Q.Mámı: Konstıtýııa talaptaryn oryndaý – elimizdiń údemeli damýynyń taptyrmas sharty

2077
Adyrna.kz Telegram

2022 jylǵy 20 maýsymda Konstıtýııalyq Keńestiń Tóraǵasy Q.Mámı Parlament Palatalarynyń birlesken otyrysynda Konstıtýııalyq Keńestiń «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy konstıtýııalyq zańdylyqtyń jaı-kúıi týraly» jyl saıynǵy Joldaýyn jarııa etti.

Keńestiń pikirinshe, 5 maýsymda respýblıkalyq referendýmda qabyldanǵan «Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýııasyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» Zań qoǵam men memleketti odan ári jańǵyrtýdyń quqyqtyq negizderin qalady. Konstıtýııaǵa túzetýler men olardyń negizinde qabyldanatyn zańnamalyq aktiler Jańa Qazaqstannyń damýyna yqpal etedi.

Joldaýda Konstıtýııalyq Keńestiń 26 jyl ishindegi qyzmeti qorytyndylandy.
Q. Mámı atap ótkendeı, osy jyldary Konstıtýııalyq Keńes 140-tan astam normatıvtik qaýly qabyldady. Qoǵamda rezonans týdyrǵan otyzdaı zań konstıtýııalyq emes dep tanylyp, kerisinshe, birqatar zańdardyń Konstıtýııaǵa sáıkestigi rastaldy.
Sonymen qatar Keńes Ata Zańnyń normalaryn resmı túsindirý týraly 100-den astam ótinishti qarady.

Parlamentke elimizdegi konstıtýııalyq zańdylyqtyń jaı-kúıi týraly 27 Joldaý usynyldy. Olarda elimizdegi konstıtýııalyq baqylaýdy júzege asyrý tájirıbesi ashylyp, zań shyǵarý proesin jetildirý, zańnamany Konstıtýııaǵa sáıkes keltirý týraly jáne t. b. máseleler kóterildi.

Konstıtýııalyq Keńestiń tóraǵasy Keńestiń quqyqtyq ustanymdarynyń zańdyq kúshi aldaǵy ýaqytta da saqtala beretinine toqtaldy. Bul ustanymdar elimizdiń konstıtýııalyq qurylysynyń negizderi, memlekettiń aýmaqtyq tutastyǵy, azamattyq ınstıtýty, memlekettik rámizderdi paıdalaný máselelerine baılanysty jasalǵan. Keńestiń birqatar sheshimderi qoldanystaǵy zańnamanyń qurylymyna, ulttyq jáne halyqaralyq quqyqtyń ózara árekettesýine, naryqtyq ekonomıka qaǵıdattary men menshik nysandaryna, otbasy ınstıtýtyna, quqyq qorǵaý júıesine, saılaý proesine jáne adamnyń konstıtýııalyq quqyqtary men bostandyqtaryn iske asyrý tetikterine qatysty bolǵan.

Joldaýdyń jeke taraýy Keńestiń konstıtýıonalızmdi dáıekti túrde bekitýdegi jáne azamattardyń quqyqtyq mádenıetin arttyrýdaǵy belsendi róline arnaldy.
Konstıtýııalyq Keńes Negizgi Zańnyń erejelerin ǵylymı-pýblııstıkalyq túsindirýdi júıeli túrde júzege asyryp keledi. Osy maqsatta Konstıtýııaǵa quqyqtyq túsiniktemeler berip, konstıtýııalyq qurylys boıynsha birqatar kitaptar shyǵaryldy.
2018 jyldan bastap Konstıtýııalyq Keńestiń janynda Ǵylymı-konsýltatıvtik keńes jumys isteıdi. Onyń otyrystarynda quqyq evolıýııasynyń kóptegen ózekti aspektileri qaraldy.

Osy jyldar ishinde kópvektorly syrtqy saıasat aıasynda Konstıtýııalyq Keńestiń halyqaralyq baılanystary da damydy. Ol BUU, EQYU, Eýropalyq Odaq qurylymdarymen, Eýropa Keńesiniń Veneııalyq Komıssııasymen tyǵyz yntymaqtastyqta jumys istep keledi. Keńes Konstıtýııalyq sot tóreligi jónindegi dúnıejúzilik konferenııanyń, Konstıtýııalyq baqylaý organdarynyń eýrazııalyq qaýymdastyǵynyń (tóraǵalyq etedi) jáne Azııalyq konstıtýııalyq sottar men oǵan teńestirilgen ınstıtýttar qaýymdastyǵynyń (2019-2021 jyldary tóraǵalyq etti) múshesi bolyp tabylady.
Ekijaqty qatynastar salasynda 50-den astam eldiń konstıtýııalyq baqylaý organdarymen tyǵyz baılanystar ornatylǵan.

Tutastaı alǵanda, Konstıtýııalyq Keńestiń halyqaralyq qyzmeti quqyqtyq memleket qaǵıdattaryn bekitý jáne Qazaqstannyń qolaıly ımıdjin qalyptastyrý proesinde mańyzdy ról atqaryp otyr.

Konstıtýııa – azattyǵymyzdyń aıshyqty aıǵaǵy, egemendi Qazaqstannyń berik tuǵyry. Respýblıkanyń jańartylǵan Konstıtýııasy zaman talaptaryna saı keledi, dep qorytyndylady sózin Konstıtýııalyq Keńestiń Tóraǵasy.

Pikirler