Búgin túnde Ýkraına men Reseı arasyndaǵy daǵdarys shyrqaý shegine jetti. Shekarada turǵan eki júz myńǵa jýyq reseılik ásker Ýkraınaǵa tus-tustan basyp kire bastady. Tipti, el astanasy Kıev te bombanyń astynda qaldy.
Kreml aqyry rýbıkondy kesip ótti. Batystyń qaýpi ras bolyp shyqty. Pýtın: «Ýkraına soldattary, qarýlaryńdy tastańdar, qarsylyq kórsetýshi bolmańdar! Áıtpese, ońdyrmaımyn! Esh aıaýshylyq bolmaıdy!», – dep qatýlana málimdeme jasady.
Qazaqstandyq saıasatker Sergeı Dývanov Reseıdiń Ýkraınaǵa basyp kirýine qatysty Nege.kz portalyna ashyq pikir bildirdi.
– Osy ýaqytqa deıin sarapshylardyń deni: «Reseı Ýkraınaǵa basyp kirmeıdi. Pýtın sonshalyqty aqymaq emes», – dep kelgen bolatyn. Búgin jaǵdaı túbegeıli ózgerdi. Reseı áskeri Ýkraınaǵa tus-tustan shabýyl jasap jatyr. Buǵan qandaı baǵa berer edińiz?
– Pýtın Ýkraınany da, Batysty da qorqytyp-úrkitýmen shekteledi dep men de oılaǵan edim. Bul adamda tejegish degen nárse joq eken. «Fenomenaldy» saıasatker bolyp shyqty. Onyń mańdaıynda «KGB» dep taıǵa tańba basqandaı jazylǵan. tarapynan qandaı sharalar qoldanylýy múmkin. Reseıdiń Ýkraınany basyp alýy úlken soǵysqa ulasyp ketpeı me?
– Batys muny qalamaıdy. Tym qorqaq. Burynǵy qarym-qabiletin joǵaltyp alǵan. Ekonomıkalyq sankııalary kúlkili kórinedi. Pýtınniń oǵan túkirgeni bar. Batys saıasatkerleri «sankııa salamyz» degendi aıtady. Bul – baıypty áreket emes. Búkil Batys óte áljýaz kórinedi.
Bul bizdiń tarıhymyzdy qaıta eske túsirip otyr. Esterińizde bolsa, olar 1937 jyly da dál osylaı Gıtlerge Sýdet oblysyn, Chehoslavakııany basyp alýǵa, Polshaǵa basyp kirýge múmkindik bergen bolatyn.
Sosyn keıinirek qaýip ózderine tóngenin anyq sezingennen keıin ǵana qozǵala bastady. Batys saıasatkerleri tilimen bezekteýdi ǵana biledi.
– Dál qazir bolmasa da, kúnderdiń bir kúninde Qazaqstanǵa osylaı basyp kirýi qanshalyqty múmkin?
– Op-ońaı! Qalpaqpen uryp alady. Halyqaralyq qaýymdastyq tisin qaǵyp alsa ǵana, bas tartýy múmkin. Sonda ǵana jan-jaǵyna qaraıtyn bolady.
Ýkraınada taýy shaǵylmasa, kelesi kezekte bizdiń el tur. Bul úshin sebep izdep te jatpaıdy.
Óıtkeni, elimizdegi turǵyndardyń jartysyna jýyǵy Pýtınniń áreketterin qos qoldap qoldap otyr. Onyń ishinde tek qana qazaqstandyq orystar ǵana emes, qazaqtar da, basqalary da bar. Imperııalyq qylyqtar bárinde de kezdesedi. Bul adamdarǵa – «besinshi kolonnaǵa» belgi berse boldy, bárin jasaıdy. Arandatýshylyqqa da barady. Olardy qorǵaý úshin jarty saǵatta ushyp keletin bolady.
– Sonda, Pýtın Keńes odaǵyn nemese Reseı ımperııasyn qaıta qurýdy kózdep otyr ma?
– Keńes odaǵyn qaıta qurǵysy keledi dep oılamaımyn. Jáı ǵana Reseıdi ımperııa jasaǵysy keledi. Neoımperııalyq ambıııasy bar. Reseılikterdiń ony nege qoldap otyrǵanyn túsinemin.
Óıtkeni, olar árqashan ózderin jerdiń kindigi sanap keldi. Reseıdi eń myqty derjava dep biledi. Mentalıteti turǵysynan, olarda ımperlik sana basym. Sondyqtan Ýkraınaǵa qarsy kúshtik áreketterdi 80 paıyzy qoldap otyr.
Tek qana orystar ǵana emes, tatarlar men bashqurttar, barlyq reseılikter qoldaǵan. Úgit-nasıhat olardy ımpershil etti. Keńes Odaǵy tusynda da solaı bolǵan. Qazir tym ýshyǵyp ketti.
– Sonda Pýtındi eshkim, eshteńe toqtata almaı ma?
– Bir ǵana nárse bar. Ekonomıkalyq jaǵdaı Pýtınge qarsy jumys isteýi múmkin. Eger keń kólemde soǵys bastalsa, ýkraınalyqtar toıtarys beredi. Olar soǵysa alady. Reseılikterden kem túspeıdi. Rýhy myǵym. Ońaılyqpen berilmeıdi. Reseıdiń jaýy kóbeıe túsedi. Bul jaǵdaı reseılikterdiń kózin ashyp, Pýtınniń kim ekenin, Reseıdiń fashızmge qaraı bet burǵanyn ańǵarýy yqtımal.
“Adyrna” ulttyq portaly
