باسقا بالالارىنا قوسا ءۇش مارتە ەگىز بوسانعان رايكۇل راپىشەۆا وتباسى باقىتى جانە بالا تاربيەسىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى جايىندا ويلارىمەن بولىسەدى.
5 قۇرساق كوتەرىپ، 8 بالانى ومىرگە اكەلگەن باتىر انا - رايكۇل راپىشەۆا. ول قاتارىنان ءۇش مارتە ەگىزدەردى دۇنيەگە اكەلىپ، «التىن القا» يەگەرى اتانعان.
ول – 1945 جىلى جامبىل وبلىسى بايزاق اۋدانىنا قاراستى اباي كولحوزىندا ومىرگە كەلىپ، 1964 جىلى 19 جاسىندا اق كەلىن اتانعان انا. ارتىنشا 1966 جىلى تۇڭعىشىن ومىرگە اكەلگەن. اراعا ەكى جىل سالىپ ۇل بالانى، ال كەيىن ءۇش مارتە ەگىز تۋعان.رايكۇل راپىشەۆا بۇگىندە 25 نەمەرە، 25 شوبەرە ءسۇيىپ وتىر. اجەمەن جاقىن تىلدەسە كەلە وزگە دە «ەگىزدەر» كەلىن بولىپ تۇسكەن اۋلەتىندە بار بولىپ شىقتى.
- بەس قۇرساق كوتەردىم، ۇلكەن ەكى بالام جالقى، سوسىن قاتارىنان ءۇش ەگىز بوساندىم. العاشقى ەكى بالامنان كەيىن 1970 جىلى – دۇنيەگە اسان، ۇسەن دەگەن ەكى ۇلىم، 1972 جىلى – ەرجان، نۇرجان، ال 1975 جىلى – گۇلميرا، ەلميرا دەگەن ەكى قىزىم كەلدى. ەنە جوق، قايىنسىڭلى جوق، كۇيەۋ جۇمىستا، جالعىز ءوزىم بارىنە ۇلگەردىم. بالا دا تۋدىم، جۇمىس تا ىستەدىم. ۇيدە ءبىر-ءبىر جىلدان عانا وتىردىم. بالاباقشاعا بەردىم. بالالاردى وقىتتىم، ءوسىردىم، ءوندىردىم، جۇمىستا وزات بولدىم. مەن ەگىز تۋىپ ەم,ءارى قاراي جالعاستى. ۇلكەن قىزىمدا، نەمەرەمدە ەگىز بار, - دەيدى اجەي.
«ەگىزدەرگە كوز ءتيدى»
رايكۇل اجە ەگىز قىزدارىنىڭ تاعدىرىنا قىنجىلادى. قاتار-قاتار دۇنيەگە ەگىز بالالار دۇنيەگە كەلگەن سوڭ، كوز ءتيدى مە دەپ تە قاۋىپ قىلادى.
كەنجە ەگىزدەر گۇلميرا مەن ەلميرانىڭ ءبىرى جەتى ايىندا شەتىنەپ كەتىپتى. ال ەكىنشىسى 46 جاسىندا ومىردەن ءوتىپتى.
- دارىگەرىمىز نەمىس كىسى ەدى. ول سول كەزدە «جۇرتتار ءبىر بالاعا قاراي المايدى. ال ونىڭ ەكى بالاسى بار، تازا، اپپاق، ادەمى» دەپ ەدى. سودان با دەيمىن، قىزىما قاتتى كوز ءتيىپ، سول كۇنى شەتىنەپ كەتتى. ەكىنشى سىڭارى 46 جاسىندا قايتىس بولدى, - دەگەن اجە جۇرەكتەگى مۇڭدى جاسىرمادى.
رايكۇل راپىشەۆا بالالارعا قاتال بولىپ، قاتال تاربيەلەگەنىن دە جاسىرمادى. العاشقى ءۇش بالانى الماتىدا وقىتىپ، ەگىزدەردى ماسكەۋگە دە ءبىلىم الۋعا جىبەرگەن. ولار زووتەحنيك ماماندىعىن العان. ال كەنجە ەگىز ۇلدار اكە جولىن قۋىپ، جۇرگىزۋشىبولىپ قىزمەت ەتىپ ءجۇر.
«كەلىندەر تىرلىگىنە ارالاسپايمىن»
اق جاۋلىقتى رايكۇل اجە 34 جىل بۇرىن ەنەاتانعان. بۇگىندە 5 كەلىنءنىڭ باسىن بىرىكءتىرىپ، تاتۋ-ءتاتتى ءومىر سۇرۋدە. قوعامنىڭ وزەكتى تاقىرىبىنا اينالعان ەنە مەن كەلىن اراسىنداعى داۋدى دا تۇسىنبەيتىنىن ايتتى.
