قالىڭ-قالاي ،ساعادات؟ وقۋ جۇيەسى ونلاين رەجيمىنە ءوتىپ ، جاڭا تارتىپكە ۇيرەنىپ قالدىڭدار ما؟ قازاقستانداعى كارانتين ەنگىزىلگەن قالا تۇرعىندارىنا اۋلاعا شىعۋعا ، شاعىن –ورتا ونەر كاسىپتەردى قايتا ىسكە قوسۋعا، ازىق-تۇلىك الۋ ءۇشىن ەركىن ساۋدا ورىندارىنا بارۋعا رۇحسات بەرىپتى.قازاق سايتتارىنان وقىپ ءبىر مارقايىپ قالدىم.
كوروناۆيرۋستى جۇقتىرىپ، جازىلعاندار سانى 980-گە جەتىپتى. بىراق ساندىق اقپارات كۇن سايىن ەمەس، ساعات سايىن وزگەرىپ جاتىر. جازىلىپ جاتقاندار ءۇشىن قۋانىشتىمىن. مەيلى قازاقستان ازاماتى بولسىن، مەيلى فينلانديا تۇرعىندارى بولسىن.
ەلگە دەگەن ساعىنىشىم كۇن سايىن ارتا تۇسۋدە. قازاق جانە ورىس تىلىندەگى كىتاپتاردى ساتاتىن ونايىن- دۇكەندى كوردىم. بىردەن قازاق تىلىندەگى كىتاپتاردى ساتىپ الدىم.قازاق ولەڭدەرىن تىڭداپ، اباي جولىن قايتا وقۋعا كارانتين ۋاقىتىندا مۇمكىندىك الدىم. 1999 جىلى جارىق كورگەن «تاريح تولقىنىندا» كىتابىن مەكتەپ وقىپ جۇرگەندە وقىعان بولاتىنمىن. 2013 جىلى جازىلعان «حالىق-تاريح تولقىنىندا» كىتابى جارىققا شىعىپتى. ونلايىن كىتابىن كورىپ قۋانىپ تۇرمىن.كارانيتينىڭ ماعان بەرگەنى مۇمكىندىگى –رۋحاني ازىق جيناۋ.رۋحاني جاڭعىرۋ اياسىندا «قازاق تىلىندە 100 جاڭا وقۋلىق» جوباسىن كورىپ تاعى قۋاندىم.
الەم ارەناسىنداعى ءتۇرلى جانرداعى كىتاپتاردى قازاق تىلىندە وقىپ شىعۋعا مۇمكىندىك بار . ەلباسشىمىز ايتقانداي، ءبىلىمدى تەك قازاق تىلىندە عانا ەمەس-ورىس ءتىلى جانە اعىلشىن تىلدەرىندە الۋعا تىرىسامىن. سونىمەن قاتار، جاھاندانۋ زامانى بولعاندىقتان كەز-كەلگەن جاڭا باعدارلامالار نەمەسە ءبىر تەحنيكالار شىقسا پايدالانىپ كورۋدەمىن. ءبىز -ەلىمىزدىڭ باسەكەگە قابىلەتتى جاستارى بولۋىمىز كەرەك. مەنىڭ ءاردايىم ەسىمدە بولاتىنى –ۇلتتىق كود. ەلىمىزدىڭ ءتىلىن، ءدىنىن، سالت-ءداستۇرىن قانىمىزعا ءسىڭىرىپ، تۇرمىسىمىزدا پايدالانىپ جۇرەمىز. دامىعان زامان بولسادا ۇلتتىق كودىمىز ءبىزدىڭ ەرەكشەلىگىمىز.ساعادات ، ءوزىڭ ونلاين ساباقتان تىس نەمەن اينالىسىپ جاتسىڭ؟
-جاقسى، ديانا! ءوزىننىڭ قالىن قالاي؟ وقۋ جۇيەسى ونلاين رەجيمىنە ءوتىپ، جاڭا تارتىپكە ۇيرەنىپ قالدىندار ما؟
ەلباسشىمىز ايتقانداي، تسيفرلى ەل بولۋعا كۇن سايىن اتسالىسىپ جاتىرمىز. ەلىمىزدە بارلىق ساباقتار، كۋرستار ونلاين وتىلۋدە. مەن ساباقتان تىس اڭگىمەلەر وقىپ، فيلمدەر كورىپ، سپورتپەن اينالىسىپ، ءتۇرلى دامدىلەردى جاساۋدى دا ۇيرەندىم. وسى كارانتيندە 30 فيلم 1 حيكايا كورىپپىن. تۋىستارىممەن، دوستارىممەن ءجيى سويلەسىپ تۇرامىن. بىلەسىن، بيىل ال-فارابيدىڭ 1150, ابايدىڭ 175-جىلدىعى. الدىندا توپتاعى ستۋدەنتتەرمەن ەستافەتاعا قاتىسىپ، ابايدىڭ ولەنىڭ وقىپ، ينستاگرامدا جۇكتەگەنبىز. تۇركيادا دا ابايدىڭ 175-جىلدىعىن اتاپ ءوتىپ جاتىر ەكەن. الدىندا جاڭالىقتاردان ءىس-شارا، كونتسەرتتىڭ وتكەنىن وقىعانىم بار.
