«Ülken bolyp qalu üşın ǧalamda,
Ülken arman kerek eken adamǧa!»
M.Şahanov
Arman – adam ataulynyŋ qamşynyŋ sabyndai qysqa ǧana ǧūmyryna män-maǧyna berıp, ony ümıt säulesımen alǧa qarai jeteleitın eŋ qūdırettı küş. Halqymyzda «armansyz adam – qanatsyz qūspen teŋ» degen tamaşa bır söz bar. Būl sözdıŋ män-maǧynasy bız oilaǧannan anaǧūrlym tereŋde jatyr. Köz aldyŋyzǧa qanatsyz qūsty elestetıp körıŋızşı. İä, ol ūşa almaidy, kök aspanda erkın qalyqtap, biıkke samǧai almaidy. Onda ol nesıne qūs bolyp jaratyldy? Tıptı, elestetu de mümkın emes. Mıne, arman-maqsaty joq adamdar da däl osy qūs tärızdı, ne alǧa jylji almaidy, ne şyŋdardy baǧyndyra almaidy. Jai ǧana bos keude bolyp, taǧdyrdyŋ degenıne könıp, aqyrynda ömırınıŋ qalai ötıp ketkenın de bılmei qalady. Endeşe, arman – adam qanaty, onsyz ömırdıŋ eşqandai mänı de, sänı de bolmaq emes. Bärımız de adam bolyp jaralǧan soŋ, armandamai, ümıttenbei kün keşe almaimyz. «Men kımmın?», «Kım bolamyn?» «Ömırdegı missiiam qandai?» degen san türlı saualdarǧa men de jauap ızdep, jarqyn bolaşaqqa oişa sapar şegemın. Kündız-tünı jüz oilantyp, myŋ tolǧandyratyn, qiialyma qanat bıtırıp, alǧa jeteleitın asyl armandarymdy jaryq säulege teŋeimın. Sebebı, ol maǧan şuaǧyn şaşyp, köŋılıme quanyş syilaidy. Al qaraŋǧylyq ornaǧan sätterde özınıŋ jaryǧymen menı adastyrmai, dūrys baǧyt-baǧdar beredı. Oilaǧan saiyn özıne asyqtyratyn aiauly armandarym, ärine, köp. Eŋ bastysy – osynau ömırden öz ornymdy tauyp, halqyma qalauly, elıme eleulı tūlǧa bolsam deimın. Odan soŋ jüregımnıŋ qalauy – jurnalistikanyŋ biıgıne jetıp, öz ısımen özgelerge ülgı bolarlyq bılıktı maman atanudy armandaimyn. Sonymen bırge, filolog retınde babamnyŋ közındei tuǧan tılımız ben ädebietımızdıŋ märtebesın asqaqtatyp, mereiın üstem etuge öz ülesımdı qosqym keledı. Qysqa ǧūmyrdy mändı de maǧynaly ötkızıp, ony igılıktı ısterge toltyru, barlyq jaǧynan tabysty adam bolyp, maǧan senetın jandardyŋ ümıtın aqtau syndy negızgı maqsat-mūrattarym bar. Sondai-aq, osylardyŋ bärı bırden oryndala salmaitynyn, myqty erık-jıgerdı, ülken eŋbek pen temırdei tözımdı talap etetının jaqsy bılemın. Sondyqtan da, armandarym qūr qiial bolyp qalmas üşın, uaqyt pen berılgen mümkındıkterdı qūr jıbermei, är künımdı josparlap, maqsatyma sai äreket etuge barynşa tyrysudamyn. Bır sözben aitqanda, jalyndaǧan jastyq şaǧymdy arman jolyndaǧy ızgılıktı ısterge arnaǧym keledı. Endeşe, «Adam , sırä, baqytyn mıse etken be, Armandaiyq, armansyz kısı ötken be? Bailamy joq baqytqa qūldyq ūrmai, Ne jetsın arman quyp, ıs etkenge»,- dep, aqiyq aqyn Mūqaǧali aitpaqşy, armandai bıleiık, sol armandarǧa sene bıleiık! Armandar mındettı türde oryndalady! ...Äne, menıŋ armanym Alataudyŋ asqaq şyŋdarynan taǧy da qol būlǧady.
Sabina İGILIK,
äl-Farabi atyndaǧy QazŪU-dyŋ
filologiia jäne älem tılderı fakultetınıŋ 2-kurs studentı
