tárbıe jatyr. Sondyqtan «urpaq tárıbesi – uly is» degen sóz beker aıtylmaǵan.

Toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıini bizdiń qoǵam aldyndaǵy paryzymyz – ulttyq bolmysyn joǵaltpaǵan, rýhy asqaq, adamı qundylyqtardy árdaıym artyq kóretin, ultjandy urpaq tárbıeleý. Jalańdyqtan saq bolý. Keleshekke kemeldi mura qaldyrý. Sana-sezimi oıanǵan tulǵa qalyptastyrý.

Pikirler