Memleket basşysy Q.Toqaev osy qaǧidany berık ūstanyp otyr. Elge jetekşılık etetın basşynyŋ öz tuystaryn bilıkke tartpauy, Prezident sailauyna qaita-qaita tüspeuı, bır märte ǧana jetı jylǧa sailanuy, ädılettı, adal qyzmet atqaruy, jemqorlyqqa boi aldyrmauy – mıne, osyndai qaǧidalardy berık ūstanamyn dep halyqqa Joldauyn jariialauy köpşılıktıŋ kökeiıne qonady. Japon filosofiiasynda özgerıstı özıŋnen basta degen qaǧida bar. Ol bızdıŋ Memleket basşysy Q.Toqaevtyŋ boiyndaǧy būrynnan qalyptasqan ızgı qasiet. Aitqandaryn asyqpai, aptyqpai, bırtındep jüzege asyryp, oryndai bastaǧanyn halyq körıp otyr.
Mıneki, elımızde kezekten tys Prezident sailauy ötetın kün de belgılı boldy. Alda ülken özgerıster kütıp tūr. Prezident sailauynan keiın Parlament, jergılıktı mäslihat sailaulary da, Ükımet qūramyn qaita jasaqtau sekıldı auqymdy şaralar da kün tärtıbınde tūr. Osynyŋ bärı demokratiia jolymen, ädıl sailau arqyly jüzege asyrylatynyn Memleket basşysy qadap aitty.
Prezident Q.Toqaev elımızde mınsız qoǧam ornasa eken dep armandaidy. Demek, mınsız memlekettı basqaratyn adamnyŋ özı aldymen sol orynǧa laiyqty jan bolǧany abzal. Eŋ aldymen, ol adam asqan ädılettı boluy tiıs. Adamdar adaldyqty, ädıldıktı arman etedı. Basşylardyŋ qara qyldy qaq jarǧan ädılettı, turaşyl bolǧanyn qalaidy. Osyndai Memleket basşysyna laiyq azamattyŋ boiynda bırneşe qasiet tabyluy tiıs. Aldymen, dene müşesı sau, densaulyǧy myqty, este saqtau qabıletı küştı, meilınşe zerek, zerdelı, köp tıldı meŋgergen, bükıl oiyn şeber jetkıze bıletın, jūrtty bırden baurap alatyn şeşen boluy kerek. Özgelerdı de tyŋdai bıletın, sodan ıske paidaly jerın alyp, qorytyndy şyǧaratyn adam basşyǧa laiyq.
Köp mäselenı aqyldy adamdar şeşuı qajet. Nege Memleket basşysyn halyq bolyp sailaidy? Öitkenı, sol halyqtan eŋ aqyldy, eŋ bılımdı, közqarasy erekşe, tabiǧaty basqaşa, talaby artylyp tūrǧan adamdy taŋdap alǧysy keledı. Solai boluy kerek. Sonda ǧana prezidentter bırımen-bırı tıl tabysady. Sonda ǧana prezidentter halyqtyŋ igılıgın oilaidy. Memleket basşysy filosof, saiasatker, äleumettanuşy, älem dınderıne de sergek qaraityn jan-jaqty azamat boluy tiıs. Menıŋşe, Qasym-Jomart Toqaevtyŋ boiynan osy qasietter tabylady.
El ışınde eskı kadrlarmen Jaŋa Qazaqstandy qalai qūramyz degen oilar aitylyp jür. Oryndy pıkır. Söitse de, eskınıŋ bärın bır sätte sypyryp tastap, tügel jaŋalaiyn dep otyrǧan eşkım joq. Halyq arasynda täjıribelı, oily, halyqqa şyn janaşyr, memleket müddesın oilaityn, adal qyzmet etetın, ädılettı jolmen bilıkke kele alatyn azamattar barşylyq.
Osy joly halyq Prezident sailauynda ülken belsendılık tanyta alady. Soǧan qūlşynyp otyr. Jūrtşylyq būdan bylai Prezidenttı ekı ret sailauǧa jol bermeidı. Ol Konstitusiiada anyq aitylǧan. Endı jaŋa saiasi partiialar belsenıp şyǧa bastaidy. Būl degenıŋız, aldaǧy uaqytta bır-bırımen bäsekelese alatyn saiasi ūiymdar öz kandidattarynyŋ arasynan myqty tūlǧalardy alǧa tartady. Ata Zaŋǧa säikes Prezident bır ret qana sailanatyn bolsa, eskıge, ädıletsızdıkke jol berılmeidı. Demek, aldaǧy jetı jylda Qazaqstanda ülken özgerıster bolady dep kütılude.
Prezident sailauyna özın-özı ūsynatyn, tıptı partiiada joq azamattar da sailauǧa tüse alady. Ol mümkın, deputat, ministr, qoǧam qairatkerı de, tıptı qarapaiym, oiy bar azamat ta boluy mümkın. Menıŋşe, Prezident qyryq jastan asqan, memlekettık tıldı jetık meŋgergen, eldıŋ damuyna, memlekettıŋ qauıpsızdıgıne Qazaqstan halqyna ädıl de adal, jan-tänımen qyzmet etuge daiyn azamat boluy tiıs.
Prezident sailauy elımızdegı eŋ basty saiasi oqiǧa. Būl sailauǧa kez-kelgen oppozisiialyq küşter de qatysady. Būl naǧyz demokratiialyq körınıs. Ärbır saiasi partiia küreske daiyn boluy tiıs. Eldıŋ bükıl saiasi jüiesın tübegeilı özgertemız dedı Q.Toqaev. Demek, bükıl qūram jaŋarady. Senım mandaty halyq senımıne jūmys ısteitın bolady. Osydan baryp halyq senetın bilık, äleumettık ädılettılık qalyptasuy kerek. Ekonomikalyq saiasat dūrys boluy tiıs. Ol eldıŋ damuyn jaŋa satyǧa köteredı.
Myqty bäsekeles bola alatyn, sailaualdy baǧdarlamalary ötımdı, senımdı bolsa ǧana halyqtan qoldau tabady. Halyq ädıl sailaudy kütedı. Aldaǧy künderde tynyştyq, tūraqtylyq, ädıldık boluy tiıs.
Saiasat BEIISBAI, Filosofiia, saiasattanu jäne dıntanu institutynyŋ bas sarapşysy
Ūqsas jaŋalyqtar
