Taqta-taqta tarıhy bar tekti eldiń urpaǵymyz.
Ult jónine keler bolsaq aıtarym kóp, jazarym mol.
Keshegi saqpenen ǵunnan saqtalǵan saraly jol kókirek kózimde áli saırap jatyr. Qazir bizge ótken rýhnaıatqa rýhymyzben sapar shegý ońaı, al sol joldyń qajyrly qaıretkeleri, tabandy tulǵalary, óz aldyna bolmysy she? Alasapyran zamannyń alapatyna, taraý-taraý tarıhı tóńkeristerge, úzik-úzik úderisterge kókiregin tosyp, qurban bolǵan kim? Árıne sol óz zamanynyń qaıratkerleri! Jalqynyń emes jalpynyń qundylyǵy úshin janyn pıda etkender. Ne istesem elim kógeredi, ne istesem ultqa paıdam tıedi degen óreli múddemen jankeshtilik tanytqan jandar. Sóz basynda qaýzaǵan óz elimniń gúldenýi úshin ne isteı alamyn degen saýaldyn aıqyn jaýaby osy. Eldiń qaryshtap damýy úshin aıǵaı men oıbaıdyń keregi joq! Ár bir adam barlyq qundylyqty ózinen bastasa jetkilikti. Qarapaıym qaǵıdalardy saqtaýdyń ózimen damýdyń túrli satysyna shyǵýǵa bolady.
Ulan-ǵaıyr atyrapty mekendegen kók bóri ispettes batyr halyqtyń urpaǵymyz. Qanymyzda qyzýlyq oınap, jigerimiz jolbarys jonyn titiretetin tuǵyrlyq bar. Túrkiniń urpaǵy bolyp, alyp memleketterdi aldyǵa salyp, salyq alyp, qaramaqta ustaǵan elmiz. Batyrlarymyz jalǵyzy júzge tatıtyn, taý kóterer tolaǵaılar edi. Ǵalymdarymyz ǵalamdy eriksiz moıyndatyp, ilimniń shalqar kógine tóskeılegen edi. Mine ýaqyt syrǵyp, ǵasyr jyljyp jańa zamannyń adamdaryna aınalyp, táýelsizdiktiń shýaqty tańyn qarsy alyp júrmiz. Halqymyzdyń tilimen dini, salty men ǵurpy - aq bizdiń qandaı tekti el ekenimizdi kórsetedi. Jańashyldyqpen jańǵyrǵan elimizge Alash qaıratkeri Álıhan atamyzdyń "Ár zamananyń óz rásimi, óz salty bar. Bizdiń zamandaǵy salt: árkim quqyna talasý, huqyna tartysý bolady. Jylaý salty artta qaldy" degen qanatty sózderi bar. Bilimdilikpen quqyq qorǵap, álem tendenııalarymen teńesý biz úshin óte mańyzdy.
Qazirgi tańda elimizde on toǵyz mıllıonǵa jýyq adam bar. Eshkimdi bólip jarmaı, barlyǵy qazaq degen uǵymnyń qara qazanynda kóppen birge qaınap júr dep esepteımin. Bolashaǵymyz ispetti jastarymyz keleli bilim alyp, arzanǵa júgirmeı, ulttyń qamyn oılasa, úlkenderimiz eldiń aldyn tosyp, jastarymyzǵa jiger berse bári tamasha bolatynyna kúmán joq! Ár adam óz aldyna jeke memleket. Damý, ósý-ónýi tek qana ózinen bastalady. Mysaly ejelgi qytaı, grek, fılosofııasynda adamdy kosmostyń bir bólshegi retinde qarastyrdy. Qytaı fılosofy Konfýıı óz áleminiń túp qazyǵy etip adamsúıgishtik máselesin aldy. Adam qoǵamnyń bir bólshegi, jáne memleket adamnan quralatynyn jaqsy eskerýimiz qajet.
Elimizdiń ekonomıkasy, aýyl sharýshylyǵy, naryq pen bıznes salalary, týrızm turǵysynda da aıtar dúnıe kóp. Barlyq ónimderdi ózimizden óndirip, aınalymǵa shyǵaryp, naryqqa usynyp bıznes kózine qalyptasyrý arqyly baqýattty bola alamyz. Kóz qıyry jetpeıtin saıyn dalamyzdy, jazıra mekenimizdi, asqar taýlar men myń qulpyrǵan qyrqalarymyzdy kórsetý arqyly da abyroı jınaımyz. Bizge sheteldik qonaqtardyń da lebizi abyroı ákeledi. Álemniń kez kelgen keremeti bizdiń elde kezdesedi oǵan daý joq. Men ósken jańa zamannyń jastary, qatarlastarym áli de bul keremetterdi ıgeretin bolady. Áleýmettik jelilerde rezonans týdyryp, bir kúnde "men týymdy maqtan etemin" degen urandar qaptap ketkeni bárimizge belgili. Alaıda Borat atty saıqymazaqtyń qara ıýmory sheginen shyqqanymen elimizdiń jastaryna úlken oı saldy. Osy oraıda birikken agenttikter qurama jasap, Qazaqastannyń keremet jerlerin sheteldikterge kórsetý úshin keremet dúnıeler jasady. Shetelden týrıster tartyp, qyzýqandy jastarymyz babalar jolyn qýyp qolyna qylysh almaı, taspen atqandy aspen atyp, ulylardyń urpaǵy ekenimizdi umyt qaldyrmadyq.
Qoryta aıtqanda, árbir adam men, sen ol, qoǵamnyń bir bólshegi, memlekettiń aınasymyz. Biz qaýzaǵan joǵarydaǵy sanaýly qundylyq damý jolynyń alǵysharty ǵana, aıtylatyn isteletin dúnıe kóp. Barlyq damý qundylyǵy ózimizden bastalady. Biz óz elimniń gúldenýi úshin, táýelsizdigimizdiń tuǵyry bıik bolýy úshin barlyǵyn ózimnen bastaýymyz qajet. Maǵjan sengen jastardyń biri- BIZBIZ. Sondyqtan bul senimdi aqtamaýym babalar rýhyna qara tańba, atymyzǵa syn.
Ál - Farabı atyndaǵy QazUÝ PhD doktory
M.M. Aımaǵambetova,
Ál - Farabı atyndaǵy QazUÝ aǵa oqytýshysy
A.S. Aýshenova
