مۇحتار اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترى 95-ماۋسىمىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىن وتكىزىپ، جاڭا ماۋسىمىن «ابايدىڭ جۇمباعى» پرەمەراسىمەن اشتى.
جىلداعى ءداستۇر بويىنشا الدىمەن ءباسپاسوز وكىلدەرىمەن جۇزدەسكەن ۇجىم پاندەميا كەزىندەگى ارەكەتتەرى مەن جاڭالىقتارىن ورتاعا سالدى. تەاتر ديرەكتورى ە.جۋاسبەك، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى، تەاتردىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى ا.ءاشىموۆ، قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى، ديرەكتوردىڭ كەڭەسشىسى ە.وباەۆ، ادەبيەت ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى م.وماروۆا، رەجيسسەر ا.وسپانباەۆالار قاتىسقان جيىندا تەاتر اكتەرلەرىنىڭ «ۇستاز بەن شاكىرت»، «ساحنا ساۋلەسى»، «Newپوەزيا»، «جادىگەر» سەكىلدى جوبالارعا قاتىسقانى ايتىلدى.
ء"بىز بيىلعى ماۋسىمدى اباي الەمىمەن، «ابايدىڭ جۇمباعى» پرەمەراسىمەن باستاپ وتىرمىز. اباي – ۇلى داريا. ءاربىر رەجيسسەر، ءار بۋىن ءوزىنىڭ ابايىن ىزدەيدى. ءبىزدىڭ تەاتر ۇجىمى دا اباي الەمىنە ۇنەمى زەر سالىپ كەلەدى. 21 قازان كۇنى ابايدىڭ «قارا سوزدەرىنىڭ» جەلىسىمەن قويىلاتىن «قارا» سپەكتاكلىنىڭ پرەمەراسى وتەدى. وعان دا ءبارىڭىزدى شاقىرامىز. مانەرى دە، ماعىناسى دا بولەك حاكىم تۋرالى ەكى قويىلىمدى تاماشالاڭىزدار. جاڭا ماۋسىمدا كورەرمەن قاۋىمدى جاڭا تۋىندىلارمەن قۋانتۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز، – دەدى تەاتر ديرەكتورى ە.جۋاسبەك.
"مەن ءبىر جۇمباق اداممىن، ونى دا ويلا"
قازاق تەاترىنىڭ قاراشاڭىراعى اكەم تەاترى العاشقى قويىلىمىن «ابايدىڭ جۇمباعىنان» باستاۋى زاڭدىلىق. باستى ءرول – اباي وبرازىن بولات ءابدىلمانوۆتىڭ سومداۋى دا كورەرمەن كوڭىلىنەن شىقتى. قالىڭ قازاق ابايدى اۋەزوۆ ارقىلى تانىسا، زالداعى كورەرمەن اباي وبرازىن بولات ءابدىلمانوۆ ارقىلى ەلەستەتتى. جاس ابايدى – ن.قۋانىشبايۇلى، قۇنانبايدى – س.مەرەكەۇلى، زەرەنى – گ.تۇتىۆا، ۇلجان بەينەسىن ش.اسقاروۆا، اباي سۇيگەن توعجاندى – د.ۇسەنوۆا، ءابدىراحمان بەينەسىن جاس اكتەر ج.قونىسباي، وسپان ءرولىن ە.تۇرىسوۆ سومدادى. قويىلىمنىڭ ساحنالىق نۇسقاسىن جاساعان – بولات ءابدىلمانوۆ پەن مادينا وماروۆا. قويۋشى رەجيسسەرى – اريداش وسپانباەۆا. قويۋشى سۋرەتشى مۇرات ساپاروۆ.
«اباي جولى» رومان-ەپوپەياسى مەن اباي شىعارمالارىنىڭ نەگىزىندە دايىندالعان قويىلىم ادامدى سان ءتۇرلى ويعا جەتەلەيدى. ۇلتتىڭ بولاشاعى جارقىن بولۋىن ويلاپ ءىلىم ىزدەگەنى مەن ونى شاما-شارقىنشا تاراتۋى، ادىلدىك ءۇشىن كۇرەسۋى - باستى مۇراتى بولدى.
اريداش وسپانباەۆا، رەجيسسەر:
–بولات ءابدىلمانوۆ اعامىز «اباي جولى» ەپوپەياسىنىڭ جەلىسىمەن جانە ابايدىڭ ءوزىنىڭ شىعارمالارىمەن بىرىكتىرىپ ءبىر پەسا الىپ كەلدى. كوركەمدىك كەڭەسكە تاپسىرىلعان شىعارما ماعان بەرىلىپ، ءارى قاراي جۇمىس ىستەدىك.
"اباي جۇمباعىندا" ءۇش قۇرام - ءابدىلمانوۆ، جانداربەك سادىرباەۆ جانە جانات تىنباەۆ قۇرامى وينايدى.
