ءانۇرانى 50 جىل ايتىلعان ابايتانۋشى

5237
Adyrna.kz Telegram
سۋرەت: e-history.kz
سۋرەت: e-history.kz

بۇگىن — بەلگىلى عالىم، قازاق ادەبيەتىنىڭ ابايتانۋ مەكتەبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى، شاكارىمتانۋشى، اقىن قايىم مۇحامەدحانوۆتىڭ تۋعان كۇنى.

ول 1916 جىلدىڭ 5 قاڭتارىندا سەمەي قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. جازۋشى، تەكستولوگ جاس جەتكىنشەك كەزىنەن باستاپ ولەڭ جازدى. 15 جاسىندا كەمەجايدا جۇك تاسۋشى، جۇمىسشى، كادر ءبولىمى قىزمەتكەرى، مادەنيەت قىزمەتكەرى، مۇعالىمدىك قىزمەتتەردى اتقاردى.

ەكى جىلدىق قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى مۇعالىمدەرىن ازىرلەۋ كۋرسىنان كەيىن سەمەي پەدينستيتۋتىنا ءتۇسىپ، 1941 جىلى ەكستەرنمەن اياقتايدى. كورنەكتى تۇلعا 17 جاستان باستاپ سەمەي قالاسىنىڭ ءارتۇرلى مەكەمەلەرىندە ساباق بەرە باستادى. ۇزدىك پەداگوگ-تالىمگەر ءومىرىنىڭ 60 جىلدان استامىن جاستاردى تاربيەلەۋ جانە ءبىلىم بەرۋ ىسىنە ارنادى.

قايىم مۇحامەدحانوۆ عۇمىر بويى اباي ءسوزىنىڭ تۇپنۇسقاسىن ساقتاۋمەن اينالىستى: اباي ولەڭدەرى مەن پوەمالارىنا تەكستولوگيالىق تالداۋ جۇرگىزىپ، ءاربىر شىعارماسىنا عىلىمي تۇسىنىكتەمە جازدى، ۇزاق جىلدار بويى ءبىر باسىلىمنان ەكىنشى باسىلىمعا كوشەتىن جاڭساقتىقتار مەن قاتەلەردى جوندەدى. سونىمەن بىرگە، عالىم ابايدىڭ بەلگىسىز بولىپ كەلگەن 31 شىعارماسىن تاۋىپ، ولاردىڭ ابايدىكى ەكەنىن دالەلدەدى.

ول – قازاق سسر-ءى مەملەكەتتىك گيمنى ءماتىنىنىڭ اۆتورى. 27 جاستاعى جاس جىگىت 1943 جىلى رەسپۋبليكا گيمنىن جازىپ، كونكۋرس جەڭىمپازى اتاندى. ونىڭ العاشقى جولدارى: «ەر قازاق ەجەلدەن ەركىندىك اڭساعان» دەپ باستالعان ەدى. بۇل ءانۇران تاۋەلسىزدىك العانعا دەيىن شىرقالدى.

قايىم مۇحامەدحانوۆ اقىن رەتىندە 1936 جىلدان باستاپ تانىلا باستادى. ول 100 دەن اسا ولەڭ مەن پوەمالار جازدى، سونداي-اق ع.توقاي، ت.شەۆچەنكو تاعى باسقا اقىنداردىڭ ولەڭدەرىن قازاق تىلىنە اۋداردى. كارلاگتا «تۋعان ەل – التىن بەسىك»، «بالالارىما»، «جۇبايىم فارحينۋرعا»، «وتىردىق تار قاپاستا كۇندى ساناپ»، «شەرۋباي ستانتسياسى» ت.ب. ولەڭدەرىن جازدى.

پىكىرلەر