ءماجىلىس دەلەگاتسياسى ماسكەۋدە قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسى مەن رەسەي فەدەراتسياسى فەدەرالدىق جينالىسىنىڭ مەملەكەتتىك دۋماسى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق جونىندەگى پالاتاارالىق پارلامەنتتىك كوميسسيانىڭ XII وتىرىسىنا قاتىستى.
ءماجىلىستىڭ ۆيتسە-سپيكەرى البەرت راۋ مەن مەملەكەتتىك دۋما توراعاسىنىڭ ورىنباسارى الەكساندر جۋكوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن پالاتاارالىق كوميسسيانىڭ وتىرىسى جوعارى دەڭگەيدەگى كەلىسسوزدەردىڭ قورىتىندىلارىن تالقىلاۋدان باستالدى.
– رەسەي – ءبىزدىڭ سەنىمدى وداقتاسىمىز، ستراتەگيالىق ارىپتەسىمىز جانە تاتۋ كورشىمىز. قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆتىڭ جۋىردا رەسەيگە جاساعان مەملەكەتتىك ساپارى ەكى ەل اراسىنداعىبايلانىس جوعارى دەڭگەيدەگى ءوزارا سەنىم مەن قۇرمەتكە نەگىزدەلگەنىن كورسەتتى. وسى جاعدايدا ۇكىمەتتەر، ايماقتار جانە ءبىز – دەپۋتاتتارمەملەكەت باسشىلارى دەڭگەيىندە قول جەتكىزىلگەن كەلىسىمدەردى جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا جۇمىستى جالعاستىرۋىمىز قاجەت. سونىڭ ىشىندە بۇل كەلىسىمدەرگە ۋاقتىلى زاڭنامالىققولداۋ كورسەتۋ ماڭىزدى، – دەدى البەرت راۋ.
ءماجىلىس ۆيتسە-سپيكەرى پارلامەنتتەر اراسىنداعى ءوزارا ءىس-ارەكەتتىڭ قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى وداقتىق قاتىناستاردىڭ ماڭىزدى باعىتتارىنىڭ ءبىرى ءارى اجىراماس بولىگى ەكەنىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. دەپۋتاتتار اراسىنداعى كەزدەسۋلەردىڭ جۇيەلى سيپاتى مەن جوعارى دەڭگەيدەگى ديالوگ ەكى ەل اراسىنداعى ەڭ وزەكتى ماسەلەلەردى جەدەل شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
البەرت راۋ ەكىجاقتى تاۋار اينالىمىنىڭ جىل سايىن تۇراقتى تۇردە ءوسۋى ونى جاقىن ارادا 30 ميلليارد دوللارعا جەتكىزۋ ماقساتىن تولىق ىسكە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىنىنە نازار اۋداردى. سول ءۇشىن ەكى ەل ۇكىمەتتەرى اراسىندا 2026-2030 جىلدارعا ارنالعان كەشەندى ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق باعدارلاماسى ازىرلەنگەن. ءوز كەزەگىندە دەپۋتاتتار جوسپارلانعان بارلىق ءىس-شارانى ۋاقتىلى ارىتولىققاندى ورىندالۋىن قاداعالاۋعا ءتيىس.
ءماجىلىس ۆيتسە-سپيكەرى اتاپ وتكەندەي، قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى ونەركاسىپتىك كووپەراتسيا اياسىندا ونەركاسىپ جانە اۋىل شارۋاشىلىعى سالالارىندا جاڭا وندىرىستىك تىزبەكتەر مەن جۇمىس ورىندارىن قۇراتىن كەڭ اۋقىمدى بىرلەسكەن جوبالار پاكەتى قالىپتاسقان. بارلىعى 65 مىڭعا جۋىق جۇمىس ورنى اشىلاتىن، 50 ملرد دوللاردان اساتىن 170-تەن استام جوبا ىسكە اسىرىلۋدا. بۇل – ەكىەل اراسىنداعى ۇزاق مەرزىمدى، ءوزارا ءتيىمدى سەرىكتەستىكتىڭ ناقتى كورسەتكىشى. قازاقستان مەن رەسەي ەكونوميكاسىنىڭ الەۋەتى ءوزارا ىنتىماقتاستىقتى ارتتىراتىن رەزەرۆتەرگە يە، ول جاڭا باستامالار ءۇشىن ۇنەمى ءوزارا ءىس-ارەكەتتىڭ جاڭا باعىتتارىن ىزدەۋدى قاجەت ەتەدى.
وتىرىس بارىسىندا دەپۋتاتتار لوگيستيكا، ەنەرگەتيكا، اۋىل شارۋاشىلىعى، تسيفرلاندىرۋ جانە مادەني-گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىق سالاسىنداعى وزەكتى ماسەلەلەردى جان-جاقتىتالقىلادى.
بۇل ورايدا دەپۋتات بولاتبەك ناجمەتدينۇلى كولىك-لوگيستيكا سالاسىنداعى بىرلەسكەن جۇمىس پەرسپەكتيۆالارىنا، سونىڭ ىشىندە «سولتۇستىك-وڭتۇستىك» حالىقارالىق كولىك ءدالىزىن دامىتۋ جونىندەگى جول كارتاسىن ىسكە اسىرۋعا ەرەكشە توقتالدى.