قويىلىمدا جاس ابايدىڭ فيلوسوف دەڭگەيىنە كوتەرىلۋ پروتسەسىن كورسەتتىك. «ابايدىڭ جۇمباعى» بۇل - جالپى سمۆوليكالىق شەشىم. ياعني، سپەكتاكلدىڭ بەلگىلى ءبىر جەرىنە ەمەس، ونە بويىنا ءمان بەردىك.
شىعارمانىڭ باستى كۋلميناتسياسى - تامۇق ساحناسى. حالىقپەن داۋ-داماي ساحناسىن ءبىز توزاق رەتىندە الىپ، ادامداردىڭ دەگراداتسياسىن (قاسيەتىنىڭ ناشارلاۋىن - اۆت.) كورسەتۋگە تىرىستىق.
ءاسانالى ءاشىموۆ، حالىق ءارتىسى:
– اباي ءومىرى ەسكىرمەيدى. ول ماڭگىلىك تۇلعامىز. اكتەر ماماندىعى پسيحولوگيامەن، فيلوسوفيامەن تىعىز بايلانىستى. مەنىڭ «شىندىققا ءار ۋاقىتتا جول تار، بىراق بار» دەگەن ءوفاريزىمىم بار. سوندىقتان ءبىزدىڭ نەگىزگى ماقساتىمىز - ساحناداعى قويىلىم ارقىلى شىندىققا جەتۋ، بىراق ول ءار اكتەردىڭ قولىنان كەلە بەرمەيدى. جالپى ابايدى ويناعاندا ونىڭ ويىن ويناۋ كەرەك. ءسوزدى ەمەس، ءسوز استارىن ويناۋ كەرەك. "قايران ەلىم، قازاعىم، قالىڭ جۇرتىم، ۇستاراسىز اۋزىڭا ءتۇستاۋ مۇرتىڭ". كوردىڭ بە؟ قالاي ايتىلعان، ءا؟ ابايدا ارتىق ءسوز جوق، بولمايدى.
ابايدىڭ ولەڭدەرى مەن "قارا سوزىنەن" سپەكتاكل قۇرۋ قيىن. شىعارماشىلىق توپ شاماسى كەلگەنشە ءبىراز دۇنيە جاسادى. بىرەۋگە ۇنار، بىرەۋگە ۇناماس، تالپىنىس پەن ىزدەنىس بار.
تالانتتى جاس اكتەرلار بار، ولارمەن جۇمىس ىستەۋ كەرەك. بۇرىن رەجيسسەر اكتەرمەن جۇمىس ىستەيتىن، دايىندىق جاسايتىن. ايتار ءسوزىنىڭ استارىن اشاتىن، نە ويناپ جاتقانىن ايتاتىن. قازىر مۇنداي جوق - اكتەر ءوز بەتىمەن، رەجيسسەر ءوز بەتىمەن. سوندىقتان جوق دەپ ايتا المايمىن، بار دەپ ايتۋعا تاعى دا قينالام.
ەسمۇحان وباەۆ، رەجيسسەر:
- اباي نە قالدىرىپ كەتتى، نەنى اڭسان كەتتى، نەگە وكىنىپ كەتتى، نەنى مەڭزەپ كەتتى؟ ۇرپاق قالاي ءوسۋ كەرەك، ادام قالاي ءبىلىمدار بولۋ كەرەك، ادام قالاي كەڭ بولۋ كەرەك؟ ابايدىڭ 150 جىلدىعىندا پاريجدە كونفەرەنتسيا وتكىزدىك. سول جەردە ءبىر فرانتسۋز شال كەلدى دە «ماعان ءسوز بەرىڭىزدەر، مەن اباي تۋرالى ايتام» دەدى. ءسوز بەرىلدى. ءوزى تاريحشى ەكەن. ابايدىڭ كەدەيگە قانداي جەر، بايعا قانداي جەرۋ كەرەكتىگىن ايتاتىن جەر رەفورماسىن ايتتى. وندا كەدەيگە ءشوبى شۇيگىن، سۋلى جەردى، بايعا قۇرعاق جەردى بەرۋ كەرەكتىگىن ايتقان. قازىر جەر بولسە ونى زام اكىم بولەدى. ول جەردى بىلمەيدى دە. سوندا ابايدى فرانتسۋز ۇلى سول كەزدە زەرتتەپ جۇرگەن.
ايتا كەتەيىك، 21 قازاندا ابايدىڭ «قارا سوزدەرى» جەلىسىمەن جازىلعان "قارا" اتتى دراماسى كورسەتىلەدى. ساحنالىق نۇسقاسىن جاساۋشى ءارى قويۋشى رەجيسسەرى – جۇلدىزبەك جۇمانباي. قويۋشى سۋرەتشى – قۋات تۇستىكباەۆ.
گۇلۆيرا اسقارقىزى،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