- تۋعان بالالارىمنان 5 كەلىنىم بار. نەمەرە كەلىندەرىمنەن – تورتەۋ. ءبارى ماعان قاراپ سويلەمەيدى، كەلىندەرىمنىڭ ءبارى التىن، جاقسى. ەنەگە قاراپ سويلەمەي، جاعدايىن جاساسا، ءسىز-ءبىز دەسىپ جۇرسە ءومىر وتە بەرەدى. كەلىندەرگە مەن سويلەمەيمىن، ولار «اپا، اجە» دەپ سىيلايدى. ولاردىڭ تىرلىكتەرىنە ارالاسپايمىن، ونىڭ نە كەرەگى بار؟ ەنە مەن كەلىننىڭ ءبىر-بىرىمەن قارسى سويلەسۋى بولمايدى. كەلىندەرىمە «بالام اشۋلانىپ كەلە جاتسا، ۇندەمەي قويا سال. سوندا ۇيدە بەرەكە بولادى» دەپ ءجيى ايتىپ وتىرامىن. سونىمەن كەلىندەرىم ماعان دا، بالالارىما دا قارسى كەلمەيدى. ۇرىس-كەرىس جوق. العاش ەنە اتانعانىما 34 جىل بولدى. ءبارى ءوسىپ-ءونىپ جاتىر. كەلىندەرىم جۇمىس ىستەيدى، وتباسىنا ۇلگەرەدى. نەمەرەلەرىم ءاجە-اجە دەپ شۋلاپ ءوسىپ جاتىر. مەرەكەلەردە بالا-شاعامنىڭ ءبارءى الدىما كەلىپ قۇتتىقتاپ كەتەدى, - دەيدى ول.
جارتى عاسىر ءبىر شاڭىراق استىندا
رايكۇل راپىشەۆا جۇمىس ىستەپ ءجۇرىپ، 19 جاسىندا جۇبايى تۇرسىنقۇلمەن وتاۋ تىككەن. ەكەۋى اۋدان ورتالىعىنداعى جامبىل قۇس فابريكاسىندا ۇزاق جىلدار ەڭبەك ەتىپ، زەينەتكە شىقتى. ەرلى-زايىپتىلار 50 جىل ءبىر شاڭىراق استىندا قول ۇستاسىپ ءومىر سۇرگەن. جولداسى 72 جاسىندا نەمەرە-شوبەرەنىڭ ءبىرازىن كورىپ، 2014 جىلى ومىردەن وزىپتى.
- ول كىسى جۇرگىزۋشى بولىپ، اباي كولحوزىندا جۇرگەندە تانىسقانبىز. 30 جاسىما دەيىن 8 بالالى بولدىق. ءبىزدىڭ كەزدە قازىرگىدەي پامپەرس، دايىن تاماق دەگەن بولماعان. اقىل ايتاتىنداي ەنەم مەن جاردەم قىلار قايىن ءسىڭىلىم بولمادى. شالىم دا جۇمىسقا كەتەتىن. ءبىر جاسىنا دەيىن قاراپ، كەيىن بالاباقشاعا اپارىپ تاستاپ، جۇمىس ىستەدىم. دەكرەتتە وتىرعان ەمەسپىن. ول كەزدە 1 جىل عانا ەدى. ۋاقىت تاپتىق، بىزگە ەشقانداي قيىن بولعان جوق، ءبارىنىڭ جاعدايىن جاسادىق. ۇيلەندىرىپ، اياقتاندىردىم, - دەيدى رايكۇل اجە.
وتباسى مەن جۇمىستى قاتار الىپ، اۋلەتتىڭ ءتۇتىنىن بيىك ۇشىرعان اجە "قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنە 25 جىل" مەرەكەلىك مەدالى مەن "جامبىل وبلىسىنا سىڭىرگەن ەڭبەگى ءۇشىن", "بايزاق اۋدانىنا سىڭىرگەن ەڭبەگى ءۇشىن" ءتوس بەلگىلەرىمەن ماراپاتتالعان.
پەرزەنت تىلەگى
اجەيدىڭ ۇلى اسان راپىشەۆ اناسىنىڭ ەرەكشە جان ەكەنىن ايتىپ، قاتارىنان ءۇش رەت ەگىز بوسانعان ادام كەمدە كەم دەيدى.
- مەنىڭ التىن انام 30 جاسىنا دەيىن ءبىر ەمەس، بىرنەشە رەت، قاتارىنان ءۇش مارتە ەگىزدەردى دۇنيەگە اكەلدى. مۇنداي انا مەنىڭ بىلۋىمشە، قازاقستان بويىنشا بىرەۋ-اق. بۇل ومىردە مەن اناما قولىمنان كەلگەن بار جاقسىلىقتى جاساعىم كەلەدى. باتىر انامدى بۇكىل قازاق ەلى بىلسە ەكەن دەپ ارماندايمىن. ءبىز بالالارى ەر جەتتىك، الدىمىز 50-دەن استىق. سونىڭ وزىندە انامىز ءبىزدى كۇندە ىزدەپ تۇرادى. ءبىزدى ءالى بالاداي كورەدى. انامنىڭ شارشاماي، تالماي ءبىزدى باعىپ وسىرگەنىنە باسىمدى يەمىن. ارالارى ەكى-ءۇش جاس، ونىڭ ءۇستىنە قاتار-قاتار ەگىزبىز، اكەمىز ەرتەلى-كەش جۇمىستا، بالا تاربيەسىمەن دە ءوزى اينالىسقانى ناعىز ەرلىك ەمەي نەمەنە؟! - دەيدى ۇلى اسان راپىشەۆ.
5 رەت قۇرساق كوتەرىپ، 8 بالانى بوسانعان اجە جامبىل وبلىسى, بايزاق اۋدانىنا قاراستى كوكتال اۋىلىنىڭ تۇرعىنى. بيىل رايكۇل راپىشەۆا 80 جاسقا تولىپ، اعايىن-تۋىستىڭ الدىندا ۇلكەن مەرەيتوي جاساماق نيەتتە ەكەنىن جەتكىزدى.
سىمبات ناۋحان
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
