Qazaqstan syrtqy ister mınıstri Qaırat Ábdirahmanov Qytaıdyń Shyńjań Uıǵyr avtonomııaly aýdanynyń bıligi 625 etnıkalyq qazaqtyń Qazaqstanǵa shyǵýyna salynǵan shekteýdi alyp tastaý máselesin qarastyryp jatqanyn málimdedi. Bul týraly ol Astanada ótken úkimet jıynynda Azattyq tilshisiniń saýalyna jaýap berý barysynda aıtqan.
«Biz buǵan qatysty Qytaılyq áriptesterimizben keńesý ótip jatqanyn týraly birneshe ret aıttyq. Ózim Qytaı syrtqy ister mınıstri Van Imen kezdestim. Birinshi orynbasarym Shyńjańǵa arnaıy mıssııamen bayp qaıtty. Biz óz azamattarymyzǵa qatysty máseleni Qytaı jaǵymen ashyq talqylaımyz jáne ol týraly azamattardy ýaqtyly habardar etýge tyrysamyz» dedi Ábdirahmanov.
«Qazirgi kúnge deıingi málimet boıynsha, Qazaqstan Syrtqy ister mınıstrligi men shetelge shyǵý qujatyn rásimdeý mekemelerine kómek surap júgingen 19 etnıkalyq qazaqtyń 14-i bosatyldy. Olar qos azamattyǵy bar bolýyna baılanysty Qazaqstanǵa shyǵýyna tyıym salynǵan edi. Sonymen qatar, Qytaı resmı ókilderimen júrgizilgen keńesýler nátıjesinde Qytaıdyń Qazaqstandaǵy elshiligi men konsýldyǵy arqyly bıyl maýsymnyń basynan beri 1870 etnıkalyq qazaqtyń Qytaı azamattyǵynan jeńildetilgen tártippen shyǵý týraly qujaty rásimdeldi» dedi Qaırat Ábdirahmanov.
Qytaıdaǵy qazaqtardyń qıyn jaǵdaıy týraly áńgime kóterilgeli biraz ýaqyt boldy. Qazirgi eseppen onda 1,5 mıllıon etnıkalyq qazaq turady. Tarıhshylarymyzdyń aıtýy boıynsha, Qytaıdaǵy úsh aımaq – Altaı, Ile, Tarbaǵataı, qazaqtardyń baıyrǵy mekeni. Tek 18 ǵasyrda Qytaı men Reseıdiń shekara bólisi kezinde Qytaı terrıtorııasynda qalyp qoıǵan aımaqtar. Qytaıdaǵy qazaqtar 1992 jyldan beri Qazaqstanǵa qonys aýdara bastaǵan. Kúni búginge deıin 150 myńdaı qazaq atajurtyna oralyp, Qazaqstan azamattyǵyn alyp úlgergen. Alaıda, keıbir aǵaıyndardyń Qytaıdaǵy jaqsy tirlikti (zeınetaqysyn, t.b. ıgilikterdi) qımaı QR azamattyǵyn almaı nemese qos azamattyqpen kúnelitp júrgen aǵaıyndardyń bas daýǵa qalyp jatyr. Qazir anasy men balasy Qazaqstan azamaty, ákesi Qytaı azamaty nemese kerisinshe júrgen otbasylar kóptep sanalýda. Sóıtip, ekige jarylǵan otbasylardyń muńy asqyna bastady. Bul iske Qazaqstan Syrtqy ister mınıstrligi de aralasyp, zań aıasynda sheshilýi múmkin jaǵdaıattardy qarastyryp keledi. Qaırat Ábdirahmanovtiń bul jolǵy jaýaby da sonyń aıǵaǵy. Is ońynan sheshiler dep úmittenemiz.
E. Baınur.
Qazaq gazetteri
