«AMANAT» پارتياسى فراكتسياسىنىڭ مۇشەسى ءابۋتالىپ ءمۇتالى پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى – جاساندى ينتەللەكت جانە تسيفرلىق دامۋ ءمينيسترى جاسلان ماديەۆكە ۇلتتىق چيپ-ديزايندى دامىتۋ جونىندە دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى، دەپ حابارلايدى «ادىرنا» ءتىلشىسى.
دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ الداعى ءۇش جىلدا ەلدى تولىق تسيفرلاندىرۋ جانە جاساندى ينتەللەكتتى دامىتۋ جونىندە ناقتى مىندەت قويعانىمەن، ميكروسحەمالاردى جوبالاۋ سالاسىنداعى ءوز مۇمكىندىگىمىزدى كۇشەيتپەي بۇل ماقساتتاردى ورىنداۋ قيىن. ءمۇتالى ميكروچيپتەردىڭ بۇگىندە تۇرمىستىق تەحنيكادان باستاپ كولىك، قاۋىپسىزدىك جانە مەملەكەتتىك قىزمەتتەرگە دەيىنگى بارلىق تسيفرلىق ينفراقۇرىلىمنىڭ نەگىزىنە اينالعانىن اتاپ ءوتتى.
حالىقارالىق تاجىريبەگە سۇيەنگەن ول چيپ-ديزاين يندۋسترياسىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن مىندەتتى تۇردە ءوز وندىرىستىك فابريكالارىنىڭ بولۋى شارت ەمەس ەكەنىن ايتتى. مىسالى، سينگاپۋر زەرتتەۋلەردى قولداۋ ءۇشىن 700 ملن دوللار باعىتتاپ وتىر، قىتايدا جاساندى ينتەللەكتكە ارنالعان دەربەس چيپتەردى ازىرلەۋگە سالىقتىق جەڭىلدىكتەر بەرىلۋدە. وندىرىستىك بازاسى بولماسا دا، بريتاندىق ARM الەم سمارتفوندارىنىڭ 95%-ىنا ارحيتەكتۋرالىق شەشىم ۇسىنىپ وتىر، ال NVIDIA نارىقتىق قۇنى 4 تريلليون دوللاردان اسقان الپاۋىتقا اينالدى.
«قازىرگى ۋاقىتتا ەلىمىزدە ميكروسحەمالاردى مودەلدەۋ مەنسىناقتان وتكىزۋگە ارنالعان زەرتحانالار, ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى, عىلىمي-زەرتتەۋ ينفراقۇرىلىمىجانەمەملەكەتتىك قولداۋ شارالارى جەتكىلىكسىز. سالادا حالىقارالىق تاجىريبەسى بار ينجەنەرلەر مەن تالىمگەرلەر تاپشى، ال ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن ونەركاسىپ اراسىنداعى بايلانىس ءالسىز.
ناتيجەسىندە ءبىز ميكروسحەمالاردى يمپورتتاۋعا ءماجبۇرمىز. الايدا ەڭ وكىنىشتىسى – جاھاندىق جارتىلاي وتكىزگىشتەر يندۋسترياسىنان شەت قالىپ وتىرمىز. بۇل نارىقتىڭ كولەمى قازىردىڭ وزىندە جۇزدەگەن ميلليارد دوللارمەن ولشەنسە، بەس جىلدان كەيىن 1 تريلليون دوللارعا، ال 2035 جىلعا قاراي 2 تريلليون دوللارعا دەيىن وسەدى دەپ بولجانىپ وتىر.
ميكروسحەمالاردى جوبالاۋ سالاسىن دامىتۋ قازاقستانعا بىرقاتار ەلەۋلى ارتىقشىلىق بەرەدى. بۇل ۇلتتىق قاجەتتىلىكتەرگە بەيىمدەلگەن تەحنولوگيالىق شەشىمدەردى ازىرلەۋگە، تسيفرلىق جۇيەلەردىڭ سەنىمدىلىگى مەن مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىگىن ارتتىرۋعا، سونداي-اق ميكروسحەمالار مەن دايىن ءونىم يمپورتىنىڭ كولەمىن ازايتۋعا جول اشادى.
سونىمەن قاتار سالادا جاڭا جوعارى تەحنولوگيالىق جۇمىس ورىندارى پايدا بولىپ، جاستاردىڭ ينجەنەرلىك ماماندىقتارعا قىزىعۋشىلىعى ارتادى. دايىن چيپتەر ديزاينى ءۇلگىلەرىن جانە زياتكەرلىك مەنشىككە قاتىستى ليتسەنزيالاردى ەكسپورتتاۋ مۇمكىندىگى ارتىپ، ەكونوميكانىڭ شيكىزاتتىق ەمەس سەكتورى نىعايادى»،-دەدى دەپۋتات.
ول ۇكىمەتكە چيپتەر ديزاينى سالاسىن دامىتۋ بويىنشا كەشەندى مەملەكەتتىك ساياساتتى ازىرلەۋدى جانە بەكىتۋدى ۇسىندى.
«ۇكىمەت شۇعىل ءارى ناقتى شارالار قابىلداۋى قاجەت. كەشەندى مەملەكەتتىك ساياسات اياسىندا ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن كوللەدجدەردە زەرتحانالار اشۋ, ميكروسحەمالاردىڭ ۇلتتىق ديزاين-ورتالىعىن قۇرۋ، جوبالاۋ جانە تەستىلەۋ ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ، عىلىمي جوبالار مەن ستارتاپتاردى قولداۋ، سونداي-اق ميكروسحەمالاردى جوبالاۋ بويىنشا وقۋ باعدارلامالارىن ەنگىزۋ كوزدەلۋى ءتيىس. ءدال وسى بازالىق ينفراقۇرىلىمدى قۇرۋ ەلىمىزدىڭ شىنايى ءارى تۇراقتى تسيفرلاندىرۋىن قامتاماسىز ەتەدى. قابىلدانعان شارالار تۋرالى زاڭنامادا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن جازباشا تۇردە اقپارات بەرۋدى سۇرايمىن»،-دەپ تولىقتىردى ءمۇتالى.
