Memleket Basşysynyŋ nauryz aiyndaǧy Joldauyn bärımız asyǧa küttık.
Qaŋtar oqiǧasy, memleketke jasalǧan opasyzdyq pen qastandyq, bilıktıŋ joǧarǧy eşelonyndaǧy özgerıster, maŋyzdy tūlǧalardyŋ tūtqyndaluy, geosaiasi daǧdarys – ainalamyzdaqalyptasqan osy faktorlardyŋ barlyǧy sūraqtarǧa jauap talap ettı.
Bügın el Prezidentı Qazaqstan halqyna Joldauyn jariialady. Qandy qaŋtar oqiǧasynan berı ötken osy ekı aidyŋ ışınde qyruar ısteratqaryldy. Jaŋa zaŋdar qabyldandy. Tergeujalǧasuda. Ūiymdastyruşylar qandai qyzmet atqarsa da jazalanady, dedı Q.Toqaev.
Jalpy, Joldaudyŋ baǧyty liberaldy depesepteimın. Nege ekenın – taldap köreiık.
Memleket basşysy saiasi reformalar paketınūsyndy. Basqaru jüiesı superprezidenttık türınen küştı parlamentı bar prezidenttık respublikaǧa, esep beretın memleket jüiesıne özgertu ūsynyldy. Küştı parlament ädıl de adal sailaumen ūştasyp, sailauşylardy tolǧandyratyn özektı mäselelerdı şeşetın halyq bilıgınıŋ tiımdı tūtqasyna ainaladydep oilaimyn.
Partiialyq qūrylymdardy memlekettıkapparatpen bırıktıru dūrys emes, sondyqtan Prezident öz mındetterın oryndau kezeŋınde partiiaǧa müşelıgın toqtatady. Būl oblysäkımderıne de qatar qoldanylady. Zaŋ jüzınde bekıtılgen mūndai norma basqa partiialardyŋ elımızdıŋ saiasi ömırıne tolyqqandy qatysuyna mümkındık beredı.
Prezidenttıŋ eŋ jaqyn tuystaryna saiasilauazymdar men kvazimemlekettık qūrylym basşylaryna tyiym salu – būl ūsynysty parlament zaly qoşemetpen qarsy aldy.
Özgerıster sailau jüiesıne de qatysty. Senattaǧy prezidenttık kvota 15-ten 10 deputatqa deiın qysqarady. Qazaqstan halqy Assambleiasybūdan bylai senatorlyq lauazymǧa 5 kandidatty(būryn 10 bolatyn) sailamaidy, tek ūsynady. Jalpy, deputattar sany qysqartylady. EndıMäjılıs qabyldaǧan zaŋdardy Senat tek maqūldaityn nemese maqūldamaityn bolady. Osylaişa Parlamenttıŋ tömengı palatasynyŋ rölı küşeiedı.
Sonymen qatar, Prezident Mäjılıske sailaudyŋ aralas jüiesın engızudı ūsyndy: deputattardyŋ 70 paiyzy proporsionaldy, 30 paiyzy majoritarlyq negızde sailanady. Būl partiiaǧa qatyspaityn kandidattyŋ sailauǧa tüsuıne mümkındık beredı, sonymen qatar halyqtyŋ sailauǧa degen senımdılıgın arttyrady.
Parlament respublikalyq biudjettıŋ sapalyoryndaluyna baqylaudy küşeitedı, ol üşın Joǧary auditorlyq palaty qūrylatyn bolady.
Memleket basşysy ūsynǧan mäslihattardaǧy özgerıster olardyŋ täuelsızdıgın nyǧaituǧa baǧyttalǧan. Mysaly, Mäslihat töraǧasynyŋ qyzmetı engızıledı. Oblystardyŋ, respublikalyq maŋyzy bar qalalardyŋ äkımderın taǧaiyndau kezınde mäslihatqa kemınde ekı kandidatura engızıledı, dauys beru qorytyndysy boiynşa jaŋa äkım taǧaiyndalady.
Sailauda bergen uädelerın oryndamaǧan deputattardy mandattarynan aiyru ūsynylyp otyr. Halyq ökılderı jūmysynyŋ nätijelı boluyna baǧyttalǧan būl norma kandidatqa öz dauysyn bergen halyqtyŋ paidasyna jūmys ısteitını sözsız. Eger deputat sailaualdybaǧdarlamanyŋ ornyna tek ūrandar ūsynyp, ısjüzınde özektı mäselelerdı şeşpese, oǧan mäslihatta oryn joq.
Partiialardy tırkeu deŋgeiın azaitu, äleumettık jelılerde ügıt-nasihat jūmystaryn zaŋnamalyq tūrǧydan bekıtu, sailau kezınde BAQ-tyŋ, baiqauşylardyŋ jäne ÜEŪ-nyŋ qarjylyq esepberuı - ärtürlı saiasi alypsatarlyqtardy boldyrmai, sailau jüiesın barynşa aşyq etuüşın jasalǧan.
Äielder men balalarǧa qatysty zorlyq-zombylyq üşın jaza küşeitıledı. Bügınde äleumettık jelıler men BAQ-ta zaŋdy nemeseazamattyq küieuınen zardap şekken äielder, qatygezdıkke ūşyraǧan balalar turaly maqalalar jiı jariialanyp otyrdy. Būl norma būrynnan qoǧamdyq sūranysqa ie, Prezidenttıŋ mūndai bastamasy qoǧamnyŋ kez kelgen közı aşyq, sanasyjoǧary müşesın quantpai qoimaidy.
Memleket basşysy käsıbi BAQ-qa erekşe nazaraudardy: būqaralyq aqparat qūraldary turaly zaŋ qaita qaralady. Prezident jurnalisterdıtapsyrystar men köleŋkelı alymdarǧa boi aldyrmauǧa, klandyq küreske tüsuge jol bermeugeşaqyrdy. Memleket pen halyqtyŋ müddesı ünemı bırınşı orynda tūruy kerek.
Abai, Jetısu, Ūlytau öŋırlerınıŋ qūrylǧany turaly habardy tek Semei, Almaty, Jezqazǧan oblystarynyŋ tūrǧyndary ǧana emes, bärımız ystyq yqylaspen qarsy aldyq. Būl öŋırlerdıŋ damuyna tyŋ serpın berıp, oblystyq memlekettıkorgandardyŋ jügı men şalǧai eldı mekentūrǧyndarynyŋ oblys ortalyqtaryna baruynjeŋıldetedı.
Jalpy, Memleket Basşysynyŋ sözı bärımız üşın taza aua jūtqanmen teŋ boldy. Eskı jüieden bas tartu, äleuettı toqyrauǧa jol bermeu, saiasijüienı reformalau, memlekettık menedjmentkejaŋa, barynşa qataŋ talaptar qoiu, azyq-tülık qauıpsızdıgıne erekşe köŋıl bölu. Būl üşın bızdıŋ barlyq mümkındıkterımız bar, dedı Memleketbasşysy.
Bız Jaŋa Qazaqstanǧa qadam attaǧaly tūrmyz, ömırımızdı özgertuge degen aiqyn közqarasymyz benjıgerımız bar. Bız barşamyzǧa tüsınıktı ädıl zaŋdarǧa säikes, adamgerşılık pen progressivtıqoǧamda däl qazır baqytty jäne baquatty ömır sürgımız keledı.
Bız mūny ıstei alamyz.
Aida Abibullaeva, oblystyq mäslihat deputaty, "Qazpoşta" AQ Qyzylorda oblystyq filialynyŋ basşysy
