قازاق ءتىلىنىڭ ماڭىزدى ماسەلەلەرىن جەرىنە جەتكىزە زەرتتەگەن تانىمال لينگۆيست عالىمداردىڭ ىشىندە ادەبيەتتانۋشىلاردىڭ شەكسىز قۇرمەتىنە بولەنگەن ەكى وقىمىستىنىڭ ورنى بولەك.
ءبىرى - اكادەميك رابيعا سىزدىقوۆا، ەكىنشىسى - اكادەميككە بەرگىسىز عىلىم كانديداتى قۇلمات ومىراليەۆ. ەكەۋى دە ادەبيەتتانۋدىڭ وزەكتى تۇستارىنا تەرەڭ بويلاپ، ولەڭ تابيعاتىنا وزگەشە كوزقاراسپەن زەر سالدى. اسىرەسە دۋلات اقىننىڭ جىرلارىن ءدال وسى ەكەۋىندەي ەتىپ، ءيىن قاندىرىپ زەرتتەگەن عالىمدار كەمدە-كەم. رابيعا اپاي مەن قۇلمات اعانىڭ ماقالالارىنا ولەڭتانۋدىڭ وقۋلىعى، جىرتانۋدىڭ جادىگەرى سەكىلدى قايتا اينالىپ سوعا بەرەتىنىمىز دە سوندىقتان.
قۇلمات اعا ءبىزدىڭ ستۋدەنت كەزىمىزدە ومىردەن ءوتىپ كەتتى دە، ارالاسىپ-قۇرالاسىپ ۇلگەرە المادىق. ال ونىڭ ەسەسىنە رابيعا سىزدىقوۆا دۇنيەدەن كوشكەنشە ءبىزدىڭ قاتارلاستارىمىزدان قامقورلىعىن اياعان جوق. جالپى، جاريالىلىق پەن جىلىمىقتىڭ جەلى ەسىپ، ازاتتىق پەن بەتبۇرىستىڭ سامالى سەزىلگەن شاقتا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەت پەن عىلىم اكادەمياسىنداعى ارداقتى اعالارىمىز بەن ابىرويلى اپالارىمىز جەدەل ءارى جۇيەلى ىسكە بەل بۋعان سىڭايلى. ولار سول تۇستاعى قولىنان جازۋ كەلەتىن جاستاردىڭ ءبىرازىن عىلىمعا تارتتى. ءبىز سول ءداۋىردىڭ پەرزەنتتەرى ەدىك. ۇستازدارىمىز ارقايسىمىزعا ءبىر-ءبىر تانىمال تۇلعانىڭ شىعارماشىلىق مۇراسىن زەرتتەۋ تاقىرىبى ەتىپ، بەكىتىپ بەردى.
ماسەلەن، ديحان قامزابەكۇلى - سماعۇل سادۋاقاسۇلى، مارات ابسەمەتوۆ - مىرجاقىپ دۋلاتوۆ، ماقسات ءتاج-مۇرات - عۇمار قاراش، امانتاي ءشارىپ - سۇلتانبەك قوجانوۆ، سۇلتانحان اققۇلىۇلى - ءاليحان بوكەيحان، قانيپاش مادىباەۆا - شورتانباي قانايۇلى، سەرىك بەرماعانبەتوۆ - ابۋباكىر كەردەرى مۇراسىن زەرتتەۋگە كىرىستى. ءبىز بولساق، مۇرات موڭكەۇلى شىعارماشىلىعىنا دەن قويدىق. سول ارقىلى تاريحتىڭ اقتاڭداق بەتتەرىن قالپىنا كەلتىرۋ ماقساتى كوزدەلدى. ماسەلەنىڭ تاعى ءبىر ۇتىمدى جاعى - ءاربىر قورعالاتىن كانديداتتىق ديسسەرتاتسيا قازاق ادەبيەتىنىڭ وزگەشە كوزقاراسپەن جازىلاتىن تاريحىنا جاڭا مونوگرافيالىق تاراۋ رەتىندە قوسىلاتىن بولدى. ءسويتىپ، ەكى ءداۋىردىڭ توعىسىندا ادەبيەتتەگى اقتاڭداقتاردى يگەرۋ ىسىنە تۇرەن سالىندى. سەرىك قيراباەۆ، زەينوللا قابدولوۆ، زاكي احمەتوۆ، راحمانقۇل بەردىباي، تۇرسىنبەك كاكىشەۆ باستاعان ايبىندى اعالاردىڭ ۇيعارىمىمەن جۇزەگە اسقان وسى تەڭدەسسىز جوبانىڭ ءبىر تىلەۋلەسى رابيعا سىزدىقوۆا ەكەنىنە كۇمان جوق-تى. ءبىز، وسىنداي اۋقىمدى ىسكە تاۋەكەل ەتكەن جىگىتتەر، عىلىمي جەتەكشىلەرىمىزدىڭ عانا ەمەس، رابيعا اپايدىڭ دا اقىل-كەڭەسىن ۇنەمى تىڭداپ تۇردىق. زەرتتەۋ نىساناڭ بەلگىلى ءبىر