– رەسەي – قازاقستان – تۇرىكمەنستان – يران – باندار-ابباس پورتتارى مەن پارسى شىعاناعى اراسىندا تولىققاندى قۇرلىق بايلانىسىن ىسكە قوسۋدىڭ ءبىز ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزى بار. بەينەۋدەن تۇرىكمەنستانعا دەيىنگى باعىت قازىر جۇمىس ىستەپ تۇر. ال ءبىز رەسەيدىڭ وسى تەمىرجول دالىزىنە قوسىلۋىن كۇتەمىز. بۇل جوبا تاياۋشىعىسقا، ۇندىستانعا جانە افريكاعا دەيىنگى لوگيستيكالىق جولدى قىسقارتۋعا جول اشىپ، ەۋرازيانىڭ نەگىزگى قۇرلىق جولىنا اينالۋى مۇمكىن، – دەدى دەپۋتات بايانداماسىندا.
رەسەي تاراپىنان جاڭا ستاندارتتار مەن تەحنيكالىق تالاپتاردى ەنگىزۋ ماسەلەسىن ايتقان ءماجىلىس دەپۋتاتى جاڭا نورمالاردىڭ ەاەو اياسىنداعى ءوزارا ساۋدا پروتسەسىنەقوسىمشا كەدەرگىلەر تۋعىزباۋدىڭ ماڭىزىن اتاپ ءوتتى. قازاقستان پارلامەنتشىلەرىنىڭ ۇستانىمى – ەۋرازيا كەڭىستىگىندە ەركىن ءونىم اينالىسىن ساقتاۋ ءۇشىن بارلىق تاراپقا ءتيىمدى بارىنشا قولايلى جاعداي جاساۋ.
ءماجىلىستىڭ اگرارلىق ماسەلەلەر كوميتەتىنىڭ توراعاسى سەرىك ەگىزباەۆ استىقتى تەرەڭ وڭدەۋ بويىنشا بىرلەسكەن جوبالار قۇرۋ جانە اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارىن ءوندىرۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ ماسەلەسىن كوتەردى. ول اسىرەسە، ۆەتەرينارلىق جانە فيتوسانيتارلىق باقىلاۋ سالاسىنداعى اقپاراتتىق جۇيەلەردى ينتەگراتسيالاۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا ەرەكشە نازار اۋدارىپ، بۇل ءۇشىنشى ەلدەرگە جانە كەرى باعىتتا اۋىل شارۋاشىلىعى جانۋارلارى، وسىمدىك شارۋاشىلىعى جانە مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ءترانزيتىن كەڭەيتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىنىن ايتتى. سونىمەن قاتار دەپۋتات قازاقستاننان رەسەيگە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن يمپورتتاۋعا قويىلعان ۋاقىتشا شەكتەۋلەردى الىپ تاستاۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋدى ۇسىندى.
دەپۋتات اسحات راقىمجانوۆ ءوز سوزىندە ميگراتسيالىق ساياسات ماسەلەلەرى بويىنشا 1 جىلدا رەسەي اۋماعىندا 90 كۇنتىزبەلىك ۋاقىتتان ارتىق جۇرۋگە بولمايدى دەگەن تالاپتى كەي ساناتتاعى ادامدار ۇشىنجەڭىلدەتۋ تۋرالى ۇسىنىس ءبىلدىردى. بۇل ساناتقاستۋدەنتتەر، مەديتسينالىق مەكەمەلەردىڭ پاتسيەنتتەرى، اۆتوكولىك تاسىمالداۋشىلار، جولاۋشىلار پويىزدارىنىڭ جولسەرىكتەرى جانە ەلدە قىزمەتتىك، وندىرىستىك نەمەسە باسقا دا قاجەتتىلىكپەن زاڭدى تۇردە جۇرگەن ادامدار جاتادى.
تاراپتار قازاقستاننىڭ سولتۇستىك جانە شىعىس وڭىرلەرىن گازداندىرۋ ماسەلەلەرىن، اتوم ەنەرگەتيكاسىن دامىتۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى جانە زاڭنامانى جەتىلدىرۋگە قاتىستى شەشىمدەر ىزدەۋدى تالقىلادى. جاساندى ينتەللەكتىنى دامىتۋعا ارنالعان رەتتەۋ شارالارىنا، جي قولدانۋداعى ەتيكالىق تاسىلدەرگە، كيبەرقاۋىپسىزدىككە جانە ازاماتتاردى الاياقتىق ارەكەتتەردەن قورعاۋعاەرەكشە نازار اۋدارىلدى.
وتىرىستا سونداي-اق رەسەيلىك جوعارى وقۋ ورىندارى فيليالدارىنىڭ قىزمەتىن رەتتەۋ جانە ءتۋريزمدى دامىتۋ ماسەلەلەرى قارالدى.
تالقىلاۋ قورىتىندىسى بويىنشاپارلامەنتارالىق كەڭەستىڭ تەڭ توراعالارى البەرت راۋ مەن الەكساندر جۋكوۆ تالقىلاۋ بارىسىندا قول جەتكىزىلگەن كەلىسىمدەر ناقتى ناتيجەلەرگە جول اشىپ، قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى قاتىناستاردىڭ بارلىق سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋعا قوسىمشا سەرپىن بەرەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.
