Qazaqtyŋ Resei, Moŋǧoliia, Qytai, Özbekstan, Türkımenstandaǧy atajūrtynda otyrǧan aǧaiyndardyŋ taǧdyry qaşan da köpşılıktı alaŋdatady. Äsırese, Reseidegı atajūrtymyzda qalǧan qazaqtardyŋ köbı mobilizasiia jeleuımen ūrys dalasyna attandyryluda. Olardyŋ tūmandy taǧdyryna qatysty jurnalist Alma Sailauqyzy arnaiy pıkır bıldırdı, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly.
-Keşe Saratovtyŋ (qazaqşa atauy - Carytau) qazaǧy öz jerındegı mobilizasiia qalai ötıp jatqany turaly aityp berdı. Tyŋdap otyryp jüregım auyrdy. Gai Aleksandrov atty (ortalyǧy Saratovtan 1113 km) eldı-mekende orystar men qazaqtardyŋ ülesı teŋdei eken. 50:50 deuge negız bar. Mobilizasiia bastalǧanda, ekı jaqtan da teŋdei adam alynady degen logikalary “synyp” qalypty. Gailyqtardan 450 adam soǧysqa alynǧan. Neşeuı orys dep oilaisyzdar? 225 adam? 25 adam? 3 adam! 450-den tek üşeuın ǧana orystan alynǧan. Senesızder me? 447-sı qazaqtar! Äskerde bolyp kelgen Volodia älı ışıp, şalqyp jür eken. Oǧan povestka kelmegen. Al ömırı äskerde bolmaǧan, zaŋ boiynşa ışınara mobilizasiiaǧa jatpaityn mehanizator, traktorist, veterenar Baqyt, Mūrat, Armannyŋ bärın bır künde jinap, attandyryp jıbergen, - dep jazdy avtor.
Sonymen qatar, qazaqtyŋ aiauly qyzy Resei jerınde ömır sürse de, öz ata-babasynyŋ atajūrtynda otyrǧan aǧaiynnyŋ taǧdyryna alaŋdauşylyq bıldırdı.
- 9000 adamy bar osy selodan bır-ekı jıgıt qana Qazaqstandaǧy tuystaryna ketıptı. Al qalǧandary “Satqyn bolmaimyz, Otanymyzdy qorǧaimyz” dep, otar-otar qoi sekıldı kete beruge äzır. Qandai aianyşty. Sarytauyn emes, özge eldıŋ territoriiasynda putlerdıŋ sasyq kökıregın qorǧaimyn dep külı kökke ūşaryn oilauǧa qauqarsyz. Özderın oqty azaitar “puşechnoe miaso”, ärı qazaq jerın qazaqtardan oŋai tazartar qūral retınde aiausyz qoldanyp jatqanyn ūǧynuǧa därmensız, - dep jazdy.Atajūrtynda qalǧan qazaqtardyŋ keleşegı jaiynda:
- Bırer jyl būryn Qytaiǧa ötken atajūrtynda qyrylǧan qazaqtardan eş aiyrmaşylyǧy bolmai tūr. Ädıs ärtürlı. Nätije bır. Avtoritarly, qylyşynan qan tamǧan jerde qazaqtyŋ bolaşaǧy joq. Ol jerler endı tarihi otanyna orala ma, joq pa, beimälım. Bıraq özın saqtaǧysy kelgen, ūrpaǧyn örbıtkısı kelgen qazaqtar Qazaqstanǧa oralmasa, ol jaqta qūryp-joiylary nemese atyn, jönın, dılın, tılın, dının satyp, tolyq assimiliasiiaǧa tüsıp keterı anyq eken, - dep pıkır bıldırdı söz soŋynda.
Aita keteiık, äleumettık jelıde mobilizasiia prosesıne Reseidegı sany az etnikalyq ūlt ökılderın alyp jatqany jaily aqparat tarap jatyr. Soǧan orai, BiGroup qūrylys kompaniiasy Astana men Atyrauda Reseidıŋ etnikalyq qazaqtarǧa jataqhana berıp, elge kelgenderdı ornalastyrudy bastap kettı.
Būǧan qatysty:
"Är qazaǧym jalǧyzym. Tek şekaradan ötseŋızder boldy. Böten el men böten soǧystan qazaqty saqtap qalaiyq. Būl bızdıŋ ata-baba aldyndaǧy qasterlı boryşymyz" delıngen kompaniia habarlamasynda.
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