ەلىمىزدە بىلەسىڭ، “رۋحاني جاڭعىرۋ” جوباسى جاڭعىرىپ جاتىر. جوبا اياسىندا كوپتەگەن فيلمدار ءتۇسىرىلىپ، قانشاما سپەكتاكلدەر قويىلىپ، مىڭداعان جوبالار ىسكە استى. فينليانديا قالاي؟ اۋا-رايى قالاي؟ اقشاڭ جەتىپ جاتىر ما؟ ول جاقتا ەكونوميكا قالاي ەكەن؟
-اقشا جاعىنان قاتتى قىسىم كورىپ تۇرعانىم جوق.فينلانديادا ستۋدەنتتەن بولعاندىقتان جاڭا تەحنولوگيالاردى ءجيى پايدالانامىز. فينلانديادا ۆاليۋتا – ەۆرو. ارينە قازىرگى تاندا ءبىر ەۆرو ءتورت ءجۇز بەن بەس ءجۇز تەنگەنىڭ اراسىن قۇرايدى. كەيدە ءارتۇرلى مەملەكەتتەردەن جيىلعان دوستارىما بۇل باعا كۋرسىن ءتۇسىندىرۋ ماعان كىشكەنە قيىندىققا سوعادى. ساعادات بىلەسىڭ بە؟ 1993 جىلى ءتول تەنگەمىز ەكونوميكالىق اينالىمعا ەنگەن بولاتىن ، سوندا 1 دوللار-6,31 تەنگەنى قۇراعان.
ال، قازىر جاعداي 135 گرادۋسقا وزگەرگەن. الەمدە بولىپ جاتقان پاندەمياعا بايلانىستى مۇنايدىڭ باعاسىنىڭ تومەندەۋى، ەلىمىزدىڭ جۇمىس جاساۋشى ازاماتتەرى مەن ازاماتشالارىنىڭ جۇمىسسىز ۇيدە وتىرۋى ەكونوميكاعا تەرىس اسەر ەتەتىنى حاق. بىراق ، رەگرەسس بولعان جەردە، پروگرەسستە قاتار جۇرەدى. جاقسى حابارلاردىڭ بولارىنا سەنەمىن.ءوزىڭنىڭ بولاشاققا قانداي جوسپارلارىڭ بار؟
-ەكونوميكالىق داعدارىس ءبىزدىڭ ەلىمىزدە دە ازداپ بايقىلۋدا. ازىق-تۇلىك باعاسىنىڭ كۇرت وسۋىنەن بايقاۋعا بولادى. دەگەنمەن ءبىز ازياداعى ەكونوميكاسى دامىعان مەملەكەتتەردىڭ قاتارىندامىز عوي. الداعى ءبىر جىلدان سوڭ «بولاشاق» باعدارلاماسىمەن مەندە ەۆروپا ەلدەرىندە ءبىلىم السام ەكەن دەگەن جوسپارىم بار. ەلىمىزدىڭ جاستارعا بەرگەن ۇلكەن مۇمكىندىگىن پايدالانعىم كەلەدى. سەبەبى، بولاشاق- ءبىلىمدى جاستاردىڭ قولىندا.
ەلىمىزدە كوپ ايتىلىتىن ناقىل ءسوز «باس ەكەۋ بولماي، مال ەكەۋ بولماس» دەگەن. وتان –وتباسىدان باستالادى. وتباسىن قۇرىپ، ەلىمىزدىڭ دەموگرافياسىنا ءوز ۇلەسىمدى قوسقىم كەلەدى. كوپ بالالى وتباسى اتانىپ، ەلىمە ادال قىزمەت ەتسەم دەيمىن. تاعى جاقسى جاڭالىق، ەلىمدىڭ سانى -19ملن جەتتى. بۇل بۇكىل قازاق ەلى ءۇشىن جاقسى جاڭالىق. ساعاندا ايەل باقىتىن، انا باقىتىن تىلەيمىن. ەلگە امان-ەسەن ورال.
ديانا قادىر
نيەتاليەۆ ساعادات
