Joldaǵy keptelis, qara tútin, tozǵan kommýnaldyq júıe. Búgin Almaty jurtshylyǵymen kezdesken Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev shahardyń negizi problemalaryn atap, onyń sheshý joldaryn aıtty. Ońtústik astananyń qańtar qasiretinen keıin tolyq qalpyna keltirilgenin jáne ony odan ári damytý úshin negizgi baǵyttardy aıqyndap berdi.
Almaty jastardyń qalasy. Arman qýyp kelgen qyz-jigitter kóp. Biraq baspana báriniń bas aýry. Baǵasy qymbat, jaldaý aqysy tym joǵary dedi Prezıdent. Sol úshin eń aldymen el bolashaǵy jastarǵa jaǵdaı jasalý kerek.
«Ákimdik jalǵa beriletin turǵyn-úı salý úshin ınvestorlarǵa tartymdy bolatyn tıimdi tásilder oılastyrýǵa tıis. Biraq jaldamaly úıler tym qymbatqa túspeýi kerek. Ondaı páterler eń aldymen, qoljetimdi bolýǵa tıis. Jalpy, Almaty jastary úshin baspanaly bolý qol jetpes arman bolmaýy kerek. Basynda baspanasy bar jastardyń erteńgi kúnge degen senimi artady»,- dedi Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev.
Taǵy bir túıtkil – turǵyn úı tapshylyǵy. Sol úshin ákimdik baspana qurylysyn jylda 10 paıyzǵa ulǵaıtýy kerek. Biraq úıler kóringen jerge salynbaýy tıis. Óıtkeni jer tapshy. Ǵımarattar bir-birine jaqyn. Qalanyń tynysyn taryltyp tur. Sondyqtan Almaty zamanaýı ýrbanıstıka talaptaryna saı bolýy kerek dedi Toqaev.
«Qalamyz betonnan salynǵan ormanǵa aınalmaýǵa tıis. Sondaı-aq, Alataýdyń samaly qalada erkin esýi qajet. Bul qalanyń ekologııasy úshin óte mańyzdy. Qala salý kezinde qurylys kompanııalarynyń emes, eń aldymen, turǵyndardyń múddesi eskerilýi kerek. Zańdarymyzda bul jaǵdaı naqty rettelmegen. Úkimetke ákimdikpen birlesip, osy máseleni pysyqtap, zańǵa tıisti túzetýler ázirleýdi tapsyramyn»,- dep atap ótti Memleket basshysy.
Almatynyń ortalyǵy ómir súrýge qolaıly. Qajettiniń bári bar. Al shet aýdandardyń damýy kenje qalyp otyr. Áleýmettik nysandar jetispeıdi. Jurt serýenge baratyn saıabaqtar tapshy. Jer úıler kóp salynǵan. Tipti, qys aılarynda qara tútin qaptaıdy dedi Memleket basshysy.
«Ákimdiktiń basty mindetiniń biri – ortalyq pen shettegi aýdandardyń arasynda paıda bolǵan osy teńsizdikti joıý. Qala – bárine ortaq. Sondyqtan, qalanyń ıgilikteri de barlyq turǵyndarǵa birdeı qoljetimdi bolýǵa tıis»,- dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Máselen qazir birneshe aýdan turǵyndary aýyz sýǵa jarymaı otyr. 30 myńǵa jýyq turǵyn tirshilik nárin tasyp ishedi. Sol úshin ákimdikke 3 jylda almatylyqtardy 100 paıyz sýmen qamtý tapsyryldy. Kólik keptelisi de kópti mezi etken másele. Málimetke saı kúnine 700 myń mashına qalaǵa kirip shyǵady. Sóıtip almatylyqtardyń ýaqyty jolda ótedi. Sondyqtan Toqaev jol-kólik júıesin jańǵyrtyp, metro jelisin uzartýdy tapsyrdy. Óıtkeni qaptaǵan kólik ekologııaǵa da keri áser etip jatyr.
«Qalada kún saıyn atmosferaǵa taraıtyn qaldyq 125 myń tonna. Onyń 55 paıyzyn kólikter, 35 paıyzyn kásiporyndar men jylý elektr ortalyqtary taratady. Jer úılerdiń murjasynan da zııandy qaldyqtar shyǵyp jatyr. Sondaı-aq 2025 jylǵa deıin qoǵamdyq kólikter de kógildir otyn men toqqa tolyqtaı kóshedi. Stansalary men jeke sektordy gazǵa kóshirý isin shapshańdatý qajet»,- deıdi Toqaev.
Ekologııasyna ǵana emes ekonomıkasyna da jitý mán berý kerek. Qazir Almaty el damýynyń qozǵaýshy kúshi. Jalpy ishki ónimniń besten birin, bıýdjettiń tórtten birin qamtyp otyr. Biraq negizgi kiris kólik, turǵyn úı jáne saýda salalaryna ǵana tıesili. Bul durys emes. Ekonomıkany shuǵyl túrde ártaraptandyrý qajet.
«Ekonomıkanyń ártaraptandyrylý deńgeıiniń tómen bolýy qala turǵyndary tabysynyń ósimin baıaýlatady. Qala «ortasha tabys tuzaǵyna» tústi, odan shyǵý úshin qala ekonomıkasyn túbegeıli ártaraptandyrý qajet. Óńdeý ónerkásibin, týrızmdi, IT sektoryn jáne kreatıvti ındýstrııany damytýǵa basa nazar aýdarý kerek»,-dedi Prezıdent.
Prezıdent aıtqan salalardy jetildirý úshin qalada venchýrlyq qor qurylatyn boldy. Ondaǵy 10 mıllıard teńge túrli aıtı jobalardy iske asyrý úshin jumsalmaq. Ári memleket basshysy qaladaǵy qaýipsizdikke de erekshe mán berý kerek dedi. Eldegi qylmystardyń basym bóligi osynda jasalady.
Qazir munda 128 myń beınebaqylaý kamerasy bolsa, sonyń tórtten biri ǵana polıııanyń júıesimen ıntegraııalanǵan. Sondyqtan olardy iske qosyp, baqylaýdy kúsheıtý tapsyryldy. Qysqasy alyp shahardy qaýipsiz, ómir súrýge qolaıly qalaǵa aınaldyrý mindeti tur. Ol úshin Prezıdent 6 baǵytty aıqyndap berdi. Bul qala damýyn ilgeriletýge sep bolady deıdi sarapshylar.