جىر جۇيرىگىنىڭ شىعارماشىلىق مۇراسى بولسا، ولەڭدەگى وبرازدار جۇيەسى تۋرالى تەرەڭنەن وي تولعاعان ايگىلى عالىمنىڭ ەڭبەكتەرىنە ايالداماي وتپەيتىنىڭ انىق. كىتاپتارىن قارايسىڭ. ماقالالارىن وقيسىڭ. تولعاناسىڭ. تۇشىناسىڭ. سەزىنەسىڭ. سۇيسىنەسىڭ. تۇسىنەسىڭ. تۇيسىنەسىڭ. بىراق ءبارىبىر اپايدىڭ وزىنە جولىعىپ، تاعى ءبىر تىلدەسكىڭ كەپ تۇرادى. سەبەبى جازعان دۇنيەڭدى سارالاۋ بارىسىندا مىڭ-سان ساۋال تۋىندايدى. سونىڭ ءبارىن باسقا ەمەس، اپايدىڭ ناق وزىنەن سۇراعىڭ كەلەدى. جىراۋلار ۇلگىسىمەن جىر توككەن دۇلدۇلدەردىڭ ولەڭ-تولعاۋلارىنىڭ تابيعاتىن تاپ باساتىن عالىمنىڭ ايتارى كوپ. اعىل-تەگىل اقتارىلا جونەلەدى. رابيعا اپاي ادەبيەتتىڭ اقتاڭداق بەتتەرىن قالپىنا كەلتىرۋگە كىرىسكەن سول توپقا ۇنەمى نيەتتەس بولدى. ءبىرازىنىڭ ديسسەرتاتسيا قورعاۋىنا ءوزى ارنايى كەپ قاتىستى. رەتى كەلسە، ءسوز الدى. عىلىمي جۇمىستىڭ ءمان-مازمۇنى تۋرالى وي-پىكىرىن ايتتى. جاس بۋىنعا ءسات ساپار تىلەدى. رابيعا ساتىعاليقىزى تەك بىزگە عانا ەمەس، الاش ارىستارى مۇراسىن باسىپ شىعارۋشىلارعا، ارحيۆ ماتەريالدارىن ازىرلەۋشىلەرگە، اقىندار شىعارماشىلىعىنىڭ تەكستولوگياسىن تۇزۋشىلەرگە ۇزدىكسىز كەڭەس بەردى. سونىڭ ءبارىن بىرەگەي بىلىكتىلىكپەن، زياتتى زيالىلىقپەن، ءمىنسىز مادەنيەتپەن اقى-پۇلسىز اتقاردى. جو-جوق، رابيعا اپايدى جۇرتتىڭ بارىنە جايىلىپ جاستىق، كوسىلىپ كورپە بولا كەتەتىن جالپاق شەشەيدىڭ ناق ءوزى دەپ ويلاپ قالماڭىز. عىلىمنىڭ عيبراتتى ورداسىنان اۋىلى الىستاۋ قونعان بەرەكەسىز بوزوكپەلەردى بوساعاسىنان اتتاتا قويمايدى ول. كۇرىش پەن كۇرمەكتى تەز ايىرادى. سۇيەگىنە ءسوز سىڭگەن بوزبالا مەن بويجەتكەندى كوزى الىستان تانيدى. ال ەندى رابيعا اپايدىڭ ۇستازدىق ۇلاعاتىن سەزىنۋ دەگەننىڭ راحاتىنا ەشتەڭە جەتپەيدى! كەيدە ول كىسىنىڭ تىكەلەي عىلىمي جەتەكشىلىگىمەن زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، ەڭبەك قورعاعان، اۆتورەفەراتىنىڭ سىرتىندا اكادەميكتىڭ اياۋلى ەسىمى تاسقا باسىلعانداي ەتىپ جازۋلى تۇراتىن ىزەتتى ىزدەنۋشىلەرگە كادىمگىدەي قىزىعاتىنبىز. شىنىندا دا سولاي، باسقالاردىڭ باعى بەس ەلى بولسا، ولاردىڭ باعى بەس كەلى ەدى...
ءجا، ايتپاعىمىز بۇل ەمەس. كەلەسى ايدىڭ ون جەتىسىندە قازاقتىڭ اسا كورنەكتى عالىم قىزى، تەڭدەسى جوق زەرتتەۋشى رابيعا سىزدىقوۆانىڭ تۋعانىنا ءجۇز جىل تولادى. ءجۇز جىل! عاسىرلىق عيبرات. عيبرات عاسىرى. ءجۇز جىلدىق جىلىلىق. وسى ءجۇز جىلدىق جىلىلىقتىڭ ءار ساۋلەسىنىڭ سىنىقتارىن ايالاپ تەرىپ وتىرىپ، ايگىلى عالىمنىڭ شىنايى شىعارماشىلىق پورترەتىن بىرلەسىپ جازعانىمىز دۇرىس شىعار، ءسىرا. توقسان بەس جىل عۇمىر كەشكەن ارداقتى اپايىمىزدىڭ ءجۇز جىلدىعى كۇندە اتالىپ وتە بەرە مە؟! ال، كەتتىك!
