«Evraziia+ORT JŞS»-ne (Bırınşı arna Euraziia) 8,1 milliard teŋgenıŋ şyǧyny turaly materialdardy qūqyq qorǧau organdaryna beru ūsynyldy, dep habarlaidy «Adyrna» ūlttyq portaly «Kazakh24.info»-ǧa sılteme jasap.
—Auditorlyq eseptıŋ nätijesı boiynşa Esep komitetınıŋ basşysyna «qūqyq qorǧau organdaryna keltırılgen zalal faktılerı boiynşa memlekettık audit materialdaryn belgılengen tärtıpte prosessualdyq şeşım qabyldau üşın beru ūsynyldy. "Evraziia + ORT" JŞS-nıŋ "Alan" JŞS jeke käsıpornyna nesie öteuge bailanysty 8 109,9 mln.teŋge somasynda aktivterı joǧalǧan. Jaqyn arada taǧy bır atyşuly qylmystyq ıstıŋ betı aşyluy mümkın", — delıngen habarlamada.Basylym 2007 jyldyŋ aqpanynda sol kezdegı Qazaqstan Respublikasynyŋ Avstriiadaǧy elşısı bolǧan Rahat Älievtıŋ jūbaiy Dariǧa Nazarbaevamen bırge bırqatar būqaralyq aqparat qūraldary aksiialaryna ielık etetının moiyndaǧanyn jazdy.
— Onyŋ media-imperiiasynda «Habar» AQ, «Evraziia+ORT» AQ, «Alma TV» AQ, «NTK» AQ, «Karavan» gazetı, «KTK» AQ, «Evropa plius» radiosy, «Russkoe radio», «Retro radiosy», «Aina TV», «KazCenter TV», «TV Media Outdoor Advertising», «TV Media Agency», «BIG Idea Group», sondai-aq «KVK-Qazaqstan» habar taratu korporasiiasy» AQ, «Qazaqstan Telekommunikasiialar» AQ habar taratu kompaniialary men jarnama agenttıkterı boldy. Būl keiınırek, 2013 jyly eks-aqparat ministrı, oppozisiia qairatkerı Altynbek Särsenbaevtyŋ ölımıne qatysty tergeu barysynda belgılı boldy. Ol kezde Nūrsūltan Äbışūlynyŋ küieu balasy şetelde jasyrynyp jürgen edı. Ol 2007 jyly mamyrda «Nūrbanktıŋ» top-menedjerlerı Joldas Temıräliev pen Aibar Hasenovtı ūrlady degen aiyppen oǧan qarsy qylmystyq ıs qozǧalǧan kezde Avstriiaǧa qaşyp ketken. Olar qarjy ūiymyndaǧy ülesterın bergennen keiın Äliev ekeuın de öltırdı» dep eske alady basylym.Keiınnen Rahat Äliev Nūrbanktı zaŋsyz aqşany jylystatu üşın paidalanǧany belgılı boldy.
«Mysaly, 2007 jyldyŋ mamyr aiynda Dariǧa Nazarbaevanyŋ küieuınıŋ «Nūrbank» AAQ-daǧy jeke şotynan KVK – Qazaqstan teleradiokompaniiasynyŋ şotyna 5,5 milliard teŋgege juyq qarjylai kömek tüstı. Iske livandyq Interasia SAT S.A.L kompaniiasynyŋ esep aiyrysu şotynyŋ da qatysy bar. Is jüzınde eşqandai qyzmet körsetılmegen. Sonymen qatar, «KVK – Qazaqstan teleradiokompaniiasy» AQ şamamen 686 million teŋge salyq töleuden jaltarǧan. Būl aqşanyŋ basym bölıgı Livannan qūryltaişysy Äliev bolǧan avstriialyq kompaniialardyŋ şottaryna konsaltingtık qyzmet körsetuge jalǧan kelısım-şarttar boiynşa tüsken. Jedel derekterge säikes, tek 2005 jyly ǧana Älievtıŋ Avstriiadaǧy kompaniialarynyŋ esepşotyna 60 million dollardan astam aqşa audarylǧan.Ol jerden qarajat Qazaqstanǧa «taza» qaitarylyp, biznestı damytuǧa ketken» dep jazady basylym.Äliev Venaǧa ūşqannan keiın Nūrbanktegı üles Dariǧa Nazarbaeva men ūly Nūrälı Älievke ötkenı de aityldy. Olar öz aksiialaryn (barlyǧy 56,69% aksiia) Sofia Särsenovaǧa satyp, 2010 jyly ǧana direktorlar keŋesınen şyqty.
