"3 qaraşada Qaraǧandy oblysyndaǧy şahtada qaraly oqiǧa bolyp, 5 şahter qaza boldy. Bız referendumda jer asty bailyqtary halyqtıkı bolady dep dauys berıp, qabyldadyq! Endı osy bailyq halyqty qyruǧa emes, halyqtyŋ äl-auqatyn köteruge qyzmet etu qajet!". Būl pıkırdı QR Parlamentı Mäjılısınıŋ deputaty Edıl Jaŋbyrşin özınıŋ feisbuk paraqşasynda qaldyrdy, dep jazady "Adyrna" ūlttyq portaly.
"Şahtadaǧy tragediia. 3 qaraşada Qaraǧandy oblysyndaǧy şahtada qaraly oqiǧa bolyp, 5 şahter qaza boldy. İmandary salamat bolsyn bauyrlardyŋ! Tötenşe jaǧdai ministrınıŋ mälımetıne süiensek Lenin atyndaǧy şahta 1964 jyly paidalanuǧa berılıp, bırneşe qazaly oqiǧalar oryn alǧan. 1978 jyl – 4 adam qaitys bolǧan; 1985 jyl – 2 adam qaitys bolǧan; 1995 jyl – 13 qaitys bolǧan, 2 jaraqat alǧan; 1998 jyl – 1 adam qaitys bolǧan; 1999 jyl – 3 adam qaitys bolǧan, 2 jaraqat alǧan; 2006 jyl – 41 adam qaitys bolǧan. Jalpy öndırıstegı qaiǧyly jaǧdailardyŋ oryn aluy ne sebepten? Öndırıste eskı tehnologiialardyŋ qoldanyluy; Tehnologiialyq erejelerdıŋ būzyluy; Qauıpsızdık erejelerdıŋ saqtalmauy nemese būzyluy; Tehnikalyq jabdyqtar men aspaptardy paidalanu erejelerınıŋ būzyluy jäne t.b.", - dep jazdy ol.Deputat Qazaqstanǧa şetel investorlaryn tartu eşqandai nätije äkelmegenıne toqtaldy.
"Şetel investorlary eldı körkeitedı, äleumettık mäselelerdı şeşedı, jaŋa tehnologiialardy äkeledı, tehnikalyq jäne ekologiialyq qauıpsızdıktı qamtamasyz etedı, mamandarymyzdy daiyndaidy dep, älemde qandai bailar bar, bärın tarttyq Qazaqstanǧa. Endı ne boldy? «Şevron» keldı, ekologiia saldarynan Sarqamys auylyn Atyrauǧa köşırdık. Qytai kompaniiasy «SNPS» keldı, strategiialyq auyz su qory bar «Kökjide» ken ornyn büldırdı, mūnai öndırıp jatyrǧan ölkelerdıŋ ekologiiasy odan tüzelgen joq. Qarjyny kompaniiaǧa salmai ünemdep ölıp bara jatyr jäne jūmysşylardyŋ eŋbek aqylaryn tömendetedı. 1995 jyly biznesmen Mitall keldı, Qaraǧandy oblysy qaiǧyly oqiǧalar men ekologiialyq problemalardan köz aşpady. Tıze bersek şetel investorlarynyŋ artynda jaǧymsyz «şleif» problemalar jetkılıktı", - deidı Edıl Jaŋbyrşin.Deputattyŋ aituynşa, «ArselorMittalTemırtau» käsıpornymen jasaqtalǧan kelısım-şart qaita qaraluy tiıs.
"15 şıldede Mäjılıstıŋ jalpy otyrysynda deputat Erlan Sairov 2005-2021 jyldar aralyǧynda «ArselorMittalTemırtau» käsıpornynyŋ şahtalarynda 100-ge juyq adam qaza tapqanyn aitty. 2022 jyldyŋ jazynda Önerkäsıptık qauıpsızdık komitetı bankomat käsıporyndarynda barlyǧy 300-ge juyq būzuşylyqty anyqtady. Olardyŋ joiylǧany belgısız. Būrynǧy «İspat Karmet» AQ qazırgı «ArselorMittalTemırtau» käsıpornymen jasaqtalǧan kelısım-şart qaita qaralu kerek. Öitkenı myna jerdegı aqparat boiynşa (https://inbusiness.kz/…/kak-prodavalas-stal-24-goda-nazad-m…) olarǧa 200 mln teŋgeden artyq aiyppūl sala almaidy ekenbız. Odan artyp ketse ony Qazaqstan Respublikasy töleu kerek, iaǧni bızdıŋ qaltamyzdan tölenedı! Jalpy joǧaryda keltırgen aqparat közın oqyp qarasaŋyz, Mitall KarMettı arzanǧa satyp alǧan qarjysyn öz qaltasynan tölemei, KarMetten tüsken paidamen tört jyl boiy japqan. Bükılge juyq äleumettık nysandardan qūtylǧan, kommunaldyq şyǧyndardan öte jeŋıldık alǧan. Bır qyzyǧy Qazaqstannan tys jerdegı özınıŋ «ArselorMittalGrupp» kompaniiasyndaǧy 1 tonna qūryştyŋ (stal) baǧasy 47.08 AQŞ dollary bolsa, bızdegı «ArselorMittalTemırtau» kompaniiasy qūryşty 81.56 AQŞ dollaryna satyp otyr. Bızden mai şelpektı ūruda! Şahtalary men zauytqa eşqandai modernizasiia jasamai!", - dep toqtaldy deputat.Sondai-aq Jaŋbyrşin Tötenşe jaǧdai jäne Ekologiia ministrlıkterınıŋ investorlar aldynda qauqarsyz ekenın basa aitty.
"Bız referendumda jer asty bailyqtary halyqtıkı bolady dep dauys berıp, qabyldadyq! Endı osy bailyq halyqty qyruǧa emes, halyqtyŋ äl-auqatyn köteruge qyzmet etu qajet! Onyŋ uaqyty keldı. Ekınşı mäsele Tötenşe jaǧdai jäne Ekologiia ministrlıkterı tıptı qauqarsyz. İnvestorlardyŋ aldynda avtoritetterı joq siiaqty. Älde ministrlerdıŋ közderı qaiǧyly jaǧdailar men las ekologiiaǧa äbden üirenıp ketken be? Oblys äkımderı öŋırlerdegı Prezidenttıŋ basty ökılı retınde olarmen nege batyl jūmys jasamaidy? Parlamentke öndırıstık jäne ekologiialyq qauıpsızdıktı odan saiyn qataitatyn zaŋdardy şyǧaruymyz kerek. 30 jyl mümkındık berıldı ǧoi, endı olardyŋ aldynda qūraq ūşyp jügırudı qoiyp, talapty küşeitu kerek. Bolmasa arzan alǧan närselerın memleketke qaitarsyn! Sonda Prezident aitqan Ädılettı ekonomika bolady!", - dep jazdy deputat.
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