«Elbasynyŋ qyzdary media-imperiianyŋ eleulı bölıgın öz qoldarynda ūstady. Atap aitqanda, ol «Euraziia + ORT» telearnasyn baqylaudy saqtap qaldy. 2004 jyldan 2007 jyldyŋ mausymyna deiın Dariǧa Nazarbaeva «Asar» partiiasynan sailanǧan mäjılıs deputaty boldy. Onyŋ ışınde 2005 jyldyŋ aqpan aiynan bastap «Aimaq» deputattyq tobyn basqardy. Onyŋ sol kezdegı tūraqty kömekşısı «Asar» töraǧasynyŋ orynbasary qyzmetın atqarǧan Sergei Kiselev edı. Al 2004 jyldyŋ qazan aiynda Mäjılıske de keldı. 2007 jylǧy janjaldan keiın Dariǧa Nazarbaeva bır-ekı jyl ülken saiasattan ketıp, «Qazaqstan Respublikasy Tūŋǧyş Prezidentı qorynyŋ» direktory qyzmetın atqardy. Al Kiselev «Evraziia+ORT» JŞS-nıŋ («Bırınşı arna Evraziia» telearnasy) bas direktorlyǧyna auysty. Al 2008 jyly Rahat Älievtıŋ aqşany zaŋdastyruy qaita jandandy. Respublika Aqparat jäne äleumettık damu ministrlıgıne qarasty ūiymdardyŋ memlekettık aqparattyq saiasatty ıske asyru jäne aktivterdı basqaru jönındegı ıs-şaralardy ıske asyru tiımdılıgın zerdelegen Esep komitetınıŋ auditorlyq esebınıŋ arqasynda biyl ǧana belgılı boldy» delıngen habarlamada.Qūjattan belgılı bolǧandai, 2008 jyldyŋ 7 qaraşasynda «Alan» JŞS 9 586,4 million teŋge kölemınde külkılı mölşerlememen – nebärı 10 paiyz jyldyq nesie alǧan.
«Alaida kompaniia būl aqşany qaitarǧysy kelmeitını anyq. Sol jyldyŋ 8 qaraşasynda «Alan» JŞS Britandyq Virgin araldarynda tırkelgen «Borellis Investment Corp» kompaniiasyna 50,8 million funt sterling (şamamen 9,144 milliard teŋge – 2008 jylǧy qaraşadaǧy funt sterling baǧamy) somasynda nesie beredı (ortaşa eseppen 180 teŋge). Esep komitetınıŋ auditorlyq esebınde atap ötılgendei, keiınırek 2009 jylǧy 9 aqpanda «Alan» JŞS, «NūrBank» AQ jäne «Evraziia + ORT» JŞS mındettemedegı tūlǧalardy özgertu turaly şart jasasqan. 2008 jylǧy 7 qaraşadaǧy qaryz şarty boiynşa barlyq qūqyqtar men talaptar oryndalǧan. Ol kezde telearnanyŋ bas direktory Dariǧa Nazarbaevanyŋ senımdı adamy Sergei Kiselev bolatyn» delıngen maqalada.«Evraziia+ORT» JŞS özgenıŋ qaryzyn moinyna alǧan «būl ǧasyr mämılesı» telearnany mol şyǧynǧa ūşyratty» delıngen maqalada.
«Tüsınıksız jomarttyq jaasaǧan kompaniia 2014 jylǧy 26 jeltoqsanda merzımnıŋ aiaqtaluyn syltau etıp, Borellis Investment Corp. sūranysyn qanaǧattandyrmaǧan. Söitıp, 15 811,2 mln teŋge (62,4 mln GBP) somasynda debitorlyq bereşek qalǧan». Būl jol qaryz Nūrbankte qaldy. Sonymen, «Euraziia bırınşı arnasy» bügıngı künge deiın 6 254,8 million teŋge kölemındegı nesie boiynşa negızgı bereşektı öteudı jalǧastyruda. Esep komitetınıŋ qorytyndysynda atap ötılgendei, 2021 jyldyŋ qorytyndysy boiynşa bereşek qaldyǧy 3,3 mlrd» dep tolyqtyrady BAQ.Auditorlardyŋ mälımetınşe, 2018-2021 jyldarǧa tölengen syiaqy kölemı 855,1 million teŋge bolǧan.
«Nätijesınde auditorlar anyqtaǧan aktivterdı joǧaltu türındegı «Bırınşı arna Euraziia» telearnasyna keltırılgen zalal 8,1 mlrd teŋgeden astam somaǧa baǧalandy. Būl somany auditorlar atap ötkendei, «Qazaqstan» AQ-nyŋ telearna qyzmetıne eş qatysy joq jeke kompaniia alǧan nesienıŋ negızgı qaryzy men syiaqysyn öteuge jūmsaǧan» dep jazady basylym.Būl rette basylym «Euraziia bırınşı arnasy» basqa da memlekettık BAQ siiaqty biudjetten subsidiialanatynyna nazar audarady. Atap aitqanda, Esep komitetınıŋ mälımetınşe, 2019-2021 jyldar aralyǧynda memlekettık aqparattyq saiasatty ıske asyruǧa 153 milliard teŋgeden astam qarjy bölıngen.
«Memlekettık aqparattyq saiasatty ıske asyruǧa bölıngen biudjet qarajatynyŋ eŋ köp ülesı (79,4%) ministrlıkke vedomstvolyq baǧynysty üş ūiymǧa tiesılı, onyŋ ışınde: «Qazteleradio» AQ – 9 059,5 mln teŋge (5,6%), «Habar» AQ – 51 173,5 mln teŋge (31,4%), «Qazaqstan» AQ – 69 072,0 mln teŋge (42,4%)» delıngen qorytyndyda.
«Adyrna» ūlttyq portaly
